حدود دو سال است حرف فیلترشدن تلگرام به میان آمده اما هیج‌گاه به اندازه الان جدی نبوده است. «حسن روحانی»، رییس جمهوری ایران وعده داده بود که فیلترینگی در کار نخواهد بود اما در روزهای نخست سال ۱۳۹۷، «علاءالدین بروجردی»، رییس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس خبر داد براساس تصمیمی که در «بالاترین سطح» اتخاذ شده است، آخر فروردین ماه تلگرام فیلتر خواهد شد.
او بلافاصله پای یک اپلیکیشن پیام‌رسان داخلی را به میان کشید و مدعی شد در فضای مجازی به این توانمندی رسیده‌اند که یک سامانه ملی مانند «سروش» را تعریف کنند: «ممکن است تعداد مشترکان سروش سه‌میلیون باشد و تعداد مشترکان تلگرام ٤٠ میلیون، اما این تعداد سرریز می‌شوند زیرا با خارج‌شدن تلگرام از دسترس، مردم به یک سامانه ملی روی می‌آورند.»
«حسن فیروزآبادی»، دبیر شورای عالی فضای مجازی و رییس مرکز ملی فضای مجازی ایران هم روز ۱۴ فروردین در یک برنامه تلویزیونی گفت: «کشور ما در انحصار تلگرام است و رییس‌جمهوری صبح امروز دستور داد انحصار پیام‌رسان‌های خارجی در کشور، از جمله تلگرام باید بشکند.»
او همچنین افزود: «فضای مجازی در سال ۹۷ ملی می‌شود و با توجه به معضلات عدیده تلگرام، در شورای عالی فضای مجازی به این نتیجه رسیدیم که حتما باید پیام‌رسان بومی داشته باشیم. اگر قرار شد تمهیداتی درباره تلگرام اتخاذ شود، سعی خواهیم کرد کمترین ضرر را فعالان حاضر در این شبکه متحمل شوند.»
جا انداختن یک اپلیکیشن تولید داخل، یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های حاکمان ایران است. با جدی شدن بحث فیلترینگ تلگرام، بین کاربران شبکه‌های اجتماعی مجازی هم این بحث داغ شده و متخصصان بی‌طرف امنیت شبکه و اینترنت تاکید می‌کنند پیام‌رسان‌های ایرانی امن نیستند و نباید به آن ها اعتماد کرد.
«کوین میستون»، پژوهشگر امنیت شبکه و اینترنت در گفت‌وگو با «ایران‌وایر»، با اشاره به این‌که طی سالیان اخیر شاهد تبلیغات و حمایت‌های مستقیم و غیرمستقیم گسترده حکومت و رسانه‌هایش و حتی برخی از برنامه‌های تلویزیونی خارج از کشور از برخی پیام‌رسان‌های داخلی بوده ایم، از پیام‌رسان‌هایی مانند «ویسپی»، «سروش»، «آی‌گپ»، «بیسفون» و... به عنوان نمونه هایی از این اپلیکیشن‌ها یاد می‌کند: «به‌صورت کلی، درباره ویژگی عمده اغلب این پیام‌رسان‌ها می‌توان گفت که کپی‌هایی هستند از یک پیام‌رسان خارجی. در برخی موارد نیز به لحاظ ساختار کدهای مورد استفاده در داخل برنامه، عینا از همان نمونه خارجی استفاده شده است.»
اما نکته مهم در این میان، پیاده‌سازی فنی و اجرای این پیام‌رسان‌ها است: «این پیاده سازی و اجرا در صورت ضعف، می‌تواند منجر به هک شدن کاربر و همین‌طور نشت گسترده اطلاعات آن پیام‌رسان و به خطرافتادن امنیت و حریم‌خصوصی میلیون‌ها کاربر شود؛ موضوعی که ما در پیام‌رسان‌های خارجی به‌هیچ عنوان تا به‌امروز شاهد آن نبودیم.»
این پژوهشگر امنیت شبکه می‌گوید فارغ از مسایل فنی مرتبط با امنیت خود پیام‌رسان‌ها، موضوع امنیت جغرافیایی و سیاسی مالکان این پیام‌رسان‌ها نیز مطرح است: «از نظر من و بسیاری دیگر از فعالان حوزه امنیت، مادامی که مالکان یک سرویس (برای مثال پیام‌رسان) در شرایط قانونی عادلانه و آزاد نباشند و تهدید‌های نهادهای اطلاعاتی-امنیتی منجر به همکاری اجباری آن‌ها با این نهادها شود، نمی‌توان درمورد امنیت خود پیام‌رسان تضمینی ارایه داد. از همین‌رو، حتی اگر در آینده ما شاهد یک پیام‌رسان استاندارد و ایده‌آل به‌لحاظ فنی در ایران باشیم، باز با توجه به شرایط جغرافیایی-سیاسی فعلی کشور ایران و خطرات دخالت دستگاه‌های اطلاعاتی-امنیتی، همین شرایط ناامن پابرجا خواهد بود.»
میستون معتقد است نباید به پیام رسان ایرانی یا پیام رسانی که سرویس آن در ایران باشد، اعتماد کرد:«حتی اگر الان هم امن باشد، باز در معرض تهدید است؛ تهدیدی که به واسطه دسترسی مستقیم به سرور سرویس‌های پیام‌رسان مستقر در ایران به‌وجود می‌آید. چرا که حکومت می‌تواند به صورت اجبار فیزیکی وارد عمل بشود و به اطلاعات ذخیره شده در سرورها دسترسی پیدا کند؛ برخوردی که در توقیف وسایل شرکت‌ها نمونه آن را دیده‌ایم.»
او به نوع دیگری از این تهدیدات هم اشاره می‌کند: «تهدیدی که به‌واسطه اجبار به همکاری مالکان پیام‌رسان‌ها پیش می‌آید که در آن شرایط، چه سرورهای سرویس پیام‌رسان در ایران باشند و چه در خارج از ایران، اجبار به همکاری وجود خواهد داشت و این باز هم منجر به افشای اطلاعات کاربرها می‌شود.»
این کارشناس می‌گوید عمده دلیل سخت‌گیری درباره پیام‌رسان‌ها، چه در ایران و چه در کشورهایی با سیاستی شبیه به سیاست ایران، این است که امنیت نگهداری از اطلاعات باید در حداکثر حالت ممکن باشد و هیچ سازمان و نهادی هم اجازه دخل و تصرف در آن را نداشته باشد؛مساله‌ای که در ایران عملا ممکن نیست.
اما به چه اپلیکیشن‌های پیام‌رسانی می‌توان اعتماد کرد؟ میستون سه اپلیکیشن را پیشنهاد می‌دهد: «در حال حاضر پیام‌رسان‌هایی مانند "سیگنال" (Signal)، "واتساپ" (Whatsapp) و "وایر" (Wire) گزینه‌های مطمئن و در دسترس‌تری نسبت به سایر پیام‌رسان‌ها هستند. این پیام‌رسان‌ها به‌صورت پیش‌فرض، تمام مکالمات کاربران را در یک بستر امن (End-to-end encryption) رمزگذاری کرده و از حیث خطرات متداول مانند هک، نظارت و کنترل نیز در امان هستند.»
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر