قلیان مهم تر از فساد، تبانی و دوپینگ است

مهرداد شفیع پور، شهروند خبرنگار

باشگاه های «پرسپولیس» و «استقلال» در انتظار ابلاغ حکمی هستند که امروز (یک شنبه) خبرش از ساختمان فدراسیون فوتبال  بیرون آمد. «کمیته اخلاق» این فدراسیون در تازه ترین واکنش خود نسبت به آن چه در فوتبال ایران رخ می دهد، «محسن مسلمان»، هافبک پرسپولیس و همین طور «وریا غفوری»، مدافع تیم استقلال را به دلیل استعمال دخانیات (قلیان) تا اطلاع ثانوی محروم کرده است. پرسپولیس و استقلال باید روز پنج شنبه چهارم آبان ماه در ورزشگاه آزادی مقابل هم قرار بگیرند.

احکام کمیته اخلاق فدراسیون فوتبال ایران تبدیل به یک سناریو جذاب در فوتبال ایران شده است. اول بار «علی کفاشیان»، رییس وقت فدراسیون فوتبال مجبور شد به درخواست «محمود گودرزی»، نخستین وزیر ورزش و جوانان دولت حسن روحانی پای یک بازپرس را به فدراسیون فوتبال ایران باز کند. گودرزی حکم داده بود «علی اکبر محمدزاده»، بازپرس سابق دادسرای «پردیس» ونک به ریاست کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال برسد.

محمدزاده نخستین بازپرسی بود که می خواست حکم شرع را در فوتبال ایران جاری کند اما آخرین قاضی هم نبود. او ایرادهایی بر قوانین فدراسیون جهانی فوتبال و تطابق آن با قوانین جاری در ایران می دید. روز 24 فروردین ماه سال 94 به خبرنگار «ورزش سه» گفته بود: «ما باید به سویی برویم که در احکام فوتبال هم شرع اسلام را در نظر بگیریم. در شرع اسلام برای مجازات‌های کیفری، قانون محرومیت و حبس وجود ندارد. ما فعلا نمی‌توانیم در فوتبال مثلا قانونی در مورد حد زدن (شلاق زدن) بر متخلف را اجرا کنیم. در دیات و قصاص در این زمینه حرفی نیست چون حکم، حکم الله است اما در مجازات و حد، فرد باید تنبیه بشود. به همین دلیل هم هست که در سیستم قضایی، بحث بر زندان زدایی است چون تاثیر زندان به خانواده مجرم می‌رسد. در حالی که در شرع اسلام، حد زدن فقط متوجه شخص خطاکار می‌شود.»

اساس شکل گرفتن کمیته اخلاق در فدراسیون فوتبال ایران برای هم سو شدن با نهادی در فیفا بود که به «كميته اخلاق حرفه ای» مشهور است. این کمیته وظیفه ورود به امور جاری در میادین فوتبال را ندارد اما به عملکرد مدیران، مربیان، داوران، بازیکنان و حتی مدیران برنامه ها در خارج از زمین مسابقه نظارت می کند. وظیفه اش پیدا کردن باندهای تبانی، جلوگیری از ورود افراد مرتبط با فدراسیون ها و باشگاه ها به شرط بندی ها و همین طور تایید سلامت برگزاری انتخابات فدراسیون ها است. همین کمیته، پرونده فساد میان مدیران فیفا را هم بررسی می کرد.

کمیته اخلاق فدراسیون فوتبال اما بدون پسوند «حرفه ای» ایجاد شد و محمدزاده، رییس این کمیته از بُرد رسانه ای آن بهره کافی را برد. او سال 94 «محمد علی یحیوی»، مربی تیم ملی نوجوانان ایران را به دلیل سفر شخصی به مالزی، به کمیته اخلاق دعوت کرد و از او دلیل این سفر تفریحی‌ پرسید. محمدزاده هم‎چنین در تابستان همان سال «حمید استیلی» را به دلیل ایستادن کنار «اندی»، خواننده ایرانی و گرفتن عکس یادگاری با او تهدید کرد و رفتار این مربی فوتبال را خلاف مواضع جمهوری اسلامی دانست.

یکی دیگر از شاهکارهایش در مردادماه سال 94 به دعوت از «مهرداد خانبان»، آنالیزور «کارلوس کی‎روش» به کمیته اخلاق برمی گردد. خانبان به دلیل انتشار کاریکاتور محمود گودرزی، وزیر ورزش و جوانان، دو جلسه از همراهی تیم ملی محروم و چهار میلیون تومان جریمه شد. دستمزد ماهیانه مهرداد خانبان در آن زمان، یک میلیون و 300 هزار تومان بود. این حکم را علی کفاشیان، رییس وقت فدراسیون فوتبال وتو کرد.

همان تغییر رای، آغاز مجادلات شد. محمدزاده برای نشان دادن قدرت خود، «اشکان دژاگه» و «سردار آزمون»، دو ملی پوش تیم ملی را به دلیل انجام خال‎کوبی روی بدن‎ خود به کمیته اخلاق احضار کرد. رییس کمیته اخلاق فدراسیون فوتبال به «کاپ نیوز» گفته بود: «داشتن خال‎کوبی روی بدن بازیکنان ضد فرهنگ ایرانی است و موجبات تخریب فرهنگ را در جامعه به وجود می‌آورد.»

پس از این احضار، کارلوس کی‏روش، سرمربی تیم ملی ایران دستور داد این دو بازیکن حق حضور در کمیته اخلاق فدراسیون را ندارند. محمدزاده عقب نشینی نکرد و به «ایسنا» گفت: «مسلما ما می‌توانیم هم آزمون و هم دژاگه را از همراهی تیم ملی محروم کنیم.»

