مانتو به تن ندارد؛ با بلوز و شلوار روی یک سکو ایستاده، روسری سفیدش را به چوب بسته و در دست گرفته و موهای مشکی اش از یک طرف روی شانه افتاده است.
این تصویر دختری است که به «دختر خیابان انقلاب» معروف شده است. او با یک نافرمانی مدنی، اعتراض خود را به «حجاب اجباری» نشان داده است.
در جریان اعتراضات سراسری اخیر در ایران، فیلم‌ها و عکس‌های او در فضای مجازی و در کمپین «چهارشنبه‌های سفید» منتشر و در شبکه‌های مجازی مختلف بارها به اشتراک گذاشته شدند. در این کمپین، زنان ایرانی روزهای چهارشنبه با در دست داشتن نمادهای سفید و برداشتن حجاب، به حجاب اجباری اعتراض و عکس‌ها و فیلم‌هایشان را برای صفحات مجازی این کمپین ارسال می‌کنند. اما «مسیح‌علی‌نژاد»، موسس کمپین‌های «آزادی‌های یواشکی» و چهارشنبه‌های سفید ویدیو و عکس این دختر را از خودش دریافت نکرده است: «چهارشنبه ها فیلم‌هایی را خود زنان ایرانی برای من می‌فرستند که نشان می دهند آن ها شجاعانه نمادهای سفید را به دست می‌گیرند و یا دور گردن می‌اندازند و با نافرمانی مدنی، به حجاب اجباری اعتراض می‌کنند. اما در چهارشنبه‌ای که دختر خیابان انقلاب دستگیر شد، من از سه آدم متفاوت آن فیلم را دریافت کردم.»
یکی از شاهدان توضیح دقیقی ضمیمه ویدیویی که برای کمپین چهارشنبه‌های سفید فرستاده، داده است: «این دختر در خیابان انقلاب، رو به‌روی نان فرانسه، وقتی بالای سکو رفت، هیچ حرکت خشونت‌آمیزی انجام نداد. حتی شعار هم نداد و در نهایت آرامش و صلح، شال سفیدش را به یک چوب بست و به حجاب اجباری اعتراض کرد. به محض این‌که از سکو پایین آمد، پلیس او و چند نفر دیگر را با خودش برد و سعی کرد جمعیت را پراکنده کند.»
مسیح علی‌نژاد تاکید می‌کند که هیچ فیلمی توسط خود این دختر به او نرسیده و هیچ اطلاعی درباره او نداشته است.
هیچ‌کدام از اعضای خانواده دختر هم درباره وضعیت او اطلاع رسانی نکرده‌اند و همین موضوع سبب شده است نشانه دیگری از او وجود نداشته باشد؛ نه اسم و فامیل و نه صفحه اینستاگرام و... همه این‌ها باعث شدند مسیح طی فراخوانی از مردم بخواهد با هشتگ «#دختر_خیابان_انقلاب_کجاست؟»، در فضای مجازی از مسوولان درباره وضعیت این دختر سوال کنند.
این هشتگ با استقبال گسترده کاربران شبکه‌های مجازی رو به رو شد اما شاید کار اصلی را برای جمع‌آوری اطلاعات از این دختر جوان، «نسرین ستوده»، وکیل سرشناس ساکن تهران انجام داد. او روز گذشته عکسی از خودش با روسری سفید کنار همسرش منتشر کرد که درست رو به روی همان سکویی که دختر از آن بالا رفته بود، ایستاده‌اند.
ستوده در صفحه فیس‌بوکش اعلام کرده که روز گذشته برای اطلاع از وضعیت دختر خیابان انقلاب، سراغ منابع آگاه و محلی‌ها رفته تا متوجه شود چه بر سر آن دختر آمده است.
