میرزاعبدالله خاموشی شش پسر داشت: تقی، محمد علی، ابوالحسن، علینقی، مرتضی و محسن.
محسن و مرتضی به عضویت سازمان مجاهدین درآمده و هر دو پیش از انقلاب کشته شدند؛ ماجراجویی سیاسی کار دست این دو برادر داد. عجل به مرتضی و محسن امان نداد تا بعد از پیروزی انقلاب ستاره بخت‌شان چون بقیه برادران دیگر بدرخشد.
خاندان خاموشی
تقی، از بنیانگذاران موتلفه اسلامی و حزب جمهوری اسلامی بود. او نماینده تهران در اولین دوره مجلس بعد از انقلاب بود. گفته می‌شود تقی خاموشی جز کسانی است که صندوق‌های قرض‌الحسنه مساجد را در ایران پایه‌گذاری کرد. او در نخستین روزهای سال ۱۳۸۵ درگذشت و آیت‌الله خامنه‌ای در پیام تسلیتی او را «نمونه‌ای از طهارت و تقوا و صلاح» خواند. خطاب این پیام، فرزند بانفوذ تقی، سید مهدی خاموشی بود؛ او تا همین چند ماه پیش، ریاست تبلیغات اسلامی را بر عهده داشت. عمر زمام‌داری او بر این سازمان عریض و طویل ۱۷ سال تداوم داشت، تا اینکه در آبان ۱۳۹۷ با «اجازه مبارک مقام معظم رهبری» و با حکم وزیر ارشاد، عهده‌دار اداره سازمانی دیگر شد که یکی از ثروتمندترین و قدرتمندترین نهادهای مذهبی در ایران است. سازمان اوقاف و امور خیریه، یا همان سازمان‌دهنده «نهاد وقف» که گفته می‌شود بعد از دولت بزرگ‌ترین سرمایه‌دار بزرگ در ایران است.
برادر دیگر ابوالحسن را بعضی فرزند «تکنوکرات» خانواده خاموشی خوانده‌اند. او در مدرسه علوی درس خواند. در دانشگاه آریامهر (صنعتی شریف) مهندسی مکانیک خواند و بر خلاف برادران خود به جای بازار سر از صنعت در آورد. بعد از انقلاب به گفته خود او به واسطه ارتباط فامیلی با هادی نژاد حسینیان به دولت و وزارت راه و سازمان برنامه و بعدها وزارت نیرو و نفت می‌رود.
ابوالحسن سابقه سرپرستی وزارت نیرو و وزارت راه را در کارنامه خود دارد، با این همه او در یکی، دو دهه گذشته بیشتر در حوزه نفت و گاز و پتروشیمی متمرکز بوده است؛ قائم مقامی مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس، مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه نفت ایران، قائم‌مقام مدیرعامل شرکت پترو پارس و ریاست هیات عامل اوپک در سابقه او وجود دارد. او همچنین مدیرعامل گروه پتروشیمی سرمایه‌گذاری ایرانیان نیز است؛ یکی از مهم‌ترین و بزرگ‌ترین زیرمجموعه‌های شرکت سرمایه‌گذاری ایرانیان که برادر بزرگ‌ترش، علینقی، در سال ۱۳۸۵ پایه گذاشت.
بزرگ‌خاندان خاموشی
علینقی که بعد از مرگ تقی، بزرگ خاندان خاموشی است، مهم‌ترین و بانفوذترین فرد خانواده است. نه‌فقط در خانواده که او یکی از ثروتمندترین و بانفوذترین اشخاص جمهوری اسلامی ایران است. برآورد دقیق از ثروت مالی او در دست نیست، اما سایت عصر ایران ۸ سال پیش او را ششمین ثروتمند بزرگ ایران معرفی کرده است:
«به کت و شلوار عادیش نگاه کنید و با خودتان فکر کنید که در روزگاری نه چندان دور، هر مردی در شب دامادیش یکی از محصولات آقای مدیر را به تن می کرد. درست متوجه شدید، خاموشی ۷۱ ساله، این عنوان ها را در کارنامه دارد (به جهت فزونی تعداد شرکت هایی که به واسطه ریاستش در بنیاد در آنها نیز نفوذ داشته است از ذکر بسیاری از آنها در اینجا خودداری شده است) رئیس هیات مدیره شرکت سرمایه‌گذاری ایران، رئیس هیات مدیره شرکت‌های: ریسندگی و بافندگی مطهری و پوشاک جامعه، مدیرکل شرکت‌های: ریسندگی و بافندگی مقدم و تیم، مدیر تولید نساجی ممتاز، عضو شورای عالی پول و اعتبار و رئیس بنیاد مستضعفان».
اگرچه یک سال پیش از انتشار این گزارش، علینقی خاموشی رسما فصل تازه‌ای را در زندگی اقتصادی خود باز کرده بود، اما در این گزارش به فعالیت‌های او در حوزه پتروشیمی اشاره‌ای نشده است؛ شرکت سرمایه‌گذاری او در سال ۱۳۸۸ موفق شد ۵۵درصد سهام شرکت بازرگانی پتروشیمی را به قیمت ۱۰۶ میلیارد و ۶۵۵ میلیون تومان از سازمان خصوصی‌سازی بخرد. رقمی که به گفته سایت بازتاب در سال ۹۱ یک دهم ارزش واقعی آن هم نبود.
از زد و بند با خصوصی‌سازی تا عضویت در «کلوپ نفت»
سایت بازتاب هفت سال پیش منتقد احمدی‌نژاد نزدیک به هاشمی رفسنجانی بود. هاشمی در آن زمان با جریان راست سنتی که علینقی خاموشی هم متعلق به آن بود زاویه پیدا کرده بود. اما آن طور که خاموشی تعریف می‌کند در گذشته روابط بسیاری خوبی با دولت هاشمی رفسنجانی داشت.
خاموشی در مصاحبه‌ای که بهمن پارسال با سایت مشرق انجام داده مدعی است که «دولت هاشمی را در دهه هفتاد او از ورشکستگی نجات داده است» و رسما به عنوان رییس اتاق بازرگانی ایران در مناقشات اقتصادی بین‌المللی نقش میانجی و واسطه ایفا می‌کرده است. او حتی مدعی می‌شود که در ماجرای ملوانان انگلیسی او با هماهنگی هاشمی‌رفسنجانی و ولایتی، از نفوذش استفاده کرده و جلوی «خرابکاری» احمدی‌نژاد را گرفته است. معلوم نیست این صحبت‌ها چقدرش واقعی و چقدر اغراق‌گویی‌های پیرمردی ۸۰ ساله است؛ اما آنچه مسلم است علینقی خاموشی در دهه ۱۳۹۰ در معرض نقد و طعنه و کنایه گروه‌های مختلف سیاسی بوده که فعالیت‌های اقتصادی تازه او را در حوزه پتروشیمی و نفت مساله‌دار می‌دانند.
خاموشی به مثابه بابک زنجانی
یک‌جا بازتاب در سال ۱۳۹۱ به کنایه خاموشی و بابک زنجانی را «رئیس‌جمهوران واقعی» ایران می‌خواند و می‌نویسد: «رئیس‌جمهوران واقعی کشور، امثال بابک زنجانی مافیای نفتی و یا علینقی خاموشی، پدرخوانده پتروشیمی هستند که در هر صورت با اتکا به ثروت بی‌حساب ناشی از رانت‌خورای، قدرت را در آینده کشور در دست خواهند داشت و هیچ نهاد قضایی و نظارتی توان و جرات درگیر شدن با این دانه‌درشت‌ها و مافیای قدرتمند را ندارد».
و جای دیگر بولتن‌نیوز در گزارشی که در روز چهارم آذر ۱۳۹۵ منتشر شده، خاموشی را یک ضلع «مثلث طلایی» و عضو «کلوپ نفت و نیرو در قراردادها و فروش نفت ایران» معرفی می‌کند.
علینقی خاموشی بعد از دهه ۱۳۹۰ و بعد از ورود به پتروشیمی، بارها در مظان فساد بوده است، اما پیش از آن هم تصویری که از او در رسانه‌ها ترسیم شده، چندان خوشنام نیست. بیشتر به پیرمردی تمامیت‌خواه می‌ماند که سال‌ها بر اتاق بازرگانی ایران سیطره دارد و همه چیز را مصادره به مطلوب می‌کند.
او در بهار ۱۳۸۶، سرانجام کلید اتاق بازرگانی را تحویل محمد نهاوندیان می‌دهد و به قول خودش عزلت‌نشینی می‌کند، اما سایت خبرآنلاین در ۱۴ بهمن ۸۸ در گزارشی با عنوان «تحرکات جدید پیر مرد بازرگان برای ریاستی دیگر» می نویسد: «خیلی ها بر این باور بودند که کنج عزلتی که پیر مرد بازرگان در خیابان ولیعصر برای خود برگزیده است،آنقدر گرم است که وی را به فکر ریاستی دیگر نیندازد».
این کنج عزلت گرم چیزی جز تنور داغ پتروشیمی نبود که آتش تحریم آن را داغ‌تر هم کرد. در بگیر و ببند ممنوعیت صادرات نفت و محصولات پتروشیمی و انتقال پول، تحریم برای مردم اگر آبی نداشت، برای خاموشی و دوستان نان فراوان داشت.
امپراطوری پتروشیمی
خاموشی شرکت سرمایه‌گذاری ایران را سیزده سال پیش در ۲۹ آذر ۱۳۸۵ «در راستای تحقق سیاست‌های اصل ۴۴ قانون اساسی و ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری» تاسیس کرده بود. آن طور که در وب‌سایت رسمی آن آمده، شرکت به صورت سهامی خاص، ۱۲۳ سهامدار حقیقی و حقوقی داشت و با سرمایه ۸۳ میلیارد تومان فعالیت‌هایش را در ابتدا آغاز کرد. در سال ۱۳۹۱، شرکت سرمایه‌گذاری ایران به عنوان نهاد مالی تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار پذیرفته شد.
فعالیت‌های شرکت ا در حوزه‌های مختلفی گسترش داده و اقدام به تأسیس شرکت‌ها و همچنین ایجاد هلدینگ در زمینه‌های مختلف صنعتی از جمله پتروشیمی، انرژی، حمل و نقل، نفت و گاز شد.
«شرکت بازرگانی پتروشیمی ایران» که ابوالحسن، برادر علینقی خاموشی به نمایندگی از شرکت فراساحل ایران، رئیس هیات‌مدیره آن است، شرکت‌های «توسعه پتروشیمی هزار سوم»، «اینتراکم»، «پترواکسیر کیش»، «بازرگانی پتروشیمی امارات متحده عربی»، «حمل و نقل پتروشیمی»، «آپادانا پترو بازرگان» و «بازرگانی پتروشیمی شانگهای بین‌المللی» نیز زیرمجموعه بخش بازرگانی شرکت سرمایه‌گذار ایران به شمار می‌روند.
شرکت سرمایه‌گذاری ایران همچنین سهامدار «شرکت صنایع پتروشیمی تخت جمشید» و «شرکت پتروشیمی پردیس» است و سرمایه‌گذار اصلی «شرکت پتروشیمی سرمایه‌گذاری ایرانیان» است که در ۱۷ مجتمع پتروشیمی به صورت بورسی و غیربورسی سرمایه‌گذاری کرده است.
پایان پدرخوانده
این روزها تشت رسوایی فساد از روی بوم پتروشیمی پایین افتاده است. هنوز کسی دقیقا نمی‌داند چه اتفاقی افتاده، اما آنچه مسلم است به لطف و برکت تحریم‌ها، فسادی بزرگ رخ داده که دامن بسیاری در داخل و خارج به آن آلوده است.
علینقی خاموشی، نامش در میان متهمان نیست؛ اما سایه سنگین او را می‌توان به وضوح در این پرونده مشاهده کرد. از متهم‌های اصلی که از نزدیکان او به شمار می‌روند. رضا حمزه‌لو، متهم ردیف اول و مدیرعامل پیشین شرکت بازرگانی پتروشیمی را از گذشته از نزدیکان خاموشی می‌شناختند. نام عباس صمیمی هم آشکارا به نام علینقی خاموشی گره خورده است. اسم و عکس صمیمی هنوز در سایت شرکت سرمایه‌گذاری ایران به عنوان مدیرعامل ثبت شده است؛ هیاتی که رییس آن کسی جز خود علینقی خاموشی نیست؛ به روایتی ششمین ثروتمند ایران؛ کسی که به قول خودش روزگاری دولت هاشمی را از ورشکستگی نجات می‌داد؛ شخصیتی که فراتر از تعارف‌های ژورنالیستی که او و بابک زنجانی را رئیس‌جمهو واقعی ایران می‌خواندند، از چنان قدرتی برخوردار بود که با واسطه به دولت هشدار می‌داد اگر دست به نرخ‌های پتروشیمی بزند، ثبات اقتصادی کشور به هم می‌خورد.
آن چه پشت پرده فساد پتروشیمی اتفاق افتاده حتما دور از چشم خاموشی نبوده است، اما بسیاری بر این گمان‌اند که دلیل غیبت او در دادگاه، نه بی‌خبری، بلکه داد و ستدهای سیاسی پشت پرده برای مصون ماندن چهره‌های پرنفوذ سیاسی از ماجرا است.
احتمالا کسی در جمهوری اسلامی ایران به خاندان خاموشی متعرض نخواهد شد؛ اما کسی نمی‌تواند از ثبت و ضبط نام او -علی‌تقی خاموشی، بزرگ‌خاندان خاموشی- در دایره‌المعارف فساد ایران جلوگیری کند.
مطالب مرتبط:
فساد پتروشیمی؛ متهم و مسئول اصلی چه کسی است؟
درباره املاک و فعالیت‌های مرجان شیخ‌الاسلامی آل‌آقا در امریکا و کانادا چه می‌دانیم؟
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر