همه چیز درباره آزار جنسی کودکان ؛ گفت و گو با مریم محبی، سکس‌تراپیست

آزار و اذیت جنسی کودکان موضوعی است که در چند روز اخیر در کانون توجه همگان قرار گرفته است. خبرهای منتشر شده از آزار جنسی دانش آموزان دبیرستان «معین» در غرب تهران بسیاری  از خانواده ها را با پرسش‌های متعددی درباره محافظت از فرزندان‌ خود در مقابل آزار جنسی و آموزش آن ها در برخورد با این مقوله رو به رو کرده است.

دکتر «مریم محبی»، روان‌شناس و سکس تراپیست معتقد است که هر حادثه‌ای در کودکی یا نوجوانی اتفاق می‌افتد، به نوعی می‌تواند هم سلامت روانی و جسمی و هم  سلامت جنسی افراد را در دوران بزرگ‎سالی تحت تاثیر قراردهد. بنابراین، یک مراقبت و مدیریت ویژه‌ به والدین و کلیه افرادی که در امور تربیت کودکان هستند، واگذار می‌شود. او به پرسش‌های «ایران وایر» در این باره پاسخ داده است.

تعریف آزار جنسی کودکان چیست؟

• وقتی یک فرد بالای 18 سال با کودک یا نوجوانی زیر سن قانونی رابطه برقرار کند، آزار جنسی کودکان شکل گرفته است. آن‌ها ممکن است در قالب شوخی و یا بازی به کودکان آزار برسانند که شامل طیف وسیعی است شامل: دست‏مالی کردن عضو جنسیِ چه پسر و چه دختر، اجبار کودکان برای برهنه شدن، لمس ارگان جنسی بچه ای دیگر، دیدن فیلم پورن و پوشیدن لباس سکسی و یا گرفتن عکس و فیلم از ارگان جنسی و بدن برهنه کودک و یا نوجوان.
  سکس دهانی و گفت وگوی جنسی و سکسی با کودک و نوجوان نیز همگی آزار جنسی کودکان به شمار می روند. متاسفانه آزارگران با تکنیک‌های متفاوت، تشویق و یا تهدید، طعمه را به سمت هدف مورد نظرشان می‌کشانند. آن‌ها با این کارها دچار برانگیختگی جنسی در خود و در برخی مواقع، خشنودی جنسی می‌شوند.

چرا قربانیان معمولا پنهان کاری می‌کنند و این که چه بلایی سرشان آمده است را بازگو نمی‌کنند؟

• قربانیان معمولا این مساله را فاش نمی‌کنند چون یک محرم و رازدار در اطرافیان نمی‌بینند. به آن ها آگاهی لازم داده نشده است و با مفهوم لمس آشنا نیستند. مسایل جنسی را جزو اسرار مگو می‌دانند و فکر می کنند کسی حرف آن ها را باور نمی‌کند.

والدین چه طور می‌توانند به کودکانشان آموزش دهند و از آن‌ها در برابر آزار جنسی محافظت کنند؟

• بچه‌ها باید از سه با چهار سالگی مطالبی را درباره محرمانگی بخش‌هایی از بدن و مراقبت از ارگان های تناسلی خود بدانند. والدین باید بگویند قسمت هایی از بدن وجود دارد که نباید دیده یا لمس شود مگر در زمان ها و به شیوه‌های خاص؛ همان قسمت‌هایی که وقتی شنا می‌کنیم، آن ها را می‌پوشانیم. باید به بچه آموزش دهند چه کسانی اجازه کمک به آن ها در کارهای نظافتی دارند؛ مثلا موقع حمام گرفتن و یا دست‎شویی کردن. مفهوم راز باید به بچه آموزش داده و به او گفته شود چه دسته از کارها یا رفتارهایی دیگر راز نیستند و باید برای والدین سریع تعریف کنند.  بچه باید بداند که یک سری بازی‌ها پذیرفتنی نیستند و حتی او اجازه دارد از بازی‌هایی که دوست ندارد، ممانعت کند. باید بداند لزوما وقتی یک بزرگ‏سال دوست دارد او را قلقلک دهد و شوخی کند، دلیلی ندارد او هم قبول کند. باید به او یاد دهند که اگر هر لمس و یا بوسه‌ای او را معذب کرد و یا احساس بدی به او داد، درباره آن با والدین خود صحبت کند. از طرف دیگر، باید بچه‌ها را نسبت به اتفاقاتی از این قبیل هوشیار کنیم. برایشان بگوییم در اطراف ما آدم‌های بیماری وجود دارند و ممکن است چنین کاری بکنند. اخبار حوادث این‎چنینی را برایش بگوییم و توانایی نه گفتن را در او تقویت کنیم. مدرسه یا محیط آموزشی او را سر زده مانیتور و حالات روحی، عاطفی و جسمی او را چک کنیم.

در حالات جسمی و روحی کودکان آزار دیده چه تغییراتی ایجاد می‌شود؟

• از همان روزی که این اتفاق می افتد، خانواده می توانند تغییرات روحی و جسمی را در فرزندشان مشاهده کنند. احساس ترس، حمله اضطرابی، کابوس شبانه، بی‌خواب شدن، هراس از لمس شدن و یا لمس کردن که ممکن است پایه و اساس ناراحتی در دوران بزرگ‎سالی شود، از مشکلات روحی کودک یا نوجوان آزاردیده هستند. اگر کودک و یا نوجوان مورد دست درازی قرار گرفته و رابطه جنسی با او برقرار شده باشد، مشکلات جسمی هم دارد؛ مثل درد در ناحیه تناسلی، دستگاه گوارش و ناحیه شکم.

تاثیر آزار جنسی در کودکی روی آینده افراد چیست؟

• مسلما این اتفاق در بزرگ‎سالی افراد هم تاثیر دارد. آن‌ها از نظر خلقی دچار مشکل می‌شوند و معمولا دچار افسردگی هستند. پیامدهای اجتماعی هم دارد؛ یعنی کیفیت رابطه این فرد با دیگران تحت تاثیر این دست‌درازی جنسی قرار می‌گیرد. ممکن است آدم‌های شکاکی شوند. می‌ترسند که اعتماد کننند و همیشه نگران این هستند که نتوانند روی روابط اجتماعی خود مدیریت درست داشته باشند.

آیا روی روابط جنسی آن ها هم تاثیر می‌گذارد؟

• این افراد معمولا مبتلا به افراط و تفریط در رابطه جنسی می‌شوند؛ یعنی یا دچار پراشتهایی و یا کم اشتهایی جنسی می‌شوند. به عبارت دیگر، اگر چرخه رفتار جنسی را مثل یک پلکان در نظر بگیریم که از میل جنسی شروع، بعد برانگیخته شدن و در نهایت منجر به عمل جنسی می‌شود، فرد در یک کدام از این مراحل دچار مشکل خواهد شد. این افراد مدام در معرض بازگشت خاطرات نامطلوب آزار جنسی هستند. موقع رابطه جنسی، آن خاطرات در ذهن آن ها زنده می‌شود و بدن خود را منقبض می‌کنند و اجازه نمی‌دهند رابطه جنسی به راحتی انجام شود.

اگر با همه مراقبت‌ها، باز هم کوکی مورد آزار جنسی قرار گرفت، خانواده باید چه کند؟

• قبل از هرچیز توصیه می‌کنم وقتی بچه‌ها خواستند موردی را  درباره دست‌درازی مطرح کنند، والدین عکس العمل شدید هیجانی نشان ندهند و اجازه بدهند که بچه مشکل را بازگو کند. اگر اتفاقی افتاد و کودک مورد تعرض قرار گرفت، باید بدانند که این اتفاق تقصیر او نبوده است و گناه‏کار نیست. او نباید سرزنش شود و با جملاتی مثل  تو اگر فلان موقع نمی رفتی یا فلان لباس را نمی  پوشیدی، احساس گناه کند. باید بداند که گناه‏کار نیست و گرفتار یک فرد بیمار شده است.

با این بیماران چه باید کرد؟

• این افراد معمولا ماسکی به چهره دارند که اجازه نمی‌دهد آن‌ها را بشناسیم و نیت شوم‎شان را بفهمیم. معمولا زندگی زناشویی معمولی و زن و بچه دارند و خودشان فکر نمی‌کنند بیمار هستند و باید تحت درمان قرار بگیرند. تصورشان این است که میل جنسی‌شان زیاد است و خود را این طور توجیه می‌کنند که میل جنسی هر کس به یک شکل است و میل جنسی من هم به کودکان است. هر چه اطلاع‌رسانی در این زمینه بیش تر شود و این افراد بدانند که جاهایی وجود دارد که بدون قضاوت آن‌ها را تحت درمان قرار می‌دهند، زودتر می‌توانند درمان شوند، تغییر کنند و از در سایه زندگی کردن و در تعارض بودن بیرون بیایند و یک زندگی عادی داشته باشند.

مطالب مرتبط:

«اگر تهران بودیم، معلم متجاوزمان را بازداشت می‌کردند»

آن سوی خبر؛ تقویت نگرانی ها از "انحراف" پرونده آزار جنسی دانش آموزان