کمیته امداد در کشورهای خارجی چه می کند؟

انتشار فیلمی از کمک‌های کمیته امداد به ساکنان غزه جنجال برانگیز شده و گروهی از مخالفان و منتقدان جمهوری اسلامی کمپین «نه به کمیته امداد امام خمینی» در شبکه‌های اجتماعی به راه انداخته‌اند.

این فیلم گزارشی است که ابتدا شبکه «پرس تی وی» ایران در آستانه ماه رمضان تهیه و پخش کرد تا نشان دهد جمهوری اسلامی همچنان حامی و پشتیبان مردم غزه است.

 

در این گزارش، نمایندگان گروه‌های فلسطینی که کار توزیع کمک‌ها را به عهده دارند، می‌گویند کمک‌های ایران امسال شامل ۳۰۰ هزار فلسطینی شده و از این بابت  پی در پی از ایران و «کمیته امداد امام خمینی» قدردانی می‌کنند.

انتشار این فیلم با خشم گروهی از کاربران فارسی زبان در شبکه‌های اجتماعی مواجه شده است. آنها هم‌‌چون گذشته می‌گویند در شرایطی که تعداد زیادی در ایران فقیر هستند، جمهوری اسلامی نباید به سایر کشور‌ها کمک کند.

مسئولان کمیته امداد «امام خمینی» هم در واکنش به موج گسترده این انتقاد‌ها ادعا کرده‌اند کمک‌ها به ساکنان سایر کشور‌ها از محل درآمد کمیته امداد همان کشور‌ها تامین می‌شود.

کمیته امداد از سال ۱۳۸۷ تا سال ۱۳۹۲ عملکرد سالیانه خود به خصوص  کمک به ساکنان سایر کشور‌ها را در سایت رسمی خود منتشر کرده است.

آخرین این گزارش‌ها مربوط به سال ۱۳۹۲ است که نشان می‌دهد این کمیته به ساکنان کشور‌های لبنان، سوریه، عراق، تاجیکستان، افغانستان، فلسطین و کومور انواع کمک‌های مالی، پزشکی٬ آموزشی و فرهنگی کرده است.

این گزارش از وجود ۲۰ واحد کمیته امداد در لبنان سخن به میان آورده و اعلام کرده در سال ۱۳۹۲ بیش از هشت هزار ۶۶۰ خانوار که جمعیتی حدود هشت هزار نفر می‌شود، تحت پوشش کمیته امداد بوده‌اند.

این کمیته در سال مدنظر بیش از ۳۲ هزار مورد خدمات درمانی ارائه کرده و بیش از چهار هزار و ۷۰ دانش‌آموز، طلبه و دانشجو را تحت حمایت داشته است.

ساخت ۶۸ واحد مسکونی و مرمت ۶۴۷ خانه از دیگر فعالیت‌های کمیته امداد در لبنان بوده است. این گزارش همچنین از درآمد ۱۹ میلیون دلاری کمیته امداد در لبنان طی سال ۹۲ خبر داده است.

دفتر لبنان بزرگترین دفتر خارجی کمیته امداد محسوب می‌شود که وام قرض الحسنه هم پرداخت کرده و امکانات ازدواج نظیر جهیزیه را نیز فراهم می‌کند.

کمیته امداد در سوریه نیز فعال است و کمک به ساخت و تعمیر مسکن، پرداخت وام قرض الحسنه، کمک به ازدواج، کمک‌های درمانی و آموزشی از جمله فعالیت‌های کمیته مذکور در این کشور است.

این کمیته در سال ۱۳۹۲ در هفت استان سوریه فعال بوده و به ساکنان ۱۴۳ روستا خدمات ارائه کرده است.  تعداد کل خانوارهای مورد حمایت این کمیته نیز دو هزار و ۱۵۸ خانوار شامل هفت هزار و ۲۶۶ نفر بوده است. در گزارش سال ۹۲ کمیته امداد آمده که این کمیته بیش از ۱۶۵ هزار مورد خدمات درمانی در سوریه ارائه کرده و بیش از دو هزار و ۶۳۰ دانش‌آموز٬ طلبه و دانشجو را تحت حمایت داشته است. کمیته امداد در سال مدنظر هشت مورد وام و مساعده پرداخت کرده و ۱۸۲ واحد مسکونی را ساخته و یا مرمت کرده است.

در این گزارش آمده که کمیته امداد بیش از هزار و ۱۰۰ یتیم را تحت پوشش خود داشته و درآمد اختصاصی آن از داخل سوریه ۳۳۰ هزار یورو بوده است.

تاجیکستان یکی از کشورهایی است که فعالیت های کمیته امداد در آنجا پررنگ بوده است. این نهاد در تاجیکستان ۸۷ واحد داشته و از ۷۱ خانوار شامل ۱۴۹ نفر حمایت می‌کرده است. ارائه خدمات موردی به بیش از دو هزار و ۵۰۰ نفر٬ ارائه خدمات درمانی به بیش از سه هزار و ۱۰۰ نفر و تحت حمایت قرار دادن ۴۶۰ طلبه٬ دانشجو و دانش آموز از دیگر فعالیت‌های این کمیته در سال ۹۲ در تاجیکستان است. این کمیته همچنین در سال۹۲  به ۴۰۳ خانوار وام داده و به بیش از پنج هزار و ۱۰۰ نفر آموزش فنی و حرفه‌ای داده است. درآمد اختصاصی این کمیته در سال ۹۲ از داخل تاجیکستان ۱۳ هزار و ۶۰۰ دلار اعلام شده است. 

تیرماه سال ۱۳۹۵ نیز وزارت دادگستری تاجیکستان از دادگاهی در این کشور خواسته بود که فعالیت دفتر محلی «کمیته امداد امام خمینی» را متوقف کند. این وزارتخانه اعلام کرده بود که این سازمان خیریه ایرانی مقررات آیین‌نامه خود و قوانین تاجیکستان درباره اتحادیه‌های اجتماعی و سازمان‌های غیردولتی را نقض کرده که همین مساله باعث توقف فعالیت این کمیته شد.

سهم دیگر همسایه ایران یعنی افغانستان هم در فعالیت‌های کمیته امداد کم نیست هر چند فعالیت کمیته امداد در افغانستان با فراز و نشیب‌هایی همراه بوده و فعالیت این نهاد در دوره‌ای به دلیل افزایش درگیری‌های داخلی متوقف شده و بعد دوباره از سر گرفته شده است. 

این نهاد در شهرهای کابل، هرات، مزار شریف و زرنج فعال است و در سراسر افغانستان ۱۵۲ واحد دارد.

تحت پوشش قرار دادن بیش از سه هزار و ۸۰۰ خانوار شامل ۱۳ هزار نفر از مهمترین فعالین‌های این کمیته در سال ۹۲ است. ارائه خدمات درمانی بیش از ۲۲ هزار نفر و احداث مطب و تحت پوشش قرار دادن بیش از ۹ هزار طلبه، دانشجو و دانش‌آموز و حمایت از بیش از دو هزار و ۶۰۰ خانوار دارای یتیم با جمعیت بیش از ۹ هزار نفر یک دیگری از فعالیت‌های این کمیته است. درآمد اختصاصی کمیته امداد افغانستان در سال مدنظر ۵۳ هزار دلار بوده است.

سهم عراق دیگر همسایه ایران نیز از کمک های کمیته امداد کم نیست. بیشتر از ۱۲ هزار عراقی در سال ۹۲ تحت پوشش این نهاد قرار داشته‌اند و این کشور نیز از محل صدقات، کمک‌های مردمی بیشتر از ۸۴۳ هزار دلار جمع آوری کرده است. فعالیت‌های این نهاد وابسته به حکومت ایران به طور عمده در شهرهای مذهبی عراق نظیر کربلا، نجف، کاظمین متمرکز است ولی در بصره نیز گروهی را تحت پوشش دارد.

کمیته امداد در کشور «کومور» هم ۲۰ واحد دارد و از ساکنان ۳۲۰ روستا در این کشور حمایت می‌کند. حمایت از ۲۶۰ خانوار، معالجه پنج هزار نفر و حمایت از حدود ۷۰۰ دانش‌آموز و دانشجو از دیگر فعالیت‌‌های این کمیته است.

فلسطین مهم‌ترین و جنجالی‌ترین جایی است که کمیته امداد در آن فعالیت بسیار گسترده‌ای دارد٬ اما هیچ گزارشی از فعالیت این نهاد در آنجا در دست نیست. سایت رسمی کمیته امداد هم هیچ گزارش روشنی از فعالیت‌های خود در فسطین منتشر نکرده است.

کمیته امداد در شرایطی درآمد‌های خود در این کشور‌ها را با عدد و رقم اعلام کرده که در هیچ یک از گزارش‌های خود اشاره‌ای به هزینه‌ها و خرج‌های فعالیت های صورت گرفته در این کشور‌ها نکرده است.

براساس این گزارش‌ها، درآمد‌های اختصاصی کمیته امداد هر یک از این کشور‌ها مشخص است، اما از مخارج این کمیته‌ها هیچ اطلاعاتی در دست نیست و همین مساله ابهام‌ها در مورد میزان هزینه‌ خارج از ایران کمیته امداد را دوچندان کرده است.

کمیته امداد از نهادهای حمایتی و بنیاد‌های خیریه در ایران است که بعد از انقلاب به دستور روح‌الله خمینی، بنیاد گذار جمهوری اسلامی در اسفند ماه سال ۱۳۵۷ با هدف حمایت از محرومان و مستضعفان تشکیل شد.

این نهاد هم اکنون زیر نظر آیت‌الله علی خامنه‌ای اداره می‌شود و سرپرست آن نیز از سوی وی تعیین می‌شود. بخش عمده‌ای از بودجه این نهاد از طریق دولت و بخشی نیز از طریق کمک‌های مردمی و وجوه شرعی تامین می‌شود. بخش اعظم گروهی که تحت پوشش کمیته امداد قرار دارند ماهانه مبالغی به صورت نقدی دریافت می‌کنند و این نهاد خیریه بخشی از کالاهای مصرفی خانوارها را نیز تامین می‌کند.

کمیته امداد در سا‌ل‌های اخیر در کشورهای لبنان، سوریه، تاجیکستان، افغانستان، جمهوری آذربایجان، عراق و کومور فعال بوده است و کمک‌هایی را نیز برای فلسطینی‌ها جمع آوری کرده است.

فعالیت این نهاد در کشور‌های مذکور در پی وخیم شدن وضعیت اقتصادی مردم ایران به شدت مورد اعتراض ایرانی‌ها قرار گرفته و روز به روز به دامنه این نارضایتی‌ها و انتقاد‌ها افزوده می‌شود.

کمیته امداد در حال حاضر بیش از یک میلیون و ۶۰۰ هزار خانوار در ایران را تحت پوشش خود دارد.

بودجه این کمیته در سال‌ ۱۳۹۷ نیز رقمی معادل چهار هزار و ۸۱۴ میلیارد تومان است که نسبت به سال گذشته افزایش قابل توجهی یافته است.

مقام‌های این کمیته گفته‌اند با این افزایش بوجه می‌توانند یک میلیون نفر دیگر را در سال‌جاری تحت پوشش این کمیته قرار دهند.

پرویز فتاح، رئیس کمیته امداد نیز اسفند ماه سال گذشته اعلام کرده بود در سال ۹۶ «مراجعه به کمیته امداد برای تحت پوشش قرار گرفتن، حدود ۵۰ درصد افزایش یافته که علت آن تبلیغات رئیس‌جمهوری، دولت، مجلس و ما مبنی بر سه برابر کردن مستمری مددجویان است».

فتاح در عین حال شمار افراد تحت پوشش کمیته امداد «امام خمینی» را «حدود پنج میلیون نفر» عنوان کرده و گفته بود که «سه میلیون نفر تحت پوشش مستقیم ما هستند و مستمری ماهانه دریافت می کنند و دو میلیون نفر را هم به صورت موردی خدمت ارائه می‌کنیم.»