چه کسانی در فهرست جدید تحریم آمریکا هستند؟

دولت آمریکا یک فهرست جدید تحریم جدید علیه ایران اعلام کرده است، کاری با سابقه و با یک عضو تازه و مهم. صادق لاریجانی، رئيس قوه قضاییه ایران نخستین چهره ای است که در صدر لیست تحریم های آمریکا نامش دیده می شود. ایران در اولین واکنش به تحریم رئيس قوه قضاییه گفته است تحریم صادق لاریجانی عبور از خط قرمز بوده و با واکنش جدی مواجه خواهد شد. صادق لاریجانی پیش سال پیش هم به اتهام نقض حقوق بشر در فهرست تحریم های اتحادیه اروپا قرار گرفت و حالا با همان اتهام در لیست تحریم های آمریکا قرار گرفته است. نام رئيس فعلی قوه قضاییه درحالی در لیست تحریم ها قرار گرفته که در روزهای اخیر نام محمود هاشمی شاهرودی، رئيس سابق قوه قضاییه نیز به علت شکواییه های حقوق بشری فعالان مدنی بر سر زبان ها بود. هاشمی شاهرودی که برای درمان بیماری خود به آلمان سفر کرده بود، دیروز به ایران بازگشت، بازگشتی که بر اساس گزارش های رسانه ای با عجله و برای گریز از پیامدهای شکایت های حقوق بشری بوده است.

دومین چهره ای که در فهرست دولت ترامپ نامش به چشم می خورد، مرتضی رضوی است که برای اولین بار در این لیست قرار می گیرد. خبرگزاری ایسنا از مرتضوی رضوی به عنوان «رییس شرکت ارتباطات موج سبز و فناموج وابسته به گروه صنعت دفاعی دریایی ایران و سپاه نام برده است. نام شرکت فناموج در ۱۳ اکتبر ۲۰۱۷ هم در لیست تحریم ها وجود داشت. اکنون نام مدیر آن هم اضافه شده است. این شرکت که ۹ سال پیش تاسیس شده است، در حوزه ماهواره و مخابرات فعال است. این شرکت متهم به تامین قطعاتی برای سیستم های موشکی سپاه است.

سومین چهره اما غلامرضا ضیایی است، مدیر زندان رجایی شهر، یک زندان مخوف در کرج که در سال های اخیر گزارش های زیادی مبنی بر نقض حقوق بشر درباره آن منتشر شده است. سعید رضوی فقیه،‌ فعال سیاسی ساکن ایران پیش از این در گفتگو با ایران وایر این زندان را امنیتی ترین زندان ایران توصیف کرده بود و از «تغذیه نامناسب، شرایط غیربهداشتی محیط، فقدان امکانات درمانی و بدرفتاری پزشکان، سخت‎گیری بیش از حد نسبت به زندانیان، وفور مواد مخدر، منازعات میان زندانیان که گاه به جراحات شدید و قتل در سالن های زندان منتهی می شود، زورگیری از زندانیان ضعیف و سوء استفاده جنسی از برخی از زندانیان» به عنوان مواردی نام برده بود که به طور مرتب در این زندان رخ می دهد. پیش از این نام حسن آخریان، رئيس بند یک زندان رجایی شهر نیز در فهرست تحریم های اتحادیه اروپا قرار گرفته بود.

در ادامه فهرست تحریم ها اما نام شورای عالی فضای مجازی ایران هم وجود دارد. این نهاد سال ۹۰ با دستور آیت الله خامنه ای تشکیل شده و مهم ترین نهاد بالادستی در زمینه فضای مجازی شناخته می شود. این نهاد البته تصمیم گیرنده اصلی در زمینه فیلترینگ نیست، با این حال می تواند تسهیل کننده آن باشد. در روزهای گذشته، دستور فیلترکردن تلگرام از سوی شورای امنیت کشور صادر شد. مقام های قضایی هم برای صدور دستور فیلترینگ زور بیشتری از شورای عالی فضای مجازی دارند. رئیس جمهور، رئيس مجلس، رئيس قوه قضاییه، فرمانده سپاه، فرمانده نیروی انتظامی، رئيس صداوسیما، ۷ عضو کابینه دولت ایران (وزرای علوم، اطلاعات، آموزش و پرورش، دفاع، ارتباطات، فرهنگ و ارشاد و معاون علمی و فناوری رئيس جمهور) از مهم ترین اعضای این شورا هستند. ریاست این شورا با حسن روحانی، رئيس جمهور ایران است. در واقع اکنون ما با دو حسن روحانی مواجه هستیم. یک حسن روحانی که رئيس جمهور ایران است و در فهرست تحریم ها نیست و یک حسن روحانی که رئيس شورای عالی مجازی است و مکاتبات و دستوراتش در این زمینه مشمول تحریم های آمریکاست.

مرکز ملی فضای مجازی که در لیست تحریم ها قرار گرفته است نیز زیرمجموعه شورای عالی فضای مجازی ایران است که از سال ۹۱ تشکیل شده است. ابوالحسن فیروزآبادی، دبیر شورای عالی فضای مجازی، رئيس این مرکز است. او همچنین قائم مقام وزیر کار ایران است. این مرکز مانند دبیرخانه شورای عالی مجازی انجام وظیفه می کند و کارش تهیه اسناد و نقشه های پنج ساله توسعه در زمینه فضای مجازی، رصد فضای مجازی و «مدیریت تشخیص حملات سایبری به کشور و همچنین دفاع از زیرساخت های حیاتی در برابر حملات سایبری» از هم جمله وظایف این مرکز تعریف شده است.

یک سازمان شبیه دیگر که نامش در فهرست تحریم ها قرار گرفته، وابسته به سپاه است. این شرکت در لیست تحریم ها به عنوان «سازمان نبرد الکترونیک و دفاع سایبری سپاه» فعال است. با این حال به نظر می رسد سازمان های سایبری در سپاه در قالب یک شبکه فعال هستند و مشخص نیست این تحریم ها، کدام بخش از این شبکه را نشانه رفته است. سپاه در این حوزه به طور عمده از سال ۸۶ به بعد فعال شده و از سال ۹۳ تحت عنوان «فرماندهی امنیت سایبری سپاه» مشهور شد. بر اساس برآورد یک موسسه نظامی-امنیتی آمریکایی در زیرمجموعه فرماندهی امنیت سایبری سپاه ۲۴۰۰ نفر به طور مستقیم کار می کنند و ۱۲ هزار نفر نیروی ذخیره وجود دارد. بودجه سالانه این مجموعه ۷۶ میلیون دلار برآورد شده است. با این حال این فقط بخشی از شبکه سایبری سپاه است. در ماه های اخیر گزارش هایی درباره هکرهای وابسته به سپاه منتشر شده که نشان می دهد این سازمان نظامی بخشی از عملیات های سایبری خود را در قالب شرکت های متعددی که وابستگی ظاهری به سپاه ندارند و در خارج از ایران مستقر هستند، پیش برده است.

دیگر شرکت مهمی که تحریم شده است، صنایع هواپیمایی ایران (صها) است. این شرکت ۵۱سال پیش تاسیس شده است. شرکت صها پس از انقلاب ۵۷، زیرمجموعه وزارت دفاع قرار گرفت و یک شرکت دولتی محسوب می شود. این شرکت در زمینه تعمیر هواپیما و بالگرد و ساخت موتور جت، مهم ترین شرکت فعال در ایران شناخته می شود و سرویس های فنی به سپاه می داده است.

دیگر شرکت دولتی که نامش در فهرست تحریم ها آمده، شرکت پشتیبانی و نوسازی بالگردهای ایران (پنها) است که وابسته به وزارت دفاع است. این شرکت نیز ۴۸سال پیش تاسیس شده و پس از انقلاب۵۷ به تملک دولت ایران درآمد. شرکت پنها مهم ترین شرکت در زمینه تعمیر بالگرد در ایران محسوب می شود. شرکت پنها به طور دائم با سپاه در ارتباط است و تیرماه۹۶، چهار فروند بالگرد به پایگاه هوانیروز سیدالشهدای سپاه تحویل داد.

در فهرست تحریم جدید همچنین نام یک شرکت ظاهرا خصوصی به چشم می خورد: شركت پـردازان سيستم نـماد آرمـان. این شرکت که به نام «پسنـا الکترونیک» هم مشهور است، در زمینه واردات تجهیزات نظامی، الکترونیکی، مخابراتی و مکانیکی و نفت و گاز و پتروشیمی فعال است. این شرکت سال ۹۰ در پی اوج گرفتن تحریم ها، اقدام به تاسیس دفاتری در چین، هنگ کنگ، مالزی و آلمان کرد. مدیرعامل این شرکت مهدی خوشقدم و رئيس هیات مدیره اش، زهرا افغان علوی است. مریم جهانشاهی هم دیگر عضو فعال این شرکت است. مدیران شرکت در تبلیغات خود به سابقه ده ساله شان اشاره کرده اند ولی به نظر می رسد این تبلیغات نادرست است و این شرکت در دوران اوج گرفتن تحریم ها در تاریخ ۱۰اسفند۸۹ به ثبت رسیده و همان ایام اقدام به ثبت دفاتر خارجی برای دورزدن تحریم ها کرده است.

مطالب مرتبط:

ضرب‌الاجل ترامپ به اروپا: چهار ماه وقت دارید برجام را اصلاح کنید