رییس فدراسیون فوتبال که در آن مقطع زمانی همراه تیم «امید» ایران به هلند رفته بود، بلافاصله با خبرگزاری «مهر» مصاحبه کرد و از محمدزاده خواست پیش از رسانه ای شدن احکام کمیته اخلاق، با او مشورت کند. بازپرس سابق و رییس کمیته اخلاق به نشانه اعتراض، استعفا داد و علی کفاشیان بلافاصله این استعفا را پذیرفت.

دیدگاه واقعی محمدزاده نسبت به قضاوت در فدراسیون فوتبال ایران را روز 25 شهریورماه سال 94 و زمانی که از فدراسیون فوتبال کنار گذاشته شد، خود را نشان داد. او گفته بود: «ما در فدراسیون فوتبال با یک فساد بزرگ روبه رو بودیم. این مساله مربوط به تیم ملی نیست و مربوط به شخص کی‎روش است و به زندگی شخصی کی روش برمی گردد. اگر لازم باشد، به زودی جزییات آن را هم فاش خواهم کرد.» 
او در این مصاحبه ادعا کرد که براساس قوانین شرعی اسلام، حکم فساد کی‎روش، حد خوردن تعیین شده است.

از زمان جدایی علی اکبر محمدزاده از فدراسیون فوتبال کشور تا خرداد سال 95 که «مهدی تاج» ریاست این فدراسیون را از علی کفاشیان گرفت، کمیته اخلاق بدون رییس ماند. کفاشیان علاقه ای به تحمل یک بازپرس جدید نداشت اما مهدی تاج درها را به روی «مرتضی تورک» باز کرد. تورک سرپرستی دادسرای زندان «اوین»، نماینده دادستان در پرونده «مه‌آفرید امیرخسروی»، نماینده دادستان در بررسی اموال «بابک زنجانی» و ریاست بر دادسرای ناحیه سه تهران مشهور به «دادسرای ویژه زمین خواری» را در کارنامه اش داشت.

قاضی تورک جنس مورد علاقه مهدی تاج است؛ دقیقا همانی که رییس می خواست بر اخلاقیات فوتبال ایران نظارت کند. به مواردی که از او ثبت شده است، دقت کنید؛ محرومیت «مهدی رحمتی» به دلیل ایستادن کنار خانمی که از دید کمیته اخلاق ایران، «بدحجاب بود»، محروم شدن «علی چینی»، مربی سابق استقلال به دلیل حضور در «دیسکو» در امارات، احضار «سردار آزمون» به دلیل عکس انداختن با دختر شایسته روستوف در روسیه، محرومیت تعلیقی «محسن فروزان» به دلیل فعالیت همسرش در صنعت مدلینگ، محرومیت «سوشا مکانی» به دلیل برتن کردن شلوار «باب اسفنجی»، احضار «مسعود شجاعی» به دلیل مصاحبه با «مهدی رستم پور»، خبرنگار ورزشی ساکن دانمارک و حمایت از زنان بدسرپرست و کودکان بی سرپرست.

در این سیاهه اما نشانه ای از آن چه کمیته اخلاق حرفه ای فیفا به دنبالش می گردد، نیست؛ مثلا هرگز پرونده فساد اخلاقی در مدارس فوتبال که حتی مورد اشاره «مهدی مهدوی کیا» در برنامه تلویزیونی «90» هم قرار گرفت، بررسی نشد یا این کمیته هرگز به بحث تبانی در لیگ یک که بارها مورد اعتراض مربیان این لیگ قرار گرفته است، ورود نکرد. داستان دوپینگ و فروش مواد نیروزا که از اهم فعالیت های کمیته اخلاق حرفه ای فیفا است، کلا در دستور کار کمیته اخلاق قاضی تورک و فدراسیون مهدی تاج جایی ندارد.

این قاضی هفته گذشته و پس از انتشار تصاویری از قلیان کشیدن محسن مسلمان و وریا غفوری، بازیکنان پرسپولیس و استقلال، به خبرگزاری «میزان» گفته است: «رفتارهایی مانند کشیدن قلیان، استعمال دخانیات و مواد مخدر، چاقوکشی که توسط اراذل و اوباش، مجرمان و زندانیان خطرناک مشاهده می‌شود در شأن بازیکنان فوتبال و ورزشکاران نیست.»

کمیته اخلاق البته روز 27 مهرماه امسال «مهدی کیانی» و «عارف آغاسی»، دو بازیکن «تراکتورسازی» را به دلیل آن چه «قمه کشی» خوانده شده بود، به ترتیب به مدت شش و چهار ماه از حضور در میادین فوتبال محروم کرد. باشگاه تراکتورسازی اصل درگیری با چاقو یا قمه را تکذیب کرد و در کمیته اخلاق فدراسیون فوتبال خواست تا در امور جاری باشگاه های فوتبال ایران دخالت نکند. اما حکم کمیته اخلاق فعلا پابرجا مانده است.

حالا نوبت به دو بازیکنی رسیده است که قاضی تورک آن ها را با اراذل و اوباش قیاس کرده است. یکی از این دو، بازیکن تیم ملی فوتبال ایران هم هست؛ وریا غفوری. اما سوال این جا است که کمیته اخلاق فدراسیون فوتبال ایران چه زمانی به مباحثی مانند دلالی، تبانی، رشوه، شرط بندی در بنگاه های ریز و کلان داخلی و خارجی که روی بازی های ملی و باشگاهی تاثیرگذار هستند، ورود می کند؟ فعلا پاسخی برای این سوالات وجود ندارد. مساله قلیان مهم تر است.