اوبه «ایران وایر» می‌گوید: «دیروز به اتفاق همسرم به آن جا رفتیم و از منابع محلی قابل دسترس پرس و جو کردیم. متوجه شدیم که همان روز بعد از مدتی که از ایستادن این خانم گذشته بوده، ایشان دستگیر می‌شود و به کلانتری 148 که در خیابان انقلاب، نزدیک "فلسطین" است، منتقل می‌شود. شاید این کلانتری با محلی که دختر ایستاده بوده، تقریبا 200متر فاصله داشته باشد.»
او به کلانتری هم سر می‌زند: «من وکیل ایشان نیستم، فقط پی گیری کردم و متوجه شدم اطلاعات منابع محلی درست بوده و پرونده او به دادسرای خارک که نزدیک ترین دادسرا به آن کلانتری است، سپرده شده.»
ستوده در حین تحقیقات متوجه شده دختر خیابان انقلاب 31ساله، متاهل و دارای یک فرزند 19 ماهه است اما هنوز نتوانسته است از بستگان و خانواده او اطلاعی بگیرد.
به گفته مسیح علی‌نژاد، وکیل دیگری هم از داخل ایران پی گیر این پرونده است که دوست ندارد نامش مطرح شود: «این وکیل در پی گیری این پرونده متوجه شده تعداد زنانی که برای موضوع حجاب و عفاف دستگیر شده‌اند، مختص به همان یک نفر نیست و در آن روز غیر از دختر خیابان انقلاب، دو دختر دیگر هم به خاطر موضوع حجاب بازداشت شده‌اند.»
به گفته این وکیل، یکی از آن‌ها به خاطر «بی حجابی در ماشین و در کنار نامحرم» و دیگری به خاطر «بدحجابی» و «جر و بحث با پلیس» بازداشت شده‌اند و در زندان قرچک ورامین به سر می‌برند.
از زمان پخش فیلم دختر خیابان انقلاب، بسیاری از حامیان کمپین چهارشنبه‌های سفید در حمایت از دختر خیابان انقلاب همان کاری را انجام می‌دهند که او انجام داده است؛ روسری‌های سفید را به چوب می‌بندند، از خودشان فیلم می‌گیرند و این گونه به قانون حجاب اجباری «نه» می‌گویند.
مسیح معتقد است آن‌ها به سمت و سوی اعتراض آگاهانه قدم برداشته‌اند:«در ویدیوهایی که برای کمپین می‌فرستند، بسیاری با صورت و صدای خودشان صدای دختر خیابان انقلاب را تکثیر می‌کنند. آن‌ها می‌گویند تا زمانی که صدای ما شنیده نشود، ما هر کدام یک دختر خیابان انقلاب در درون خودمان داریم. مردها هم حمایت زیادی کرده اند. در تهران، شیراز و مشهد به شکل گروهی شال‌های سفید را به چوب بسته و فیلم‌هایشان را برای من فرستاده اند.»
او به چند نفر از آن‌ها گفته که به خاطر حفظ امنیت خودشان، نمی‌تواند ویدیوهای آن‌ها را منتشر کند: «وقتی به یکی از آن‌ها گفتم صورتت معلوم و شهرتان هم مشخص است، اجازه بدهید من این فیلم را منتشر نکنم، گفت اگر شما این فیلم را من منتشر نکنید، خودم در اینستاگرام منتشر می کنم. گفت من هزینه کارم را می‌دهم، پس چه بهتر حالا که قرار است هزینه بدهم، برای فیلمی بدهم که در جایی منتشر شود که بهتر دیده و شنیده شود.»
از یکی از افرادی که در ایران زندگی می‌کند و ویدیوهایی را که به کمیپن چهارشنبه‌های سفید می‌فرستد، به شکل علنی در صفحه اینستاگرام خودش هم منتشر می‌کند، می‌پرسم از برخورد و بازداشت و تهدید نمی‌ترسی؟ می‌گوید: «مبارزه مدنی تنها راه مخالفت با قوانین تبعیض آمیز است. من معتقدم با غلبه بر ترس باید مبارزه کرد تا بتوانیم اوضاع آینده را بهتر کنیم.»
او تاکید می‌کند که از زندان و عاقبت آن می‌ترسد اما می‌گوید: «از این که در خانه یک مدل زندگی کنیم و در اجتماع طور دیگر، خیلی بدم می‌‌آید. به نظرم اگر به خاطر هدفم به زندان بروم، خیلی بهتر است که به زندگی دوگانه ادامه بدهم و در آخر با حسرت این‌که چرا حرفم را نزدم و هیچ کاری نکردم، بمیرم.»
آیا این هشتگ‌ها و بازنشرها کمکی به وضعیت فرد بازداشت شده می‌کند؟ نسرین ستوده در پاسخ می‌گوید: «وقتی شخصی وارد یک حرکت مدنی اجتماعی می‌شود، همه حق دارند از آن حرکت پشتیبانی کنند و نظرشان را درباره آن عمل مدنی بگویند؛ مگر این که طرف مقابل صراحتا بخواهد به همه این عمل‌ها پایان دهد.»
او حمایت‌ها و انتقادهای مردمی را درباره حرکت‌های مدنی و اجتماعی با کارهای دولت مقایسه می‌کند که توسط افکار عمومی قضاوت می‌شوند: «حمایت یک رفتار مدنی، مثل خود عمل مدنی، جایگاه ویژه‌ای در رفتارهای قانونی و نظاممند ما دارد. این کار در همه اسناد بین‌المللی هم مورد تایید قرار گرفته است. فعالان مدنی حق دارند از این وسیله حمایت، چه در اعلام حمایت از دیگران و چه از منافع حمایت شدن بهره‌مند شوند.»
مسیح علی‌نژاد هم تصمیم گرفته است با فراخوان هشتگ انگلیسی درباره دختر خیابان انقلاب، سازمان‌های بین‌المللی را با خبر کند تا نهادهای حقوق بشری و سازمان ملل متحد وارد عمل شوند و به دیپلمات‌های ایرانی فشار بیاورند که آن دختر کجا است: «اولین کسی که باید پاسخ گو باشد، آقای روحانی است چون در دولت ایشان، دختری که به حجاب اجباری اعتراض کرده، زندانی شده است. آقای ظریف در توییترشان نوشتند که جمهوری اسلامی حق اعتراض مسالمت‌آمیز شهروندانش را به رسمیت می‌شناسد. بنابراین، این وظیفه تک تک ما است که از آن‌ها درباره دختر خیابان انقلاب سوال کنیم.»
نسرین ستوده هم می‌خواهد تلاش خود را برای کمک و حمایت از این دختر ادامه دهد؛ گرچه شاید نتواند به پرونده او دسترسی پیدا کند: «اساسا وقتی می‌توانم وکیل ایشان باشم و به پرونده اش دسترسی یابم که خودش این را بخواهد. در واقع، در این جا من در حال انجام یک عمل مدنی نه به عنوان یک وکیل بلکه به عنوان یک شهروند هستم و پی گیری می‌کنم؛ کاری که هر شهروند غیر وکیلی هم می‌تواند انجام دهد.»
نسرین ستوده بارها با روش‌های مسالمت‌آمیز به حجاب اجباری اعتراض کرده است. او زمانی که در زندان بود، به خاطر تن ندادن به حجاب اجباری، بارها عطای ملاقات با خانواده‌اش را به لقایش بخشید. در دفاع از کمپین آزادی‌های یواشکی هم یادداشتی منتشر کرد و حالا به عنوان یک شهروند، دنبال وضعیت دختر خیابان انقلاب است: «به هر حال، حق انتخاب پوشش، حق همه انسان ها است. این یکی از مباحث حقوق بشر است و من دوست دارم که این حق در جامعه ما هم به رسمیت شناخته شود.»
مطالب مرتبط:
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر