گاهشمار دین «بهی»(زرتشتی) را بالای تختش گذاشته است تا روزهای «نبر» (روزه‌های زرتشتی) را فراموش نکند اما هنوز یک روز نگذشته که حراست خوابگاه او را می‌خواهد: «محترمانه گفتند تقویمت را بردار، این تبلیغ دین است. چرا دیگران باید بدانند تو زرتشتی هستی؟»
«آرمیتی» دانشجوی رشته گیاهشناسی «دانشگاه اقلید» شیراز است. او می‌گوید: «خیلی صریح و راحت به من گفتند سعی نکن کاری کنی که توجه دیگران به مذهبت جلب شود وگرنه اول از خوابگاه و بعد از دانشگاه اخراج می‌شوی.»
در اصل ۱۳ «قانون اساسی جمهوری اسلامی» آمده است: «ايرانيان زرتشتی، كليمی و مسيحی تنها اقليت های دينی شناخته می شوند كه در حدود قانون در انجام مراسم دينی خود آزادند و در احوال شخصيه و تعليمات دينی برطبق آيين خود عمل می‌كنند.»با این حال، در ۴۰ سال گذشته بارها مورد تبعیض قرار گرفته‌اند.
آرمیتی می‌گوید: «بسیاری از مسایل ساده را مصداق تبلیغ در نظر میگیرند و ما را محدود میکنند؛ مثلا گاهی نشان "فروهر" را نماد تبلیغ دین زرتشت می‌دانند.»
«کورش نیکنام»، نماینده سابق زرتشتیان در مجلس شورای اسلامی به خاطر وجود نشان فروهر در مغازه‌اش، از اداره اماکن نیروی انتظامی تذکر گرفته است. او به «ایران وایر» می‌گوید: «من قبلا مغازه کتابفروشی داشتم. نقش فروهر در سر در کتابفروشی نصب نشده بود اما داخل مغازه وجود داشت. اماکن ما را خواست و گفت باید این نشان را بردارید.»
به گفته نیکنام، در یک بازه زمانی حتی طلافروشی‌هایی که صاحبان زرتشتی هم نداشتند، به خاطر فروش فروهر تذکر می‌گرفتند: «شنیدم که آویزهای فروهر را جمع کرده و طلای آب شده تحویل زرگرها داده بودند.»
آرمیتی معتقد است که در سال‌های اخیر فشار روی زرتشتیان بیش تر شده است: «قبلا در جشن‌های زرتشتیان مثل جشن "سده" یا "مهرگان،" مسلمانان و پیروان دیگر ادیان هم می توانستند شرکت کنند اما الان ورودشان ممنوع شده است.»
کورش نیکنام هم حرف او را تایید می‌کند و می‌گوید: «ما دوستان مسلمان داریم اما الان اجازه نداریم در عروسی ها یا جشن‌هایمان آنذها را دعوت کنیم. یعنی قبل از برگزاری عروسی از ما تعهد میگیرند که نباید غیر زرتشتی در مراسم ما حضور پیدا کند.»
او معتقد است موضوع «سپنتا نیکنام»، فشارهایی را که روی جامعه زرتشتیان وجود دارد، در افکار عمومی عیان کرد.
«سپنتا نیکنام»، تنها عضو زرتشتی شورای شهر یزد، سال ۱۳۹۲ به عضویت شورا درآمد. سال ۱۳۹۶ هم با ۲۲ هزار رای برای دومین دوره انتخاب شد. اما یکی از اصولگرایانی که در انتخابات شورا شکست خورده بود، به دلیل زرتشتی بودن از انتخاب او شکایت کرد و دیوان عالی رای به تعلیق وی داد. شورای نگهبان هم عضویت سپنتا نیکنام در شورا را «خلاف شرع» دانست و اعلام کرد به دلیل این که اکثریت شهر یزد مسلمانان هستند و غیر مسلمانان نمی‌توانند در مناطقی که اکثریت مسلمان هستند، نمایندگی کنند، سپنتا نمی تواند به شورا راه یابد. این در حالی است که پیش از انتخابات، صلاحیت سپنتا نیکنام از سوی شورای نگهبان تایید شده بود.
تعلیق سپنتا نیکنام تا ماه گذشته ادامه داشت اما تیرماه ۱۳۹۷ مجمع تشخیص مصلحت نظام رای به بازگشت او داد.
آرمیتی معتقد است این فشارها به این دلیل است که مردم ایران به خاطر کارهای حکومت، از اسلام زده شده‌اند و به ادیان دیگر فکر میکنند: «در ایران برای غیر زرتشتی‌ها به خاطر مسایل امنیتی، "سدره پوشی" انجام نمی‌شود. اما در این سال‌های اخیر خیلی از دوستانم از من درباره تغییر دین‌شان از اسلام به زرتشت سوال کرده‌اند.»
سدره پوشی زرتشتیان معادل مراسم «غسل تعمید» مسیحیان است. کسانی که دین زرتشت را انتخاب میکنند، باید سدره که پیراهنی سفید رنگ و بدون یقه و آستین است را به تن کنند و در مراسم سدره پوشی با «اهورا مزدا» پیمان ببندند که به سه اصل «گفتار نیک»، «کردار نیک» و «پندار نیک» پایبند می‌مانند.
آیین سدره پوشی فقط مختص کسانی که دین‌شان را عوض میکنند، نیست. دین زرتشت از پدر به ارث نمی‌رسد و فرزندان زرتشتیان نیز در ۱۵ سالگی، اگر دین زرتشتی را انتخاب کنند، مراسم سدره پوشی برایشان برگزار می‌شود.
آرمیتی می‌گوید: «مدام معبدهای زرتشتیان در ایران کنترل می‌شوند که مبادا آیین سدره پوشی برای یک غیر زرتشتی زاده اجرا شود.»
«روبرت» از ارامنه مسیحی ساکن ایران است. او هم حرف‌های آرمیتی را تایید می‌کند و می‌گوید: «خیلی از دوستان مسلمان از ما درباره تغییردین می‌پرسند و دلشان می‌خواهد مسیحی شوند اما ما در ایران امکان تبلیغ نداریم.»
به گفته او، کلیساهای رسمی ارامنه به شدت تحت کنترل نیروهای امنیتی هستند تا هیچ‌گونه تبلیغی برای مسیحیت در آن‌جا انجام نشود.
«مریم» یک نوکیش مسیحی است. او که در یک کلیسای خانگی در ارومیه غسل تعمید گرفته و مسیحی شده است، به «ایران وایر» می‌گوید: «درکلیساهای خانگی هم آموزه‌های دین مسیح تدریس می‌شوند و هم مراسم دعا و سرود خوانی و نیایش مثل کلیسا برگزار می‌شود.»
او با اشاره به برخوردهای چند سال اخیر با کلیساهای خانگی و نوکیشان مسیحی می‌گوید: «رفت و آمد و برگزاری مراسم دعا و نیایش در کلیساهای خانگی هم به شدت سخت شده و خطرناک است. ماموران امنیتی در شمایل کسانی که علاقه مند به مسیحیت هستند، خودشان را جا می‌زنند و در کلیساهای خانگی نفوذ میکنند تا نوکیشان مسیحی و کشیش‌هایی که مسیحیت را آموزش می‌دهند، شناسایی کنند.»
به گفته مریم، شناسایی کلیساهای خانگی، دستگیری نوکیشان و صدور احکام طولانی مدت برایشان، آن‌ها را در رفتن به کلیساهای خانگی و برگزاری مراسم محتاط کرده است. تنها در تیرماه سال گذشته ۱۱ نوکیش مسیحی و یک کشیش روی هم به ۱۲۵ سال حبس محکوم شدند.
روبرت اما تبعیض و محدودیت ارامنه را تنها در تبلیغ دین‌شان نمی داند. او معتقد است در ایران دایره محدودیت‌های اقلیت‌های مذهبی به شدت گسترده است: «در قوانین ایران تبعیض‌ها و محدودیت‌های زیادی برای اقلیت‌های مذهبی در نظر گرفته شده است؛ مثلا هیچ‌کدام از آن‌ها نمی‌توانند برای پست ریاست جمهوری انتخاب شوند چون یکی از شرایط اصلی ریاست‌جمهوری که در اصل ۱۱۵ قانون اساسی آمده، اعتقاد به مذهب رسمی کشور، یعنی شیعه است. این تنها یک نمونه بارز تبعیض است. در قوانین استخدامی، صدور حکم قاتل، شهادت در دادگاه و... هم تبعیض آشکار برای اقلیت‌های دینی وجود دارد.»
اقلیت‌های مذهبی نمی‌توانند در ارتش استخدام شوند. بر اساس «قانون ارتش جمهوری اسلامی» مصوب سال 1366، تدین به اسلام از شرایط استخدام در ارتش است. در ماده 301 «قانون مجازات اسلامی» نیز برای مجازات قاتل اگر مقتول مسلمان باشد، قصاص در نظر گرفته شده اما در همین قانون اگر مقتول از اقلیت های دینی (غیرمسلمان) باشد، مجازات قاتل، دیه است.
از دیگر تفاوت ها و تبعیض های قانونی علیه شهروندان غیرمسلمان در ایران، مساله شهادت در دادگاه است که شهادت غیرمسلمانان علیه مسلمانان پذیر فته نمی شود.
مساله عدم برابری دیه مسلمانان و غیرمسلمانان در ایران از دیگر تبعیض های قانونی بود که در دوره ششم مجلس شورای اسلامی تغییر یافت. این مجلس برابری دیه مسلمان و غیرمسلمان را تصویب کرد اما با وجود رد این مصوبه از سوی شورای نگهبان، با اصرار نمایندگان مجلس بر مصوبه خود، مجمع تشخیص مصلحت نظام آن را مورد تایید قرار داد.
«پویا دیانیم»، رییس کمیته روابط عمومی یهودیان ایرانی در امریکا با روبرت هم‌عقیده است. او قانون ارث را هم به قوانین تبعیض آمیز اضافه می‌کند: «در قوانین انحصار وراثت، در خانواده‌های اقلیت مذهبی اگر یکی از فرزندان تغییر مذهب دهد و به اسلام ایمان بیاورد، همه ارث به او تعلق می‌گیرد و به دیگر افراد خانواده چیزی نمی‌رسد.»
اشاره پویا به ماده 881 مکرر «قانون مدنی» است. این ماده قانونی می‌گوید: «کافر از مسلم ارث نمی برد و اگر در بین ورثه متوفای، کافر مسلم باشد، وراث کافر ارث نمی‌برند اگرچه از لحاظ طبقه و درجه مقدم بر مسلم باشند.»
توهین به یهودی‌ها از تریبون‌های رسمی یکی دیگر از مواردی است که پویا دیانیم به آن اشاره می‌کند: «در نشریه "پیام دانشجو"، یهودی‌ها با میمون و در نشریه "یالثارات الحسین" که متعلق به "انصار حزب‌الله" است، با موش مقایسه شدند. "اکبر عبدی"، بازیگر سینما از "محمود احمدی‌نژاد" تمجید می‌کرد و می‌گفت چون پوزه یهودی‌ها را به خاک مالید!»
او معتقد است که به خاطر شعارهای ضد اسراییل که از سوی حکومت در 40 سال گذشته داده شده و در مغز مردم هک شده است، بسیاری تفاوت بین ضد صهیونیسم و ضد یهود را نمی‌دانند و به یهودیان توهین میکنند.
آموزش مذهب و اجازه چاپ کتاب از دغدغه‌های یهودی‌های ساکن ایران است: «در ایران اجازه چاپ کتاب به زبان عبری وجود ندارد. اکثر این کتاب ها و سیدورها که دعاهای روزانه در آن ها قرار دارند، متعلق به 40 سال پیش هستند و اجازه انتشار مجدد آن ها داده نمی‌شود. اما اجازه این که پیشروهای مذهبی را از آکادمیک های خارج از ایران بیاوریم هم نداریم. ایران تنها کشوری است که جمعیت یهودی دارد اما "ربای" ندارد. ربای کسی است که به دانشگاه مذهب یهود رفته، آموزش دیده و برگشته و مراسم مذهبی را اداره می‌کند. ایران ربای ندارد چون مدارسی که آموزش مذهب یهود داشته باشند، وجود ندارند و ربای از کشورهای دیگر هم اجازه ورود به ایران نمی‌گیرد. بنابراین، یک سری افراد متدین به صورت سنتی چیرهایی که از پدر و مادر و خانواده فرا گرفته‌اند، آموزش و ترویج می‌دهند.»
پویا دیانیم این موضوع را موجب ناآشنایی نسل جدید با آموزه‌های دین بهود می‌داند: «وقتی آشنایی کافی با این مذهب ندارند و متوجه می‌شوند به سادگی با تغییر مذهب می‌توانند کل ارث خانواده را بگیرند، ممکن استت از این مذهب خارج شوند.»
آرمیتی هم معتقد است که «قانون ارث» برای اقلیت‌ها این طور در نظر گرفته شده است تا عده‌ای از دین خودشان خارج و مسلمان شوند: «من خانواده زرتشتی پولداری را می‌شناسم که پسرشان برای گرفتن همه ارث، مسلمان شد. مادر و خواهر و برادرش از او شکایت کردند و دادگاه به نفع آن‌ها رای داد اما او به آیت الله «علی خامنه‌ای» نامه نوشت که خانواده‌ام زرتشتی هستند و من مسلمان شده‌ام، آیا ارث به خانواده می‌رسد؟ آیت‌الله خامنه‌ای جواب داده بود با وجود وارث مسلمان، ارث به کافر نمی‌رسد. بقیه وراث برای این‌که بتوانند حق‌شان را بگیرند، مجبور شدند مسلمان شوند.»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر