اعتصاب بازار بانه بیست روزه شد

بیست روز است که بازاریان شهرهای مختلف استان کردستان و کرمانشاه به ویژه شهر بانه در اعتراض به سیاست های اعمال شده علیه کولبران اعتصاب کرده اند. ۲۶آذر۹۶ بود که عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور اعلام کرد : «در دولت تصویب شد تا کولبری به صورت کلی متوقف شود» و خودش هم پیش بینی کرد که «این اقدام، آثار اجتماعی و امنیتی در پی خواهد داشت».

تصمیم دولت برای حل مشکل ایجاد ۱۵ بازارچه مرزی بود تا کسانی که حداقل سه سال در روستاهای مناطق مرزی سکونت دارند، کارت پیله وری دریافت کنند و از این بازارچه ها کالا وارد کنند. دومین طرح هم راه اندازی «مبادلات مرزی کالا به شیوه پیله وری و با استفاده از کارت الکترونیک مرزنشینان» نام گرفت. در واقع مرزنشیانی که با این کارت کالا وارد می کردند، ماهیانه ۵۰۰هزار تومان بابت وارد کردن کالا تخفیف می گرفتند و معافیت کامل مالیاتی داشتند. دولت همچنین دو نقطه مرزی سیرانبند و باشماق را به عنوان محل ورود کالا اعلام کرد و حق گمرک و ترخیص را افزایش دهد. تمام این تصمیمات زیر نظر شورای عالی امنیت ملی ایران اتخاذ و اجرایی شد.

علت اتخاذ چنین تصمیماتی از سوی حکومت ایران مبارزه با قاچاق اعلام شده است. به گفته وزیر کشور ۸۵درصد کالاهایی که وارد می شوند، کالاهایی هستند که از ایران به آن سوی مرز برده شده و دوباره به کشور وارد می شوند. به گفته عبدالرضا رحمانی فضلی، قاچاقچیان، اجناس مدنظر را تحت عنوان کالای ترانزیت از بندرعباس به ترکیه می برند، پشت مرز دپو می کنند و بعد کولبران این کالاها را به داخل ایران می آورد. با این مدل قاچاقچیان حق گمرک پرداخت نمی کنند.

با این وجود چنین توضیحاتی، طرح های دولت چندان با استقبال مواجه نشد و مشکلات را بیشتر کرد.

درباره تعداد کولبرانی که از مسیرهای مرزی استان های غربی ایران کالا وارد می کنند، آمار متناقضی ارائه شده است. رسول خضری، نماینده پیرانشهر در مجلس می گوید ۷۵هزار نفر کولبر داریم ولی برخی رسانه ها از فعالیت ۲۰۰هزار کولبر می گویند. در سال های اخیر، کشته شدن برخی کولبران توسط نیروهای انتظامی سبب اعتراض هایی شده است ولی اعتصاب کنونی را می توان یکی از مهم ترین واکنش های اجتماعی از سوی کولبران و مردم حامی آنها توصیف کرد.

نخستین اعتراض ها از روز ۲۵ فروردین در شهر بانه دراستان کردستان و شهر جوانرود در استان کرمانشاه شروع شد. در ادامه شهرهای مریوان و سقز و همچنین شهر پیرانشهر در استان آذربایجان غربی نیز به معترضان پیوستند. نقطه شروع این اعتراض ها کولبران بودند ولی نقطه اوج آن، همراهی و اعتصاب بازار بود. آنها سفره های خالی در خیابان و کوچه ها پهن کردند تا وضعیت بد اقتصادی خود را نشان دهند.

مغازه داران شهرهای مرزی، مهم ترین مشتریان و فروشندگان کالاهایی بودند که کولبران وارد می کردند و با توقف فعالیت کولبران، فعالیت آنها نیز به طور جدی تحت تاثیر قرار گرفت.

نخستین واکنش ها به این اعتصاب ها امنیتی بود. ۲۶ فروردین، نژاد شهیدی، معاون سیاسی فرماندار بانه گفت عوامل خارجی پشت پرده این اعتراض ها هستند. برخی رسانه های کردی هم خبر دادند که چند نفر از مغازه داران بازداشت شده اند. شهریار حیدری، مدیرکل امور مرزی وزارت کشور هم گفت این تجمعات غیرقانونی بوده و برخی از تجار که مرزنشیان را تبدیل به کارگران خود کرده بودند، عامل این تجمعات بوده اند.

معترضان در شهر بانه، روز ۲۹فروردین هم در جریان سخنرانی سعید جلیلی، عضو شورای عالی امنیت ملی ایران در این شهر، اعتراض خود را اعلام کردند که منجر به ناتمام ماندن سخنرانی جلیلی شد. جمال اعتماد، رئيس شورای شهر بانه به سایت اعتمادآنلاین گفته بود که جلیلی پس از درخواست مقامات و علمای کردسان از دفتر رهبر جمهوری اسلامی برای حل مشکل بسته ماندن مرزها، به این شهر سفر کرده است.

محمدقسیم بوکانی، نماینده بوکان در مجلس ۸ اردیبهشت خبر داد که پیگیری هایی صورت گرفته که معابر کولبری دوباره باز شوند ولی به نظر می رسند تلاش های نمایندگان استان های غربی ایران در مجلس به جایی نرسیده است. قرار است یکشنبه ۱۶ اردیبهشت، دولت ایران در این زمینه تصمیم های تازه را اعلام کند.

در حال حاضر اینترنت در شهر بانه قطع شده، یگان های ویژه در این شهر مستقر و مراکز ایست و بازرسی متعددی برای کنترل رفت و آمدها برپا شده است. با وجود این اعتصاب کنندگان گفته اند تا یکشنبه که دولت نظر جدیدش را اعلام کند، به اعتراض های خود ادامه می دهند.