close button
آیا می‌خواهید به نسخه سبک ایران‌وایر بروید؟
به نظر می‌رسد برای بارگذاری محتوای این صفحه مشکل دارید. برای رفع آن به نسخه سبک ایران‌وایر بروید.
گزارش

تورم ۸ درصدی چه‌قدر با واقعیت این روزهای ایران سازگار است

۱۲ خرداد ۱۳۹۷
علی رنجی‌پور
خواندن در ۴ دقیقه
مرکز آمار ایران یک هفته پس از انتشار نرخ تورم اردیبهشت ماه امسال، در گزارشی متوسط اقلام قیمت خوراکی را منتشر کرد.
مرکز آمار ایران یک هفته پس از انتشار نرخ تورم اردیبهشت ماه امسال، در گزارشی متوسط اقلام قیمت خوراکی را منتشر کرد.

مرکز آمار ایران نرخ تورم اردیبهشت ماه ۹۷ را ۸درصد اعلام کرده، در حالی که بر اساس محاسبات بانک مرکزی، نرخ تورم در مناطق شهری ایران ۹.۱ درصد بوده است. این اختلاف آماری میان این دو سازمان دولتی قابل توجه است.

از سوی دیگر، وضعیت ناپایدار بازار و افزایش قابل ملاحظه قیمت ارز سبب شده است تا بسیاری با بدبینی به آمار ارایه شده نگاه کنند. متوسط قیمت آزاد هر دلار امریکا در اردیبهشت ماه سال گذشته ۳۷۶۰ تومان  بود. اگر خوش‎بینانه فرض کنیم، اردیبهشت ماه امسال هر دلار امریکا به طور پنهانی ۶۰۰۰ تومان خرید و فروش شده است. بنابراین، میزان تورم دلار ۶۰ درصد بوده است.

از این گذشته، تجربه تورم ۴۰ درصدی سال‌های 1390 و 1391 بعد از جهش قیمت ارز در ایران، این تصور را ایجاد کرده است که یک تورم شدید در انتظار است.

با این حال، گزارش تحلیلی اخیر مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی حکایت از آن دارد که به دلایل مختلف، نرخ تورم امسال دست کم برای مصرف‌کنندگان افزایش زیادی نخواهد داشت، اگرچه تورم بخش تولید به دلیل افزایش قیمت ارز چشم‎گیر خواهد بود. این البته برای بخش نیمه‌جان تولید در ایران چشم‌انداز خوبی نیست. افزایش هزینه تولید آخرین چیزی است که کارگاه‌های تولیدی در ایران انتظار آن را دارند.

 

تورم چه گونه محاسبه می‌شود؟

مراجع آماری معمولا با جمع‌آوری نمونه‌ از بازار  و ارزش‌گذاری هر کالا در سبد، اقدام به محاسبه شاخص بهای کالا یا «سی پی آی» (CPI) می‌کنند. مقایسه این شاخص‌ها در دوره‌های مختلف، نرخ تورم را نشان می‌دهد. یعنی مقایسه میانگین شاخص در ۱۲ماه گذشته (از اردیبهشت پارسال تا امسال) با شاخص اردیبهشت امسال نشان می‌دهد تورم در اردیبهشت ماه چه قدر بوده است.

 

دلیل تفاوت میان آمار دو مرکز چیست؟

پیدا کردن دلیل قطعی این سوال کار ساده‌ای نیست. «ایران‌وایر» پیش‌تر با «یوسف گیدانیان»، از مدیران سازمان آمار اسراییل درباره دلایل احتمال اختلاف آمار گفتوگو کرده بود. پیش از این نیز مرکز پژوهش‌‌های مجلس گزارش هایی در این باره منتشر کرده است.

قبل از این گفته می‌شد اختلاف سال پایه دلیل این اختلاف آمار اقتصادی است. حتی رییس‌جمهوری ایران هم در گفتوگویی، همین را به عنوان دلیل اصلی اختلاف آمار دو مرکز عنوان کرده بود اما بعد از یکی شدن سال پایه دو مرکز، باز هم اختلاف آمار دیده می‌شود.

می‌توان حدس زد که دلیل اختلاف آمار تورم، احتمالا متفاوت بودن سبد خرید است؛ مثلا در سبد خرید مرکز آمار ایران، سهم مسکن ۳۷ درصد و در سبد بانک مرکزی بیش از ۳۸ درصد است. یا سهم خوراکی‌ها در سبد بانک مرکزی ۲۵.۵۱ درصد و در مرکز آمار ۲۴.۵۳ درصد گزارش شده است. علاوه بر این، تفاوت میان جزییات مثل سهم پرتقال و سیب در سبد میوه نیز در نتیجه نهایی تاثیر دارد.

اما سوال این جا است که چرا باید این دو سبد این قدر با هم تفاوت داشته باشند؟ این موضوع وقتی اهمیت بیش تری پیدا می‌کند که بدانیم خیلی از تصمیم‌گیری‌ها بر اساس نرخ تورم انجام می‌شود؛ مثلا مبنای اصلی تعیین حداقل دست‎مزد و حقوق کارگران و کارمندان بر اساس نرخ تورم است که میان دو مرجع معتبر آماری در ایران، حدود دو درصد با هم تفاوت دارند.

تصویر پایین، شکل سبد کالایی بانک مرکزی را به همراه تورم هر گروه نشان می‌دهد. جدول‌های گزارش مرکز آمار ایران هم نشان می‌دهند در سبد کالایی این مرکز، سهم هر گروه کالایی و تورم آن چه قدر است.

 

آیا آمار تورم در ایران قابل اعتماد است؟

مرکز آمار ایران یک هفته پس از انتشار نرخ تورم اردیبهشت ماه امسال، در گزارشی متوسط اقلام قیمت خوراکی را منتشر کرد. بر اساس این گزارش، بیش ترین افزایش قیمت در اردیبهشت ماه سال ١٣٩٧ نسبت به فروردین ماه، مربوط به پرتقالِ محصولِ داخل با ۲۵.۳رصد افزایش بوده است. سیب درختی زرد نیز ۱۱.۹ درصد و موز ۷.۶ درصد افزایش داشته اند. بیش ترین کاهش قیمت هم مربوط به گوجه فرنگی و خیار با ۱۰.۵ و ۹ درصد کاهش بوده است.

براساس این گزارش، بیش ترین افزایش قیمت نسبت به ماه مشابه سال قبل (اردیبهشت ١٣٩٦)، مربوط به تخم مرغ ماشینی با ۵۵.۶ درصد و پس از آن، برنج خارجی درجه یک با ۳۷.۲ درصد و موز با ۳۶.۸ درصد افزایش است. بیش ترین کاهش قیمت نسبت به اردیبهشت ١٣٩٦ هم مربوط به گوجه فرنگی با ۴۸.۷ درصد و پس از آن، سیب درختی زرد با ۲۰.۶ درصد (باوجود داشتنِ رتبه دومِ بیش ترین افزایش قیمت نسبت ماه قبل) و سیب زمینی با ۱۹.۶ درصد کاهش بوده است.

این مرکز اطلاعات مربوط به متوسط قیمت مواد خوراکی را هم منتشر کرده تا نشان دهد که قیمت نمونه‌‌های جمع‌آوری شده در بازار چه قدر بوده است. انتشار این گزارش برای اطمینان دادن به مردم درباره آمار منتشر شده است.

خوانندگان «ایران‌وایر» می‌توانند با نگاهی به جدول زیر و مقایسه متوسط قیمت‌ها، با تجربه‌های شخصی خود قضاوت کنند که نمونه‌های آماری مرکز آمار ایران چه قدر منطبق با واقعیت زندگی روزمره آن ها است.

مطالب مرتبط:

روایت یک کارشناس اسراییلی از نتایج متفاوت بانک مرکزی و مرکز آمار

ثبت نظر

عکس

اعتصابات کامیون‌داران

۱۲ خرداد ۱۳۹۷
مانا نیستانی
اعتصابات کامیون‌داران