بار دیگر سانحه هوایی، ۶۵مسافر را در ایران به کام مرگ برد. صبح روز ۲۹ بهمن‌ماه، هواپیمای مسافربری شرکت هواپیمایی «آسمان» در نزدیکی شهر «سمیرم» واقع در ۶۲۰ کیلومتری جنوب تهران سقوط کرد. برخورد این هواپیما به کوه «دنا» که ۴۴۰۹ متر ارتفاع دارد باعث شده تمامی سرنشینان این پرواز جان خود را از دست بدهند، ۶۵ نفر. اسامی مسافران اعلام شده، در میان مسافران چند نفر از فعالان محیط زیست هم حضور داشتند که به گفته محمدرضا تابش، رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس برای توضیح درباره فعالیت های محیط زیستی همکاران شان به مجلس رفته بودند. احتمالا منظور این نماینده مجلس از “همکاران شان”، فعالان محیط زیست بازداشت شده باشد.
گمانه‌زنی‌های اولیه پیرامون دلایل این سقوط مطرح شده، از نقص فنی تا نامساعد بودن آب‌وهوا. هنوز مسوولان پاسخی برای این گمانه‌زنی‌ها عنوان نکرده‌اند و تنها گفته‌اند، نقص فنی «شایعه‌ای» بیش نیست. اما طبق خبر روزنامه شرق، این هواپیما روز پنجم بهمن ماه هم با مشکل فنی مواجه شده بود.
هواپیمایی که این‌بار در ایران سقوط کرد، از نوع «ای‌تی‌آر ۷۲» توربوپروب دو موتوره بود که برای پرواز‌های بین شهری با مسافت کوتاه به کار می‌رود. هواپیمایی که سقوط کرده است، بیست سال عمر داشت. این هواپیما به تازگی و پس از هفت سال زمین گیر بودن، پس از تعمیر توسط مهندسان شرکت هواپیمایی آسمان، به خط پرواز بازگشته بود.
پرواز هواپیماهای «ای‌تی‌آر ۷۲» در ایران پیش‌تر هم دچار مشکل شده بود. تیر ماه سال جاری، خبرگزاری مهر از «زمین‌گیر» شدن یکی از این هواپیماها خبر داده بود. در آن زمان مسوولان هواپیمایی اعلام کردند «خرابی گرم‌کن غذا» باعث این اتفاق شده، اما خبرگزاری مهر گزارش داد خرابی یکی از قطعات اصلی هواپیما باعث این مشکل شده بود و ایران نتوانسته بود این قطعه را از شرکت فرانسوی-ایتالیایی تهیه کند: «هواپیمایی که نقدا با قیمت ۳۰ میلیون دلار خریداری شده پس از ۱۰ روز فعالیت، به دلیل ناتوانی هما در تامین قطعه خراب شده، زمین‌گیر شده است.»
با این حال، مسوولان شرکت هواپیمایی «آسمان» درباره سقوط هواپیمایی فعلی می‌گویند اگر این هواپیما نقص فنی داشت، سازمان هواپیمایی اجازه پرواز نمی‌داد. به باور آن‌ها شرایط جوی و مکان فرودگاه یاسوج علت سقوط هواپیما و جان باختن 65 مسافر شده است.
یک مهندس پرواز شاغل در شرکت هواپیمایی «ایر فرانس» در پاریس، ضمن گفت‌وگو با «ایران‌وایر» قوی‌ترین احتمال سقوط این هواپیما را «نقص فنی» عنوان کرد. به گفته او هواپیماهای «ای‌تی‌آر» که همچنان در اروپا برای مسافت‌های کوتاه مورد استفاده قرار می‌گیرند، از امنیت بالایی برخوردارند. او در سی‌سال مهندسی پرواز بارها با این نوع هواپیماها سر و کار داشته است و تاکید می‌کند نمی‌توان این نوع هواپیماها را با «توپولوف‌های» روسیه که در خود آن کشور هم مرتبا سقوط می‌کردند، مقایسه کرد.
مسوولان در میان صحبت‌های‌شان پیرامون سقوط این هواپیما، به سن و سال آن اشاره کرده‌اند. «علی عابدزاده» رییس سازمان هواپیمایی کشور گفته هواپیمای «ای‌تی‌آر ۷۲» تولید سال ۱۹۹۳ است اما مهندس پرواز «ایرفرانس» به «ایران وایر» گفت عمر یک هواپیما نقشی در سقوط آن ندارد: «هنوز ایرباس‌های اولیه‌ای داریم که با گذشت بیش از ۳۰ سال از عمرشان، بدون مشکل در پرواز هستند. هواپیماهایی داریم که نزدیک به نیم قرن عمر دارند اما هیچ‌وقت اتفاقی برایشان نیفتاده است. مساله سن و سال هواپیما نیست، بلکه رسیدگی به آن و تعویض به موقع قطعات است که سلامت هواپیما و سرنشینان آن را تامین می‌کند.»
او همچنین با اشاره به قراردادهای معاملاتی خرید و فروش هواپیما، می‌گوید همواره خریدار است که بر اساس میزان پولی که می‌پردازد، سال ساخت هواپیما را تعیین می‌کند.
او می‌گوید: «هر هواپیمایی که می‌خواهد از روی باند فرودگاه بلند شود، توسط مکانیسین‌ها مورد بازرسی قرار می‌گیرد و در نهایت خلبان، لیستی در اختیار دارد که سالم بودن قطعات و دستگاه‌ها را به مهندس‌های پرواز اعلام می‌کند. پیش از پرواز، امنیت هواپیما توسط دو منبع که خلبان است و مهندس‌های پرواز، تایید می‌شود. در اتاق خلبان دستگاهی وجود دارد که فاصله هواپیما از زمین و ارتفاعات را به او خبر می‌دهد. اگر دستگاه‌ها درست کار کنند، امکان ندارد خلبانی از این فاصله بی‌خبر باشد.»
به گفته او شرایط آب و هوایی هرچقدر هم که نامساعد باشد، اما این دستگاه‌ها کار خود را انجام می‌دهند: «هواپیما به سادگی با کوه برخورد نمی‌کند. حتی اگر هواپیما در ابرها یا مه هم باشد، دستگاه‌های مختلف مشغول به کار هستند. فاصله هواپیما با دریا یا کوه کاملا مشخص است. خلبان‌ها فقط با دستگاه‌ها سر و کار دارند. این‌که گفته شود خلبان کوه را ندیده، تصور اشتباهی است. به احتمال بسیار قوی، مشکل تکنیکی در دستگاه‌های هواپیما پیش آمده که البته ممکن است خلبان هم متوجه آن نشده باشد.»
در عین‌حال «دیوید لیرمونت» متخصص ایمنی هواپیمایی و خلبان سابق در تحلیل سقوط این هواپیما در گفت‌وگو با «الجزیره» تاکید کرد که انواع «ای‌تی‌آر» هواپیماهای ایمنی هستند که قبلا مورد آزمایش قرار گرفته‌اند: «هوا در کوهستان ایران که هواپیما سقوط کرده، بسیار بد بوده است. به نظر می‌رسد هواپیما در مسیر اشتباهی قرار گرفته و به کوه برخورد کرده است. برخورد هواپیما با کوه مثل برخورد کشتی با صخره است. اما کمپانی که از این هواپیما استفاده کرده با شرایط سخت آن ناحیه جغرافیایی آشنا نبوده است. شرکت هوایی آسمان در مناطق سخت آب‌وهوایی پرواز می‌کند و در نتیجه با ریسک‌های بیشتری از این‌گونه اتفاق‌ها مواجه می‌شود.» بنا به اظهارات این کارشناس مشکل اصلی به «سیستم جهت‌یاب» هواپیما مربوط است.
در همین رابطه، یکی از کاربران شبکه‌های اجتماعی در جریان خبر سقوط این هواپیما به «ایران وایر» از تجربه شخصی خود خبر داد؛ گفت‌وگویی میان او و مسوول شرکت هواپیمایی. او در سال ۱۳۸۶ می‌خواست بلیتی برای پرواز تهران به گرگان تهیه کند اما مسوول فروش بلیت گفته بود پرواز به علت «ابری» بودن آسمان آن منطقه کنسل شده بود و در پاسخ سوال او مبنی بر پیشرفته بودن سیستم هواپیما گفته بود: «سیستم جهت‌یاب و دستگاه چیست؟ خلبان که به فرودگاه مقصد می‌رسد، با مسوول برج مراقبت صحبت می‌کند و با راهنمایی او، هواپیما را دستی می‌نشاند.»
بر اساس رتبه‌بندی موسسه تحقیقات «اسکای تراکس» از معتبرترین موسسات رتبه‌بندی شرکت‌های هواپیمایی و فرودگاه‌های دنیا، شرکت هواپیمایی همای ایران یکی از پایین‌ترین رتبه‌های جهان را دارد. شرکت‌های هواپیمایی ایران در جهان به عنوان یکی از «ناامن‌ترین» و «زیان‌ده‌ترین» شرکت‌هایی هوایی جهان مطرح اند و هر ساله، جان ده‌ها و چه‌بسا صدها ایرانی را می‌گیرند. حتی گفته شده است که در سال‌های اخیر حدود یک چهارم از تلفات سوانح هوایی جهان مربوط به ایران بوده است.
این در حالی‌ست که وزارت راه و شهرسازی ایران در سال ۱۳۹۵ اعلام کرد در فاصله سال‌های ۱۳۵۸ تا ۱۳۹۳ تهران در صدر فهرست سوانح هوایی جای داشته و شمار تلفات انسانی در مجموع این سال‌ها یک هزار و ۹۸۵ نفر کشته ثبت شده است. بنا به فهرست‌های منتشر شده از سقوط هواپیما توسط پایگاه اطلاع رسانی صنعت هواپیمایی کشور نیز خصوصا پس از انقلاب هر سال، هواپیماهایی سقوط کرده‌اند و انسان‌هایی کشته شده‌اند.
حالا، شبکه‌های اجتماعی پر شده است از خاطرات سقوط هواپیماها. بسیاری از سه سال پیش یاد می‌کنند. وقتی هواپیمای ایرباس ۳۲۰ A شرکت هواپیمیایی جرمن‌وینگز آلمان در جنوب فرانسه سقوط کرد و دو خبرنگار ایرانی در آن جان خود را از دست دادند. بسیاری هم از آذر ماه ۱۳۸۴ یاد می‌کنند که هواپیمای سی ۱۳۰ سقوط کرد و عکاسان و خبرنگاران بسیاری را که برای پوشش خبری «رزمایش عاشقان ولایت» راهی چابهار بودند، به کام مرگ کشید. در این میان، خانواده‌های کشته‌شده‌ها و آن‌هایی که این خبر را دنبال می‌کنند منتظرند تا «جعبه سیاه» هواپیما در میان لاشه‌های آن پیدا شود تا بلکه، این‌بار چرایی سقوط هواپیمای مسافربری دیگری در ایران، مشخص شود.
مطالب مرتبط:
آخرین اخبار سقوط هواپیمای تهران یاسوج
مسافرها می دانستند هواپیمای یاسوج روزی از همین روزها سقوط خواهد کرد
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر