تقسیم غنائم در کمیته المپیک؛ رضا صالحی امیری نخبه ورزش ایران؟

منصور رضوی، شهروند خبرنگار

«کمیته ملی المپیک» مهم ترین نهاد مدیریتی ورزش ایران در عرصه بین المللی است که انتخاب چارت مدیریتی آن در تمام دوره ها برای دولت هایی که سر کار بوده اند، دغدغه به شمار می رفته است.
براساس قاعده و اساس نامه ای که «کمیته جهانی المپیک» تدوین کرده است، انتخابات کمیته های المپیک هر کشور باید بدون هیچ گونه دخالت دولت‏مردان و اعضای سیاسی کشورها برگزار شود. کمیته ملی المپیک در هر کشور طبق این اساس نامه باید به صورت مستقل از دولت و حاکمیت فعالیت کند و در صورت مشاهده کم ترین نشانه ای از آمیخته شدن سیاست با مدیریت در این کمیته ها، تمامی فدراسیون های ورزشی آن کشور تعلیق خواهند شد. کم ترین جریمه برای ورزش کشوری که نتواند سیاست را از بدنه کمیته المپیک خود دور کند، محرومیت از حضور در رقابت های المپیک است.

این تهدیدها هرگز در حد حرف نمی مانند. چهارم آبان ماه سال 94، کمیته جهانی المپیک اعلام کرد که کویت به دلیل دخالت‌های بیش از حد دولتی در امور کمیته المپیک این کشور تا اطلاع ثانوی ممنوع‌الفعالیت خواهد بود. کمیته جهانی المپیک ادعا کرده بود براساس مشاهده ها و اسناد مستند، دولت کویت استقلال عمل را از کمیته‌ ملی المپیک کشورش گرفته و باعث شده است این کمیته‌ هیچ پیروی از دادگاه عالی ورزش و آژانس ضد دوپینگ نداشته باشد. فیفا نیز انجمن فو‌تبا‌ل کویت را تعلیق کرد.

در آستانه رقابت های المپیک ریو، کمیته جهانی المپیک اعلام کرد کشور کویت حق حضور در این رقابت ها را ندارد. دولت و ورزات ورزش و جوانان این کشور که با حکم کمیته بین المللی المپیک مخالف بودند، درخواست تجدید نظر کردند. اما دو روز پیش از آغاز المپیک، دادگاهی در شهر «لوزان» سوییس حکم محرومیت کویت را تایید و این کشور را به پرداخت 11 هزار و 458 دلار جریمه محکوم کرد تا کویت در رقابت های المپیک حاضر نشود.  کمیته جهانی المپیک اما اعلام کرد فقط برای حمایت از ورزشکاران کویتی حاضر است آن ها را زیر پرچم المپیک در رقابت ها شرکت دهد.

25 آبان ماه همان سال (95)، در اجلاس کمیته جهانی المپیک اعلام شد تا زمان بررسی دقیق اساس نامه جدید، کمیته ملی المپیک کویت به منظور حفاظت از «جنبش المپیک» در برابر دخالت سیاست، در حالت تعلیق به سر خواهد برد. 13 دی ماه هم مجددا کمیته جهانی المپیک درخواست دولت کویت برای برداشتن موقت محرومیت ورزشی 14 ماهه این کشور را رد کرد.

سخت گیری های این نهاد بین المللی ورزشی، نگرانی همیشگی دولت هایی است که برای حضور خود در راس ورزش تلاش کرده اند؛ نمونه بارز آن، ایران. مدیران باشگاه ها و فدراسیون های ورزشی کشور را اکثرا مدیران نظامی یا سیاسی تشکیل می دهند. ایران برای در دست داشتن بخشی از قدرت کمیته المپیک، تشکیل یک نهاد موازی را برگزید؛ «سازمان تربیت بدنی» که بعد به «وزارت ورزش و جوانان» تغییر یافت.

به این ترتیب، بخشی از بودجه ای که باید به صورت مستقیم در اختیار کمیته ملی المپیک کشور قرار می گرفت، در بودجه ایران ابتدا به خزانه سازمان تربیت بدنی و سپس از سال 1389 با تغییر این سازمان، به وزارت ورزش و جوانان اختصاص داده شد.

خبرگزاری «مهر» روز 31 مردادماه امسال در گزارشی از بحران مالی کمیته ملی المپیک پرده برداشت و خبر داد که سازمان برنامه و بودجه مدتی است بودجه مستقیم این کمیته را پرداخت نمی کند. در این گزارش آمده بود: «کمیته ملی المپیک هفته اول مردادماه بخشی از اعتبارات سال ۹۶ خود را دریافت کرد و با استفاده از آن، ۱۰ درصد بودجه فدراسیون ها را در اختیارشان قرار داد. البته این اولین و آخرین تخصیص سازمان مدیریت برنامه ریزی و بودجه به کمیته ملی المپیک از محل اعتبارات سال ۹۶ بود. در حالی که وزارت ورزش که در همسایگی کمیته ملی المپیک قرار دارد و کمیته ملی پارالمپیک که درست در ساختمان این کمیته مستقر است، ماه به ماه بودجه سالیانه خود را دریافت می کنند و بدون کمبودهای مالی، پی گیر برنامه های خود و پاسخ گوی فدراسیون ها وانجمن هایشان هستند.»

مهر در گزارش خود افزوده بود: «نهادی مانند کمیته ملی المپیک با مشکل مالی غریبه نیستند. حتی پیش از المپیک ریو که بزرگ ترین آزمون ورزشکاران و مسوولان آن ها در هر کشوری به حساب می آید، چنین مشکلاتی در ورزش ایران و ساختمان کمیته ملی المپیک محسوس بود. آن زمان، مسوولان کمیته ملی المپیک که متولی اعزام کاروان به ریو بودند، علاوه بر نامه نگاری با مسوولان سازمان مدیریت و برنامه ریزی، بودجه ملاقاتی را هم با محمدباقر نوبخت، معاون اول رییس جمهوری ترتیب دادند.»

بخشی از مشکلات کنونی میان دولت و کمیته ملی المپیک به زاویه داشتن «کیومرث هاشمی»، رییس این کمیته با دولت حسن روحانی برمی گردد. هاشمی پیش از انتخابات ریاست جمهوری اخیر، حمایت خود را از «ابراهیم رئیسی» اعلام کرده بود.   

محتاج نگه داشتن کمیته ملی المپیک چه از نظر مالی و چه از نظر قانونی به بدنه حاکمیت سیاسی و دولت، از مهم ترین برنامه های دولت‎مردان ایران بوده و هست. وزارت ورزش و جوانان موفق شده است یک بند به اساس‎نامه کمیته ملی المپیک اضافه کند؛ بندی که در زمان ریاست «مصطفی هاشمی طبا» در کمیته ملی المپیک اضافه شد. در ماده 5 این اساس نامه، به ترکیب پنج نفره از کارشناسان خبره (ورزشی) اشاره شده است. در این ماده که مهم ترین نقش را در تعیین سرنوشت مدیریتی کمیته ملی المپیک در ایران دارد، تاکیده شده است پنج نفر از کارشناسان خبره در امور بازی‌های المپیک به انتخاب هیات اجرایی که حداقل دو نفر از آن ها از میان بانوان و یک نفر از بین کارشناسان حوزه ورزش دانش آموزی خواهند بود، حضور دارند.
در همین بند تصریح شده است:«کمیته ملی المپیک در انتخابات، پنج خبره ورزشی را معرفی می کند.»
اما در حقیقت این پنج نفر که باید از کارشناسان خبره المپیک و ورزش ایران باشند، در اکثر موارد از چهره های ورزشی هستند.

در زمان وزارت «محمود گودرزی»، کیومرث هاشمی از سوی وزارت ورزش و جوانان به عنوان یک نخبه ورزشی به این هیات پنج نفره وارد شد و به ریاست کمیته المپیک رسید. «محمدعلی آبادی» خودش را در زمان ریاست بر سازمان تربیت بدنی، شخصی اصلح و خبره در ورزش ایران دانست و پس از ورود به هیات خبرگان ورزش کمیته ملی المپیک، ریاست این کمیته را در دست گرفت. این داستان قرار بود این دوره نیز با حضور مصطفی هاشمی طبا تکمیل شود اما موانعی مانند بازنشسته بودن، چند شغله بودن و البته بی میلی خود او به بازگشت به ساختمان کمیته ملی المپیک، باعث کنار رفتن او از لیست «خبرگان» برای ریاست بر کمیته ملی المپیک ایران شد.

حالا وزارت ورزش و دولت با هم برای انتخاب یک خبره ورزشی جدید به توافق رسیده اند. «فارس» خبر داده است «رضا صالحی امیری» گزینه نهایی برای ورود به هیات پنج نفره و در نهایت پست ریاست کمیته ملی المپیک است. صالحی امیری زمانی  وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بوده و ریاست سازمان «اسناد و کتاب‎خانه ملی» را در کارنامه دارد. مهم ترین و تنها حضور ورزشی او به سال 92 برمی گردد. او در نخستین دوره ریاست جمهوری حسن روحانی، 70 روز به عنوان سرپرست وزارت ورزش و جوانان معرفی شد اما نتوانست از مجلس رای اعتماد بگیرد.

در عین حال، کیومرث هاشمی هم بازی سیاست در ورزش ایران را به خوبی فهمیده است. او متولد همین بازی های سیاسی در ورزش ایران است وگرنه هرگز نمی توانست در دولت های خاتمی، احمدی نژاد و روحانی صاحب پست های کلیدی در راس ورزش ایران شود. هاشمی برای ماندن در راس، تکاپویی نمی کند، او فرمول بازی را حتی بهتر از رضا صالحی امیری می داند. برای همین از ریاست کنار خواهد رفت اما برای پست نایب رییسی کمیته ملی المپیک خیز برداشت.

در چارت کمیته ملی المپیک، بعد از پست ریاست، مهم ترین و کلیدی ترین صندلی را در اتاق دبیر کل می توان دید. اما قانون کمیته جهانی المپیک می گوید شخص دبیرکل باید تسلطی کامل به زبان انگلیسی داشته باشد. با توجه به این که کیومرث هاشمی کم ترین شناختی از زبان انگلیسی ندارد، به نظر می رسد باید او را از این پس به عنوان نایب رییس کمیته ملی المپیک دید؛ البته به این شرط که وزارت ورزش و جوانان آخرین ساز مخالف او و حمایتش از ابراهیم رئیسی، رقیب روحانی در انتخابات ریاست جمهوری اخیر را نادیده بگیرد.

فعلا جدی ترین گزینه وزارت ورزش و جوان برای پست نایب رییس کمیته ملی المپیک، «فریبا محمدیان»، معاون بانوان وزیر است. محمدیان فروردین ماه امسال جانشین «رباب شهریان» در معاونت بانوان وزارت ورزش شد و حمایتی ویژه از سوی «مسعود سلطانی فر» را برای خود می بیند.  

مطالب مرتبط:

حمایت کیومرث هاشمی از ابراهیم رئیسی؛ بازی آلوده

پشتک بالانس دولت برای بازگشت هاشمی طبا

رباب شهريان، تنها حامی دختران ورزشکار