سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مهم‌ترین نهاد جمهوری اسلامی به شمار می‌رود. ردپای این نهاد نظامی- امنیتی در همه عرصه‌ها دیده می‌شود؛ از فرهنگ و سینما و محیط زیست گرفته تا اقتصاد و سیاست و محاکم قضایی. اما درعین حال، در هیچ حوزه‌ای حاضر به پاسخگویی نیست.
سپاه در روزهای پس از انقلاب ۱۳۵۷، به دستور روحالله خمینی تشکیل و مهم‌ترین ماموریتش، حفاظت از انقلاب و دستآوردهای آن عنوان شد. اما در سال‌های اخیر، روز به روز به فعالیتهای آن افزوده شده است. زیر مجموعه‌هایش بزرگ و بزرگتر شدند و تبدیل به یک نهاد موازی با دولت شد؛ نهادی که در همه امور جاری کشور دخالت می‌کند و می‌خواهد از اقتصاد تا فرهنگ و سیاست در ایران را در دست بگیرد.
«ایران‌وایر» در مجموعه‌ای، به این نهاد قدرتمند و مرموز جمهوری اسلامی پرداخته و برای نخستین‌بار، تمام زیر مجموعه‌ها و فعالیتهای سپاه پاسدارن انقلاب اسلامی را جمع‌آوری کرده و جزییات حضور این نهاد را در حوزه‌های مختلف با اینفوگرافی و نمودار اینتراکتیو نشان داده است.
در اینفوگرافی تهیه شده، چارت سازمانی سپاه به شکل تصویری نمایش داده شده است و تمام نهادهای تحت امر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در یک عکس گنجانده شده‌اند؛ یک عکس خانوادگی سپاه پاسداران با تمام نوه‌ها و نتیجه‌ها که احتمالا به راحتی از حافظه‌تان پاک نمی‌شود.
در صفحه اینتراکتیو، چارت سازمانی سپاه با همه زیر مجموعه‌های آن مشخص شده است. با اسکرول موس در این صفحه، می‌توانید ببینید هر مجموعه از کجا آمده و به کجا وصل است؛ درست مثل یک شجره‌نامه خانوادگی.
این مجموعه بیشک خالی از اشکال نیست. بنابراین، منتظر نظرات و انتقادات شما هستیم تا تغییرات ضروری را در آن اعمال کنیم.
***
سابقه تلاش‌های معطوف به تاسیس نیروی دریایی سپاه با اسم اختصاری «ندسا» به سال ۱۳۶۰ باز می گردد. در کوران جنگ ایران و عراق (۱۳۶۷-۱۳۵۹)، یگان دریایی سپاه که دو جزیره منطقه «خورموسی»، نخستین محل استقرار و فعالیتش بود، نطفه اولیه این نیرو محسوب می شود. این یگان از سال ۱۳۶۱، به تدریج از نظر عملیاتی تمام فعالیتهای نیروی دریایی ارتش را برعهده گرفت و توسعه یافت. این یگان در ابتدا تحت نظر «قرارگاه دریایی نوح» و «قرارگاه مسعودیه» فعالیت می‌کرد با این حال، صدور فرمان مورخ ۲۶ شهریور ۱۳۶۴ «آیت‌الله خمینی»، موقعیت آن را تغییر داد.
در آن زمان، رهبر وقت جمهوری اسلامی در نامه‌ای به «محسن رضایی»، فرمانده وقت سپاه دستور تشکیل «نیروهای زمینی، هوایی و دریایی» در سپاه را صادر کرد و «نیروی دریایی سپاه» تشیکیل شد. این نیرو از سال ۱۳۶۵ به رکن مهم ایران در برخی عملیات‌های دریایی در طول جنگ ایران و عراق تبدیل شد و در برخی عملیات‌‌ها مانند «والفجر ۸» نقش محوری بازی کرد. در این عملیات نیروهای ایران جزیره استراتژیک «فاو» در نزدیکی شهر «بصره» را در تسخیر کردند.
در دوران پس از جنگ، اولویت اول نیروی دریایی سپاه، حفظ موقعیت خود در «خلیج فارس» بود. «علی شمخانی»، فرمانده وقت نیروی دریایی ارتش، با حفظ سمت، نیروی دریایی سپاه را هم اداره می‌کرد. این وضعیت از سال ۱۳۶۹ تا ۱۳۷۶ ادامه یافت. از سال ۱۳۷۶، با تعیین فرماندهی مستقل، نیروی دریایی سپاه وارد دوران تازه‌ای شد و مرحله اول تلاش‌ها و راهبردهای نیروی دریایی سپاه برای حضور در مرزهای آبی رقم خورد.
تاسیس «قرارگاه خاتمالانبیای ۲» در این دوران، یکی از نقاط عطف برنامه‌ریزی اولیه سپاه در این راستا محسوب می‌شود. توسعه تجهیزات و توانایی‌های نظامی و راه‌اندازی قرارگاه‌های منطقه‌ای هم بخش دیگر پروژه نیروی دریایی سپاه برای تقویت موقعیت نظامی خویش بود. این موقعیت، پس از آنکه از سال ۱۳۷۸، نیروی دریایی سپاه مسئول تامین امنیت «تنگه هرمز» و خلیج فارس را بر عهده گرفت، به طرز محسوسی تقویت شد. این منطقه شامل ۱۲۰۰ کیلومتر مرز دریایی است.
نیروی دریایی سپاه دارای ۵ منطقه عملیاتی است ولی این ماموریت را سپاه به طور عمده از طریق قرارگاه دریایی خاتم الانبیا ۲ انجام می‌دهد. در این منطقه، «قرارگاه خاتم الانبیا ۱» متعلق به ارتش هم فعالیت می‌کند ولی از نظر عملیاتی تحت نظر قرارگاه خاتم الانبیا ۲ قرار دارد. نیروی دریایی سپاه همچنین در شهرهای بوشهرِ، بندر لنگه، عسلویه، ماهشهر، جزیره ابوموسی و بندرعباس نیز پایگاه نظامی دارد.
این نیرو همچنین یک ایستگاه بین‌المللی در محدوده تنگه هرمز احداث کرده است. ماموریت‌های نیروی دریایی سپاه در این بخش از طریق یگان هوابرد و ناوگروه پیگیری می‌شود. این نیرو همچنین در چابهار و جاسگ دارای پایگاه است ولی تامین امنیت در «دریای عمان» بر عهده نیروی دریایی ارتش است. در شمال ایران، پایگاه دریایی «ثامن‌الحجج » متعلق به نیروی دریایی سپاه در بابلسر واقع شده است. این پایگاه مهم‌ترین پایگاه دریایی سپاه در شمال ایران محسوب می‌شود.
نیروی دریایی سپاه در ۵ حوزه شناوری، موشکی، تکاوری، هوادریا و پهپادی فعال است. پنج منطقه تحت نظر نیروی دریایی سپاه عبارتند از «منطقه یکم دریایی صاحب‌الزمان» واقع در بندرعباس. این منطقه، به لحاظ نزدیکی و دسترسی سریع به تنگه هرمز، مهم‌ترین منطقه نیروی دریایی سپاه محسوب می‌شود. «منطقه دوم نوح نبی» در بوشهر واقع شده و مسئولیت حفاظت از «جزیره خارک» را بر عهده دارد. منطقه سوم «امام حسین» در بندر ماهشهر واقع شده است. منطقه چهارم «ثارالله» در بندر عسلویه واقع شده است. منطقه پنجم «امام محمدباقر» در بندرلنگه واقع شده و حفاظت از جزایر چهارگانه ابوموسی، تنب بزرگ و کوچک و سیری بر عهده آن است. این منطقه علاوه بر این جزایر، از نقطه انتهایی «جزیره قشم» تا غرب «جزیره کیش» را نیز تحت پوشش خود دارد.
ستاد فرماندهی نیروی دریایی سپاه در بندرعباس مستقر است. این نیرو، علاوه بر انجام ماموریت‌های دفاعی و حفاظتی از مرزها، در برخی ماموریت‌های دریایی مانند تامین تردد کشتی‌ها و شناورهای تجاری و مبارزه با دزدان دریایی، مشارکت کرده است.
نیروی دریایی سپاه همچنین بارها از الگوهای تهاجمی که بر پایه جنگ نامتقارن با تکیه بر مین‌ریزی در دریا و حمله با قایق‌های تندرو و موشک و عملیات‌های انتحاری، استوار شده، خبر داده و در این زمینه رزمایش‌های متعددی برگزار کرده است.
- فرمانده نیروی دریایی سپاه: فرمانده نیروی دریایی سپاه به پیشنهاد فرمانده کل سپاه و با حکم رهبر جمهوری اسلامی در مقام فرمانده کل قوا منصوب می‌شود. فرمانده نیروی دریایی سپاه، فرماندهان پنج منطقه تحت نظر این نیرو را منصوب می‌کند. فرماندهان نیروی دریایی سپاه به ترتیب عبارت بوده‌اند از: «حسین علایی»، مهر ۱۳۶۴ تا دی ۱۳۶۹، «علی شمخانی»، دی ۱۳۶۹ تا شهریور ۱۳۷۶، «علی اکبر احمدیان»، شهریور ۱۳۷۶ تا تیر ۱۳۷۹، «مرتضی صفاری»، از تیر ۱۳۷۹ تا اردیبهشت ۱۳۸۹، «علی فدوی» از اردیبهشت ۱۳۸۹ تا شهریور ۱۳۹۷، «علیرضا تنگسیری»، شهریور ۱۳۹۷ تاکنون (دی‌ماه ۱۳۹۷).
- نماینده ولی فقیه: مسئول نمایندگی ولی فقیه در نیروی دریایی سپاه توسط نماینده ولی فقیه در سپاه منصوب می‌شود. نمایندگی ولی فقیه در سپاه، در مناطق پنج‌گانه تحت کنترل نیروی دریایی ارتش نیز دفتر دارد. مسئولان این نمایندگی‌ها نیز توسط نماینده ولی فقیه در سپاه منصوب می‌شود. نماینده ولی فقیه در نیروی دریایی سپاه، مسئول انتصاب معاون سیاسی و معاون روابط عمومی و تبلیغات نیروی دریایی سپاه نیز است.
- معاونت‌ها: در زیرمجموعه فرمانده نیروی دریایی، جانشین فرمانده حضور دارد که توسط فرمانده سپاه منصوب می‌شود. در این نیرو، معاونت‌های اطلاعات، بازرسی و تعالی، فرهنگی، ایمنی و اقدامات تامینی، آموزش، عملیات، هماهنگ‌کننده، نیروی انسانی و بهداری فعال هستند.
- قرارگاه خاتمالانبیای ۲: مهم ترین ماموریت نیروی دریایی سپاه تامین امنیت تنگه هرمز و خلیج فارس است. نیروی دریایی سپاه این ماموریت را از طریق پایگاه‌های مستقر در ۵ منطقه عملیاتی این نیرو در جنوب ایران انجام می‌دهد. قرارگاه دریایی خاتم الانبیا ۲ اما مهم‌ترین مرکز در ایفای این ماموریت به ویژه در صورت نیاز به عملیات نظامی و شرایط جنگی است. در این منطقه، قرارگاه خاتم الانبیا ۱ متعلق به ارتش هم فعالیت می کند ولی از نظر عملیاتی، قرارگاه سپاه مهم‌تر است. هر دو قرارگاه، تحت نظر «قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیا» فعالیت می‌کنند که در تهران واقع شده است. این قرارگاه که در سال‌های پایانی جنگ، مهم‌ترین رده برای تصمیم‌‌گیری درباره عملیات‌های نظامی بود، در حال حاضر طراحی و هماهنگی عملیاتی نیروهای مسلح را بر عهده دارد و بر کار قرارگاه‌های نظامی ایران در مناطق مختلف کشور نظارت می‌کند.
- تیپ موشکی «عاصف»: تیپ موشکی عاصف در میناب واقع شده و مهم‌ترین تیپ موشکی این نیرو محسوب می‌شود. در زیرمجموعه این تیپ، چهار گردان فعالیت دارند.
- نیروهای ویژه تکاوری اباعبدالله: نیروهای ویژه تکاوری «اباعبدالله» یکی از مهم‌ترین یگان‌های نیروی دریایی سپاه محسوب می‌شود. این یگان مستقل نظامی ویژه (Sepah Navy Special Force) در سال ۱۳۸۶ تاسیس شد. محل شروع فعالیت این یگان، جزیره فارور در فاصله ۲۵ کیلومتری مرز ایران بود. تعداد نیروهای ویژه مستقر در این یگان، ۵۰۰ تا ۶۰۰ نفر اعلام شده است. این یگان ویژه که در حال حاضر به تیپ تبدیل شده است، در برخی ماموریت‌های دریایی مقابله با دزدان دریایی نیز مشارکت داشته است. در خرداد ۱۳۹۵، «علی فدوی», فرمانده وقت نیروی دریایی سپاه از اجرای برنامه‌های عملیاتی و آموزشی برای نیروهای محور مقاومت در یگان ویژه سپاه خبر داده بود. منظور از محور مقاومت، شیعیان ساکن کشورهای سوریه، عراق، لبنان، افغانستان و پاکستان است که به طور مدوام از سوی سپاه پاسداران جذب می‌شوند و پس از دریافت آموزش‌های نظامی لازم، به مناطق جنگی یا ماموریت‌های مدنظر سپاه اعزام می‌شوند.
- تیپ تکاوران و تفنگداران دریایی امام سجاد: تیپ تکاوران و تفنگداران دریایی «امام سجاد» در جزیره ابوموسی واقع شده و بخشی از ماموریت‌های پدافندی سپاه در حفاظت از جزایر ایرانی در خلیج فارس را بر عهده دارد. مهم‌ترین جزایر تحت پوشش این تیپ عبارتند از سیری، تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی. علاوه بر تیپ امام سجاد، «تیپ مستقل انصارالحجه» هم در این مناطق به ایفای ماموریت مشغول هستند.
- شهر شناور زیرزمینی: وجود «شهر شناور زیرزمینی» در بهمن سال ۱۳۹۴ اعلام شد. نیروی دریایی سپاه اعلام کرد که در این شهر زیرزمینی، موشک‌هایی چون «حوت» و شناورهای تندرو مثل «قایق دوزیست» نگهداری می‌کند. درباره تعداد این شهرها گزارشی منتشر نشده است.
- دانشگاه دریایی امام خامنه‌ای: این دانشگاه که در زیباکنار گیلان قرار دارد، ابتدا به صورت «دانشکده علوم و فنون دریایی امام خامنه‌ای» فعال شد و از سال ۱۳۹۵ و با تجمیع دانشکده علوم شناوری چالوس، دانشکده موشکی و دانشکده دریایی بندرعباس، فعالیتهای خود را توسعه داد.
- مرکز عالی تربیت جهادی و تکاوری سیدالشهدا: مرکز عالی تربیت جهادی و تکاوری «سیدالشهدا» در سال ۱۳۶۲ تاسیس شده است. آموزش غواصی، ملوانی و موتورهای مکانیک بنزینی در این مرکز صورت می‌گیرد.
- سازمان تحقیقات و جهاد خودکفایی: «سازمان تحقیقات و جهاد خودکفایی» یک مرکز علمی آموزشی است که در حوزه صنایع دریایی و ساخت سلاح فعالیت می‌کند. دفتر مرکزی این سازمان در تهران، جنب ستاد نیروی دریایی سپاه قرار دارد ولی عمده فعالیت های آن در استان‌های جنوبی ایران متمرکز شده است. ساخت قایق و شناورهای تندرو، ساخت ناوشکن و زیردریایی و ارتقای توان تسلیحاتی بالگرد و شناور، از جمله دستورکار این مرکز اعلام شده است. این سازمان، پروژه‌های خود را در همکاری با «موسسه کشتی‌سازی شهید محلاتی»، وابسته به قرارگاه سازندگی خاتمالانبیای سپاه اجرایی می‌کند. سازمان تحقیقات و جهاد خودکفایی همچنین یکی از بانیان «مرکز نوآوری و رشد فناوری دریایی» است که در بندرعباس و با مشارکت «دانشگاه صنعتی امیرکبیر» راه‌اندازی شده است. نیروی دریایی سپاه همچنین در طراحی پروژه‌هایش از « آزمایشگاه دریایی و حوضچه تفت» که واقع در «دانشگاه امام حسین» سپاه است، استفاده می‌کند.
- مرکز تحقیقات طب دریا: مرکز تحقیقات طب دریا در سال ۱۳۹۰ تاسیس شده است. این مرکز از نظر اداری وابسته به معاونت بهداری نیروی دریایی سپاه است ولی از نظر عملیاتی به عنوان یکی از مراکز تابعه پژوهشگاه طب رزمی «دانشگاه علوم پزشکی بقیه‌الله» فعالیت می‌کند. دانشگاه بقیه‌الله وابسته به سپاه است.
- مدارس شجره طیبه: مجتمع مدارس «شجره طبیه» که شامل ۳۲ مدرسه است، وابسته به نیروی دریایی سپاه هستند. یکی از طرح‌های مهم که در این مدارس اجرایی می‌شد، «طرح رهروان شهید فهمیده» بود. در این طرح که در استان‌های خوزستان، بوشهر، هرمزگان و سیستان و بلوچستان اجرا می‌شود، دانش‌آموزان بالای ۱۳سال دو دوره آموزشی ۴۵ روزه و یکساله را می‌گذارند تا با نیروی دریایی سپاه در ارتباط باشند. این مدارس در پیوند با نهادهای مذهبی و آموزشی مشهور به «بیت‌الزهرا»، یک شبکه مذهبی-آموزشی در استان‌های جنوبی کشور تشکیل داده است. این مدارس به برگزاری دوره های آموزش قرآن از طریق شیوه های نوین ، طراحی مسابقه نقاشی، کاردستی و قصه گویی می پردازند.
- مراکز درمانی: نیروی دریایی سپاه یکی از فعال‌ترین نیروهای سپاه در حوزه درمان است. این نیرو در استان‌های جنوبی کشور اقدام به ساخت درمانگاه‌های متعدد کرده است که علاوه بر خدمات رسانی به پرسنل نیروی دریایی، به صورت عمومی نیز خدمات بهداشتی و درمانی عمومی و تخصصی ارائه می‌دهند.
«بیمارستان صاحب‌الزمان بندرعباس»: یک بیمارستان ۹۶ تختی است و دارای سی تی اسکن، ام آر آی و سنگ شکن برای (درمان سنگ کلیه) است. به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، بیمارستان روزانه ۲۰۰۰ مورد ارجاع دارد و شامل آزمایشگاه، رادیولوژی و واحدهای تخصصی، از جمله CCU و ICU می باشد.
«بیمارستان حضرت قائم بوشهر»: این بیمارستان ۶۴ تختی است. خدمات این بیمارستان شامل خدمات اورژانس، آزمایشگاه، رادیولوژی، اتاق عمل، جراحی زنان و مردان، داخلی، زنان و مردان داخلی، مراقبت‌های زایمان و پس از زایمان، مراقبت‌های ویژه، اطفال و مراقبت از کودکان است.
«بیمارستان مسلمین شیراز»: در سال ۱۳۱۰ از طریق وقف تاسیس شد. در اوایل انقلاب، این بیمارستان به سپاه پاسداران و در سال‌های بعد مدیریت این بیمارستان به نیروی دریایی سپاه واگذار شد. این بیمارستان به عموم مردم، به ویژه اعضای نیروهای مسلح، خدمات ارائه می‌دهد و شامل واحدهای جراحی، ارتوپدی، چشم پزشکی، اورولوژی، زنان و زایمان، ENT، داخلی و گوارش، بیماری‌های عفونی ، آلرژی و کودکان، نوزادان و واحدهای قلب و عروق است.
این بیمارستان همچنین دارای واحدهای دیگری مانند اورژانس، رادیولوژی (MRI، CT Scan، Sono، OPG، پوکی استخوان، ماموگرافی)، آزمایشگاه، فیزیوتراپی، آئومیتی، اپتیک، دندانپزشکی و همچنین بخش‌های ویژه، از جمله CCU، ICU و NICU است.
«بیمارستان ماهشهر»: در سال ۱۳۹۶ افتتاح شد. این بیمارستان خدمات اضطراری ارائه داده و به واحدهای ویژه و بخش‌هایی نظیر آزمایشگاه، رادیولوژی، سونوگرافی، دندانپزشکی، فیزیوتراپی و داروسازی مجهز است.
بیمارستان عسلویه در بوشهر: افتتاح این بیمارستان ۳۶ تختی در مرداد ۱۳۹۷ انجام شد. اجرای این پروژه توسط وزارت بهداشت و نیروی دریایی سپاه پاسداران تامین می‌شود.
بیمارستان بندر لنگه: یک بیمارستان ۳۲ تختی است و توسط «دانشکده پزشکی هرمزگان» و نیروی دریایی سپاه در منطقه پنج استان هرمزگان تاسیس شده است. بیمارستان دارای واحدهای داروخانه، آزمایشگاه، سونوگرافی، رادیولوژی از جمله خدمات پزشکی عمومی، فیزیوتراپی، داخلی، چشم پزشکی، جراحی بینی و گلو، زنان و کودکان است.
درمانگاه «سید الشهدا» درچابهار: این درمانگاه به بیماران قرار ملاقات ارائه می‌دهد و دارای خدمات تخصصی پزشکی مانند دندانپزشکی، اتاق اورژانس، زنان، کودکان و متخصصان گوارش است.
بیمارستان «خاتم الانبیا» درجاسگ قشم: در سال ۱۳۸۶ با ۳۲ تخت تاسیس شد و در سال ۱۳۹۶ به ۶۴ تخت ارتقا یافت. واحدهای بیمارستان شامل واحدهای CCU و روانپزشکی و سه اتاق عمل جراحی هستند. همچنین دارای واحدهای ویژه‌ای در پزشکی داخلی، اطفال، زنان، جراحی، دیالیز و تالاسمی است.
علاوه بر این، نیروی دریایی چند بیمارستان صحرایی در این مناطق راه‌اندازی کرده است.
- «قرارگاه قمر بنی هاشم»: نیروی دریایی سپاه در حوزه فعالیتهای اقتصادی به طور عمده در پروژه‌های ساخت اسکله و موج‌شکن حضور دارد. این نیرو در یک پروژه بزرگ، برنامه ساخت و ایجاد ۳۰۰موج شکن در جنوب ایران را پیش می‌برد. این نیرو همچنین از طریق بنیاد تعاونی مسکن، در فعالیتهای مسکن‌سازی مشارکت دارد که تحت پوشش فعالیتهای خیریه در مناطق محروم صورت می‌گیرد. سایر فعالیتهای اجتماعی نیروی دریایی سپاه در قالب قرارگاه قمر بنی هاشم انجام می‌شود. ساخت پروژه‌های عمرانی کوچک، توزیع مواد غذایی، ساخت مسکن و ... از محورهای فعالیت این قرارگاه است. مقام‌های دولت حسن روحانی همچنین از مشارکت با نیروی دریایی سپاه برای توسعه سواحل جنوبی ایران از جمله ساخت فرودگاه و اسکه در جزایر ایران خبر داده و گفته‌اند مبارزه با قاچاق کالا در خلیج فارس به سپاه واگذار شده است. از جزییات این همکاری‌ها و نحوه مشارکت و فعالیت سپاه در فعالیتهای مبارزه با قاچاق کالا گزارشی منتشر نشده است. سپاه پاسداران در طول دو دهه گذشته، متهم بوده که از طریق اسکله‌هایی که در بنادر جنوبی ایران در اختیار دارد، اقدام به قاچاق کالا به داخل ایران کرده است.
مطالب مرتبط:
- سپاه پاسداران انقلاب اسلامی؛ چارت تشکیلاتی و شرح وظایف
- فرماندهی کل سپاه و چارت تشکیلاتی آن
- نماینده ولی‌فقیه در سپاه و معاونت های وابسته به آن
- نهادهای اطلاعاتی و امنیتی سپاه و زیرمجموعه های آن
- نهادهای فرهنگی و علمی تحت نظر سپاه
- نهادهای اقتصادی تحت نظارت سپاه؛ بخش اول ، قرارگاه خاتم الانبیا
- نهادهای اقتصادی تحت نظارت سپاه؛ بخش دوم، بنیاد تعاون سپاه
- قرارگاه‌های سپاه
- سپاه استان ها
- نیروی زمینی سپاه و قرارگاه‌های وابسته به آن
- نیروی قدس سپاه
- نیروی هوافضای سپاه
- بسیج مستضعفین؛ سازمان‌ها و معاونت ها
- بنیاد تعاون بسیج ؛ شرکت ها و موسسات وابسته
- نهادهای اجتماعی و فرهنگی تحت نظارت بسیج
- نهادهای علمی تحت نظارت بسیج
- پایگاه های مقاومت بسیج
- قرارگاه‌ها و تشکیلات نظامی وابسته به بسیج
برای دانلود اینفوگرافیک اینجا کلیک کنید.
برای دیدن صفحه اینتراکتیو اینجا را کلیک کنید
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر