این گزارش خلاصه‌ای از آمارها و اطلاعاتی است که نشان می‌دهد وضعیت فقر در استان‌های مختلف ایران چگونه است. این اطلاعات بر اساس داده‌های تحقیق مرکز پژوهش‌های مجلس با عنوان «خط فقر ایران در سال ۱۳۹۵» و تطبیق آن با سایر آمارهای رسمی، مانند سرشماری، تورم و بیکاری استخراج و محاسبه شده است.
اثر پررنگ فقر در پایتخت صنعتی ایران
وقتی در سال ۱۳۱۶، ایران را به ۱۰ استان تقسیم کردند، نام استان یکم را مرکزی گذاشتند. هنوز هم در تقسیم‌بندی‌های کشوری، کد استان مرکزی صفر است. منطقه‌ای با اهمیت ویژه تاریخی و جغرافیایی که در سرزمین ناپایدار ایران، جزیره ثبات و پایداری تاریخی است. شاید از این رو است که وقتی در دهه‌های ۳۰ و ۴۰ نقشه توسعه ایران را می‌کشیدند، بعد از تهران استان مرکزی را هدف توسعه صنعتی ایران تعیین کردند.
اما نقشه توسعه صنعتی ایران هیچگاه به اهداف اولیه خود نزدیک هم نشد و از آن خیال‌پردازی، مجموعه‌ای از صنایع ورشکسته باقی ماند که آثار آن در سراسر ایران و به‌خصوص در استان مرکزی، نهمین استان فقیر ایران، به وضوح دیده می‌شود.
امروز جمعیت فقیر در پایتخت صنعتی ایران از ۲۴۵ هزار نفر تجاوز کرده و نسبت فقر در استان مرکزی، تقریبا یک به پنج است. یعنی از هر پنج نفر، یک نفر از عهده تامین غذای کافی (۲۱۰۰ کالری در روز) برنمی‌آید.
در نگاه اول، استان مرکزی کمترین نرخ بیکاری (۷.۹ درصد) را در سراسر ایران دارد، اما ساده‌انگارانه است اگر تصور کنیم که اوضاع اشتغال در استان مرکزی خوب است. بر اساس آمار اشتغال سال ۹۶، نرخ مشارکت اقتصادی جمعیت بالای ۱۵ سال استان، ۵درصد کمتر از متوسط کشوری است و نسبت اشتغال ۳۵.۷درصد است. یعنی از حدود یک میلیون و ۱۰۰ هزار فرد بالای ۱۵ سال استان، ۳۹۲ هزار نفر صاحب شغل‌اند که ۹ درصد آنها هم به اجبار کمبود کار، به صورت نیمّ‌وقت مشغول به کار و فعالیت‌اند.
به تعبیری به ازای هر ۳.۶ نفر در استان مرکزی فقط یک نفر مشغول به کار است در حالی که متوسط بعد خانوار در استان ۳.۱ نفر است. به تعبیری به ازای هر ۱۰ خانواده ۹ شاغل وجود دارد که با توجه به فاصله نرخ دستمزد و خط فقر، شغل این ۹ نفر هم تضمینی برای فرار کردن از دست هیولای فقر نیست.
فقر شهری
خط فقر شهری در استان مرکزی در سال ۹۵، ۴۱۰ هزار تومان به ازای هر نفر و یک میلیون و ۱۰۰ هزار تومان به ازای یک خانواده چهار نفره محاسبه شده است. متوسط جمعیت خانوار فقیر شهری در استان مرکزی ۳.۶ نفر است که بیشتر از متوسط استان است.
اگر این اعداد را بر مبنای تورم استانی در آبان ۹۷ به روز کنیم، به این نتیجه می‌رسیم که شاخص فقر مطلق در استان مرکزی در پاییز ۹۷ بیش از ۶۰۰ هزار تومان برای یک نفر و یک میلیون و ۶۲۵ هزار تومان برای یک خانواده کم‌درآمد است.
دقیقا مشخص نیست در حال حاضر تعداد افرادی که در مناطق شهری استان مرکزی زیر خط فقر مطلق قرار دارند چقدر است، اما دو سال پیش دست کم ۲۱۳ هزار نفر معادل ۲۰ درصد جمعیت شهرنشین استان در فقر مطلق و در معرض گرسنگی و سوءتغذیه زندگی می‌گذارندند.
فقر روستایی
در استان مرکزی هم مانند اغلب نقاط کشور، نرخ و نسبت فقر روستایی کمتر از مناطق شهری است. جمعیت افراد فقیر حدود ۱۰درصد جمعیت روستانشین استان مرکزی را تشکیل می‌دهد، اما باید توجه داشت که نرخ پایین خط فقر در مناطق روستایی سبب شده که نرخ فقر پایین بیاید.
سرانه خط فقر روستایی در تقریبا نصف خط فقر شهری است. خط فقر به روز شده بر اساس نرخ تورم، برای یک نفر ۳۳۴ هزار تومان و برای یک خانواده ۳ نفره (متوسط بعد خانوار فقیر روستایی) ۷۳۵ هزار تومان است.
مطالب مرتبط:
اطلس فقر در ایران؛ سیستان و بلوچستان
اطلس فقر در ایران؛ آذربایجان غربی
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر