مجازات امید کوکبی به دلیل گزارش‌های رسانه‌ای

بنا بر اخباری که به «ایران‌وایر» رسیده، «امید کوکبی»، فیزیک‎دان زندانی در ایران از بسیاری از حقوق خود، از جمله حق دیدار با خانواده، خواندن، استفاده از چراغ مطالعه و دسترسی به کتاب ها و مطالب مورد علاقه خود محروم شده است.

پنجم شهریور ماه گذشته، مأموران زندان وسایل شخصی کوکبی را دوبار مورد بازرسی و تفحص قرار دادند و چراغ قوه کوچکی پیدا کردند که او شب ها برای مطالعه از آن استفاده می کرده است. مأموران به او دستور دادند که دیگر کتاب نخواند. چند روز بعد نیز در۳۱ ماه اوت اجازه ملاقات ماهانه پدر و مادر کوکبی با فرزندشان را لغو کردند.

مطابق قوانین زندان، زندانی ها هم می توانند به کتاب و مجلات دسترسی داشته باشند و هم از چراغ های مطالعه و یا چراغ قوه های کوچک برای خواندن استفاده کنند. این چهارمین باری بوده که مأموران زندان در وسایل کوکبی چراغ قوه پیدا کرده اند.

این فشارها و سخت گیری ها یک هفته پس از آن رخ داد که «ایران وایر»، «کمیته دانشمندان نگران» (Committee of Concerned Scientists) و صفحه فیس‎بوکی «امید کوکبی را آزاد کنید» در حمایت از امید کوکبی و آزادی فوری او مقاله ای را منتشر کردند.
این مقاله هم‌زمان با پنجمین سالگرد تولد کوکبی در زندان بود که پس از انتشار آن، مقامات زندان اوین فشارهای بیش تری بر کوکبی اعمال کردند. این در حالی است که کوکبی مشکلات پزشکی متعددی، از جمله نارسایی های قلبی و ریوی دارد.

صبح روز ۲۹ اوت، کوکبی در سلول خود در حال مطالعه کتابی درباره فیزیک بوده و یکی از مأموران زندان او را از ادامه مطالعه خود باز می دارد. صبح زود تنها زمانی است که زندانی ها می توانند بدون دخالت و مزاحمتِ زندان‎بان ها مطالعه کنند زیرا از ساعت ۸ صبح تا ۱۰ شب، تلویزیونی با صدای بلند روشن است در حالی که ۲۵ نفر نیز در یک سلول به سر می برند.

مسوولان زندان به کوکبی گفته اند که به خانواده و بستگان او اجازه نخواهند داد برایش کتاب بیاورند. خانواده کوکبی چهار شماره از مجله «نیوساینتیست» را از امریکا سفارش داده و برایش به زندان آورده بودند ولی مسوولان اجازه ندادند که کوکبی به این مجلات دسترسی پیدا کند. کوکبی گفته است که مسوولان می خواهند با این کار او را تحت فشار قرار دهند چون خوب می دانند که خواندن تنها کاری است که او از آن لذت می برد.

روز ۳۱ اوت، مسوولان زندان اوین تقاضای پدر و مادر کوکبی برای ملاقات ماهانه با فرزند خود را رد کردند. پدر و و مادر کوکبی گمان می کنند که کوکبی به دلیل مقاله «ایران وایر» در سالگرد تولدش مجازات شده است.

امید کوکبی در روز ۳۰ ژانویه ۲۰۱۱ پس از دیدار با خانواده اش بازداشت شد. او چند سالی در خارج از ایران و اخیراً در «دانشگاه تگزاس» شهر «آستین» امریکا مشغول به کار بوده است.

کوکبی به اتهام «ارتباط با دولت متخاصم» و «کسب درآمد نامشروع» به ۱۰ سال حبس محکوم شده است. سازمان ها و فعالان مختلفی، از جمله برخی‌ از دانشمندان برجسته جهان بر این نظرند که امید کوکبی به دلیل امتناع از همکاری با برنامه هسته‌ای ایران نیز مورد مجازات قرار گرفته است.

این که کوکبی را از حق خواندن محروم و محدودیت های بیش تری در تعامل با جهان خارج بر او تحمیل کرده اند حاکی از آن است که مقامات حکومت ایران از کمپین های اخیر برای آزادی کوکبی خشمگین شده اند. نهاد‌ها و کمپین‌های مختلفی، از جمله «سازمان عفو بین الملل» و کمیته دانشمندان نگران در بخشی از درخواست‌های خود برای آزادی کوکبی بر این نکته تأکید کرده اند که با آزادی او، دولت حسن روحانی تعهد جدی خود را به پیشرفت علم در کشور نشان خواهد داد.

اکتبر سال ۲۰۱۴، ۳۳ تن از برندگان جایزه نوبل فیزیک با ارسال نامه ای به آیت الله خامنه‌ای خواستار آزادی او شدند.

با وجود امیدهایی که پس از امضای توافق هسته ای در وین جوانه زد، هنوز هیچ تغییری در وضعیت حقوق بشر و یا وضعیت زندانیان سیاسی، از جمله امید کوکبی به وجود نیامده است.

برای اطلاعات بیش تر درباره امید کوکبی، به این مقاله رجوع کنید.