«عبدالرضا کاهانی» یکی از رکورداران توقیف فیلم در سینمای ایران است. او از اولین ساخته‌اش تا امروز که 10 فیلم را کارگردانی کرده، بارها سانسور و توقیف را تجربه کرده است. دو روز پیش فیلم «استراحت مطلق»، هشتمین ساخته این کارگردان در پاریس اکران شد. سوژه این فیلم، خشونت علیه زنان است که قبلا هم در ایران اکران شده اما در اکران پاریس، خبری از اصلاحیه‌هایی که در اکران ایران روی آن انجام داده شده بود، نیست.
کاهانی درباره این اصلاحیه‌ها به «ایران وایر» می‌گوید: «در ایران 32 مورد اصلاحیه به فیلم خورد؛ مثلا صحنه علف کشیدن فلو شد. می‌گفتند بدآموزی دارد، مردم یاد می‌گیرند. یا همین توضیحی که در تیتراژ فیلم آوردیم، خودش نوعی سانسور است.»
در تیتراژ اول فیلم توضیح داده شده است که «رضا عطاران» و «فریده فرامرزی» زن و شوهر هستند: «ما از قصد زن و شوهر انتخاب کرده بودیم که مشکل لمس وجود نداشته باشد. موقع بازبینی گفتند چرا این‌ها به هم دست می‌زنند؟ گفتم زن و شوهر هستند. گفتند مردم از کجا بدانند!؟»
بعد به این کارگردان می‌گویند این موضوع را در تیتراژ بنویس. این توضیحات عبدالرضا کاهانی در جلسه پرسش و پاسخ با صدای خنده مخاطبان فرانسوی همراه شد. مخاطبانی که خشونت عریانی که علیه زنان در فیلم به تصویر کشیده شده، برایشان تعجب‌آور است، از کاهانی می‌پرسند: «آیا این فیلم از روی واقعیت ساخته شده است؟»
او بارها درباره این‌که سوژه فیلم‌هایش هیچ‌گاه تخیلی نیستند، توضیح داده بود. این بار هم گفت: «شخصیت‌های فیلم‌های من همیشه واقعی هستند و ما به ازای بیرونی دارند. من با تخیلم فیلم نمی‌سازم.»
کاهانی: «در ایران 32 مورد اصلاحیه به فیلم خورد؛ مثلا صحنه علف کشیدن فلو شد. می‌گفتند بدآموزی دارد، مردم یاد می‌گیرند.»
کاهانی توضیح می‌دهد که این خشونت در بین شخصیت‌ها و قشری که در این فیلم به تصویر کشیده، همین قدر عریان است. او در نامه سرگشاده‌ای که چندی پیش در اعتراض به توقیف فیلم‌هایش نوشت، توضیح داده بود که به جغرافیای فقر اشراف کامل دارد در حالی‌که شناخت مسوولان سینمایی از این جغرافیا محدود است و پایین‌تر از انقلاب را به یاد نمی‌آورند.
یکی دیگر از مخاطبان فرانسوی از او پرسید: «واقعا زنان در ایران چنین شرایطی دارند؟
کاهانی پاسخ داد:«زنان همین شرایط را به لحاظ قانونی دارند اما این چیزی نیست که آن‌ها را متوقف کند. آن‌ها روز به روز دارند راه‌های جدید کشف می‌کنند و مطمئن هستم که فاتح اتفاق‌های خوب در آینده خواهند بود.»
او در حال حاضر سه فیلم در توقیف دارد؛ دو فیلم «وقت داریم حالا» و «اردتمند، نازنین، بهاره، تینا» او با داشتن پروانه ساخت، تولید شده اند اما اجازه اکران ندارند. یک فیلم دیگر او «توصیه نمی شود» نام دارد که کاهانی آن را بدون پروانه ساخت جلوی دوربین برده و آماده اکران است ولی اجازه نمایش ندارد.
«وقت داریم حالا» را کاهانی سال 1392 در فرانسه ساخت. این فیلم درباره جوانی ایرانی به نام «عماد» است که پس از چند سال تحصیل در شهر کوچک «بزانسون» فرانسه، قصد دارد به پاریس نقل مکان کند. در حالی که به دوست دختر فرانسوی خود به نام «کارولین»، گفته است می خواهد به ایران برگردد. در آستانه سفرش، کارولین که زیر سن قانونی است، به عماد خبر می‌دهد از او باردار است.
کاهانی در حال حاضر سه فیلم در توقیف دارد؛ دو فیلم «وقت داریم حالا» و «اردتمند، نازنین، بهاره، تینا» او با داشتن پروانه ساخت، تولید شده اند اما اجازه اکران ندارند.
کاهانی سال گذشته در نامه سرگشاده‌اش درباره عدم اکران این فیلم در ایران نوشت: «ما حتی تحمل نمایش فیلمی مانند "وقت داریم حالا" را هم نداریم؛ فیلمی که اساسا به جامعه فرانسه می‌پردازد و من در مهاجرت به این کشور آن را ساختم. چرا این فیلم را نمایش نمی‌دهید؟ مشکل این فیلم دقیقا چیست؟ گمان می‌کنید مردم فیلم نمی‌بینند و ممکن است فیلمی مانند "وقت داریم حالا" که با رعایت موازین و قوانین پخش در ایران ساخته شده است، آن ها را متعجب کند؟ نزدیک به چهار سال از ساخت این فیلم می‌گذرد و چند مدیر سینمایی عوض شده اند اما هنوز جواب روشنی به من داده نشده است.»
فیلم «ارادتمند، نازنین، بهاره، تینا» یکی از پرحاشیه‌ترین فیلم‌های توقیفی در این سال‌ها است. کاهانی این فیلم را سال 1395 ساخته که روایت زندگی سه دختر است. گفته می‌شود این فیلم زنانه‌ترین ساخته کاهانی است. اما جنجال بر سر توقیف این فیلم با حرف‌های «ضیاالدین دری»، عضو سابق شورای صدور پروانه نمایش فیلم های سینمایی به اوج رسید. او در مصاحبه‌ای گفته بود این فیلم داستان سه دختری است که برای شوهر له له می‌زنند و آن را قابل نمایش ندانسته بود.
عبدالرضا کاهانی در نامه سر گشاده‌اش در پاسخ به این موضوع نوشت: «همه با هم به "اندرزگو" و "قیطریه" برویم و ببینیم فیلم من از واقعیت دور است یا شما چشمتان را روی واقعیت بسته‌اید.»
او منتظر اکران فیلم «ارادتمند...» هم نماند و سال گذشته فیلم «ما شما را دوست داریم خانم یایا» را جلوی دوربین برد. می‌گوید: «من جلو می‌روم و راهم را ادامه می‌دهم. اگر قرار بود متوقف شوم، از بعد از فیلم سوم رها می‌کردم که شرایطم خیلی سخت شد. چه می‌شد؟ هیچ، الان سه فیلم در کارنامه‌ام بود.»
کاهانی همیشه برای اکران و سانسور فیلم‌هایش جنگیده است؛ نامه‌نگاری کرده، جنجال به پا کرده و گاهی ساکت مانده است تا شاید سکوتش چاره‌ساز شود.
کاهانی در اولین ساخته‌هایش هم توقیف را تجربه کرده است. «آدم» اولین ساخته عبدالرضا کاهانی است که تنها در «جشنواره فجر» اکران ولی بعد توقیف شد. این فیلم داستان زندگی مردم «عیش‌آباد» را روایت می‌کند؛ روستایی که 20 سال است کسی در آن نمرده است. شغل تمام اهالی این روستا به دلیل فقدان آب، نوازندگی است. شخصی به نام «آدم» در روستای عیش آباد حضور دارد که تفکرات شادزیستن مردمان روستا، برگرفته از روحیه او است.
دومین ساخته او «آن‌جا» نام دارد که آن هم فقط در جشنواره فجر به نمایش درآمد. فیلم، داستان پسری است که تنها 10 روز فرصت دارد برای گرفتن «گرین کارت»، خودش را به امریکا برساند اما برای خروج به اجازه همسرش نیاز دارد؛ زنی که مهریه سنگین خود را به اجرا گذاشته است.
سومین فیلم کاهانی، فیلم «بیست» است. او برای این فیلم، دیپلم افتخار بهترین کارگردانی را دریافت کرد. «بیست» بی حاشیه اکران شد. اما چهارمین ساخته او به نام فیلم «هیچ» هم بی حاشیه نماند. او پس از ساخت این فیلم، متهم به «سیاه‌نمایی» شد؛ برچسبی که هنوز هم از سوی طیف تندرو بارها به او زده می شود. می‌گوید: «از فیلم چهارم به بعد شرایط من خیلی سخت شد؛ هم شرایط برای شرکت در فستیوال‌های خارجی و هم برای اکران در داخل کشور.»
کاهانی همیشه برای اکران و سانسور فیلم‌هایش جنگیده است؛ نامه‌نگاری کرده، جنجال به پا کرده و گاهی ساکت مانده است تا شاید سکوتش چاره‌ساز شود. اما حالا در پاسخ به پرسش «ایران وایر» درباره این که چه تصمیمی برای فیلم‌های توقیفی دارد، می‌گوید: «انگار ترفندهایی که داشتم برای این‌که بتوانم فیلم‌هایم را نجات بدهم، تمام شده اند و الان دیگر چیزی به ذهنم نمی‌رسد. خودم هم دوست دارم که دیگر به سانسور فکر نکنم.»
او اما تاکید می‌کند که همیشه باید به «تغییر» امیدوار بود.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر