فاضلاب یا زباله؟! بوی نامطبوع و مرموزی که تهران را در برگرفت

بوی زباله، کود، گوگرد، گاز، فاضلاب، آتش، زباله سوخته عناوینی است که مردم شهر تهران برای توصیف بوی نامطبوعی که هوای شهر را فراگرفته است به کار می‌برند.

روز سه شنبه آسمان تهران که اغلب در فصل سرما خاکستری و غبارآلود است، آبی و صاف بود. با این حال، از بعدازظهر روز چهارشنبه همراه با گرفتگی آسمان، به ویژه در مناطق مرکزی و محدوده خیابان «انقلاب»، بوی نامطبوعی موجب آزار شهروندان شد به طوری که بسیاری از افراد در حال تردد در خیابان مجبور به گرفتن دستمال یا شال گردن جلوی بینی و دهان خود شدند تا بتوانند راحت‌تر تنفس کنند.

شدت بو در مناطق مرکزی شهر به حدی بود که عده‌ای از افراد از سوزش چشم و بینی خود شکایت داشتند. اگرچه «احمد صادقی»، رییس سازمان پیش گیری و مدیریت بحران شهر تهران اعلام کرد در این خصوص مراجعه کننده‌ای به مراکز درمانی وجود نداشته است. با این حال، شدت بو در مناطق مختلف شهر چنان زیاد بوده است که شهروندان در اکثر مناطق شهری آن را استثشمام کرده‌اند.
«ناهید خداکرمی»، رییس «کمیته سلامت» شورای شهر تهران از افزایش ناگهانی آلاینده ها در شهر خبر داده و گفته است: «از آن جایی که در شمال شهر تهران این بوی نامطبوع کم تر است، به نظر می‌رسد که وارونگی هوا با این بو ارتباط داشته باشد.»
سازمان محیط زیست نیز افزایش ۴۰ واحدی آلودگی هوا را تایید کرده است.

 

منشا هوایی یا زمینی بوی نامطبوع

با فراگیری و طولانی شدن زمان انتشار بوی نامطبوع در سطح شهر تهران، گمانه‌زنی‌ها برای کشف منشا این بو میان مردم و نیز خبرنگاران آغاز شد که مصاحبه‌های گوناگونی در این خصوص با مقامات مختلف انجام دادند. با توجه به این که بوی موجود شباهت زیادی به بوی فاضلاب دارد و کانال تلگرام روزنامه «ایران» از ترکیدگی لوله فاضلاب در خیابان انقلاب خبر داده بود، نخستین اظهارنظر از سوی روابط عمومی شرکت آب و فاضلاب استان تهران منتشر شد که در آن هر گونه گزارشی از ترکیدگی شبکه فاضلاب تکذیب شده بود.

پس از این اظهار نظر، کارشناسان مراکز فوریت‌های شهر، اداره حفاظت محیط ‌زیست، پالایشگاه تهران، سازمان پیش گیری و مدیریت بحران شهر، سازمان پدافند غیرعامل، آتش‌نشانی، شهرداری و... هر کدام به طور جداگانه از نامشخص بودن منشا بو خبر دادند و از شهروندان خواستند هر مورد مشکوکی را به سازمان آتش نشانی گزارش دهند.

 

خطر!

سردرد، سوزش چشم، آب ریزش و وجود بوی ناخوشایند در فضای شهر که تنفس را با مشکل روبه رو کرده، این سوال را پیش آورده که آیا ممکن است این بو خطری برای سلامت مردم داشته باشد؟
نخستین اظهار نظر در این خصوص را «شکرالله حسن بیگی»، معاون سیاسی و اجتماعی استاندار تهران داشت که اعلام کرد: «قطعا بوی نامطبوعی که از عصر چهارشنبه در پایتخت متصاعد شده است، ناشی از مشکل آلودگی هوایی نیست بلکه منشا زمینی دارد و از این رو خطرناک نیست.»

شاید همین اظهارنظر بود که باعث شد عده‌ای نسبت به وجود گوگرد- که بوی نامطبوعی شبیه به آن چه در شهر استشمام می‌شود، دارد- در هوای شهر شک کنند و برخی از احتمال بروز زلزله یا فعال شدن آتشفشان «دماوند» سخن بگویند؛ شکی که با اظهار نظر «مهدی زارع»، عضو هیات علمی «پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله» رد شد.
او گفت: «من با بوی گوگرد آشنا هستم؛ بویی که هم اکنون در هوای تهران منتشر شده است، ربطی به فعال شدن آتشفشان یا بوی گوگرد ندارد و به نظر می‌رسد بوی زباله باشد.»

در همین خصوص، «طیبه سیاوشی»، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی هم با بیان این‌ که مسوولان حفاظت محیط زیست استان تهران از ساعت چهار بعدازظهر در حال بررسی مناطق مختلف برای یافتن این بوی نامطبوع هستند، گفت: «آن‌ها می‌گویند آن چه احساس می‌شود، بوی گوگرد نیست بلکه بویی شبیه آمونیاک است که مشابه آن در مرکز دپوی زباله کهریزک به مشام می‌رسد.»

 

بوی تعفن در مسیر فرودگاه امام

بوی نامطبوع در محدوده وسیعی از شهر تهران پیش از این هم احساس شده است. اگرچه این محدوده نسبت به کل شهر، وسعت کمی را در بر می گیرد اما بویی که از روز چهارشنبه در فضای شهر تهران استشمام شد، مشابه بویی است که سال ها است در مسیر فرودگاه امام خمینی به تهران احساس می‌شود و آن را به ۲۸ کانون بو، از جمله دفن پسماندهای شهرداری تهران در کهریزک، فاضلاب شهرستان های اسلام شهر و بهارستان، فاضلاب واحدهای لبنی و دام داری، کشتارگاه طیور، فاضلاب شهر «واوان» و... نسبت می‌دهند که پس از مدت ها و با وجود تخصیص بودجه مخصوص، هم چنان مشکل ساز هستند.

 

 

بوی مرموز

کاربران توییتر هم مثل همیشه که پیش گام در پی گیری موضوعات مختلف هستند، در مورد بوی نامطبوع تهران با هشتگ های «بوی مرموز»، «بوی تهران»، «بوی نامطبوع»، «بوی گند انقلاب»، «بو» و... به طرح مساله بوی بد پخش شده در شهر پرداخته اند. از آن جایی که در آغاز ماجرا، «غلامحسین آرام»، معاون عمرانی فرماندار تهران گفته بود اخبار منتشر شده در خصوص انتشار بوی نامطبوع چندان صحیح نیست و از نظر ما چیز خاصی وجود ندارد، برخی از کاربران در توییت های خود به این مساله پرداخته اند. مثل کاربری که نوشته است: «الان بوی تهران تکذیب شد. راه حل بعدی، قطع کردن بینی هرکی که گفت بومیاد، هست.»
کاربر دیگری نظر داده است: «دیگه دماغ‌ها هم قابل اعتماد نیست، ماست هم سفید نیست. درد چهل ساله....»

از آن جایی که از آغاز انتشار این بوی نامطبوع، در خبرها احتمال نشت بو از فاضلاب خیابان انقلاب و سپس ایستگاه مترو «ملت» مطرح شده بود، بسیاری از توییت ها هم مرتبط با این مساله بودند. یکی از کاربران نوشته است: «اول گفتن منشا بوی نامطبوع از انقلابه، دیدن خیلی ضایع است، گفتن مثل این چهل سال اینم بندازیم گردن ملت! اعلام کردن از ایستگاه متروی ملته!»

 

پایان ماجرا؟

بوی نامطبوعی که در مناطق مختلف شهر تهران، به ویژه مناطق ۲، ۶، ۷ و ۸  تهران حس می‌شد، تا ساعت‌های پایانی چهارشنبه که بارش نم نم باران آغاز شد، هم چنان قابل استشمام بود. بسیاری امیدوار بودند با افزایش بارندگی، این بوی نامطبوع اگرچه منشا خاصی برای آن پیدا نشد، از بین برود. با این وجود، «صدرالدین علیپور»، رییس سازمان محیط‌ زیست شهرداری تهران اعلام کرد:«سازمان مدیریت بحران، محیط زیست، قرارگاه "ثارالله"]یکی از قرارگاه‌های امنیتی سپاه پاسداران در تهران که وظیفه آن در زمان بروز بحران، مدیریت امنیت پایتخت و دیگر شهرهای استان تهران است[، آتش‌نشانی، شرکت فاضلاب، شهرداران مناطق و سازمان پدافند غيرعامل در کارگروه ویژه‌ای در حال بررسی موضوع هستند و نتیجه به زودی اعلام می‌شود.