close button
آیا می‌خواهید به نسخه سبک ایران‌وایر بروید؟
به نظر می‌رسد برای بارگذاری محتوای این صفحه مشکل دارید. برای رفع آن به نسخه سبک ایران‌وایر بروید.
گزارش

یحیی رحیم صفوی؛ فرمانده ای که در فهرست پیشنهادی محسن رضایی نبود

۲۳ فروردین ۱۳۹۸
احسان مهرابی
خواندن در ۷ دقیقه
صفوی در دوره جنگ ایران و عراق، فرماندهی علمیات جنوب و فرماندهی نیروی زمینی سپاه را برعهده
صفوی در دوره جنگ ایران و عراق، فرماندهی علمیات جنوب و فرماندهی نیروی زمینی سپاه را برعهده
رحیم صفوی پس از سمت فرماندهی، به عنوان مشاورعالی رهبر جمهوری اسلامی منصوب شد. برخی از اظهارات او در این سال ها جنجال های زیادی برانگیخته اند.
رحیم صفوی پس از سمت فرماندهی، به عنوان مشاورعالی رهبر جمهوری اسلامی منصوب شد. برخی از اظهارات او در این سال ها جنجال های زیادی برانگیخته اند.

فرماندهان و سرداران، صحنه‌گردان‌های اصلی نهاد عریض و طویل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی هستند. هر کدام از آن‌ها نقش اول یکی از زیر مجموعه‌های این لابیرنت بی انتها را به عهده دارند. از آن‌ها چه می‌دانیم؟ از کجا امده‌اند؟ چه کرده‌اند؟ مواضع‌شان چیست؟ زندگی شخصی‌شان چگونه است؟

در این مجموعه سعی کرده‌ایم نگاهی بیاندازیم به زندگی مهمترین سرداران سپاه پاسداران، از گذشته تا روزی که به سپاه پیوستند و جایگاهی که امروز در آن قرار دارند.

***

«یحیی صفوی» که «یحیی رحیم صفوی» نامیده می شود، پنجمین فرمانده سپاه پاسداران و اولین فرمانده منصوب آیت الله «علی خامنه ای» بر این نیرو است. می گوید «رحیم» نام مستعار او پیش از انقلاب ۱۳۵۷ بوده است.

او در روستاى «همام»، از بخش «باغ بهادران» شهرستان لنجان در استان اصفهان به دنیا آمده است و از این رو برخی از فرزندان و نزدیکانش مواقعی که می خواهند شناخته نشوند، از فامیل «همامی» برای خود استفاده می کنند.

سال ۱۳۵۰ در رشته زمین شناسی «دانشگاه تبریز» قبول شد و گفته که ورودش به فعالیت سیاسی از این دانشگاه بوده است. صفوی پس از دانشگاه به سربازی می رود و در تیپ «هوابرد» شیراز آموزش هایی چون چتربازی را می بیند. می گوید مدتی نیز به قم رفته و چند ماهی در حوزه علمیه درس خوانده است.

به گفته خودش، پس از دانشگاه و پایان دوره سربازی، برای شرکت در تجمعی علیه حکومت پهلوی برگزار شده بود، به تبریز می رود اما در آن جا تیر می خورد و پس از مدتی تصمیم می گیرد از ایران خارج شود.

یحیی صفوی پس از این اتفاق، به سوریه و لبنان می رود. او گفته با وجود این که تحت تعقیب «ساواک» بوده، برادرش پاسپورتش را از شهربانی تحویل گرفته و به صورت قانونی از کشور خارج شده است.

صفوی در سوریه با «علی جنتی»، وزیر ارشاد در دولت حسن روحانی و سپس با «محمد غرضی» که بعدها وزیر پست و تلگراف و تلفن در دولت «اکبرهاشمی رفسنجانی» شد، آشنا می شود و سپس برای آموزش های نظامی به جنوب لبنان می رود.

او از لبنان به «نوفل لوشاتو» در فرانسه سفر می کند تا با روح الله خمینی دیدار کند و مدتی پیش از انقلاب به ایران باز می گردد. می گوید علی جنتی که درآن زمان در لبنان بوده و در آماده سازی فعالیت مسلحانه علیه حکومت نقش داشته در خودرو وی مقدار زیادی اسلحه و مهمات جاسازی کرده بود و صفوی این مواد و وسایل را با همراهانش وارد ایران کرده بودند.

مدتی پس از انقلاب، یحیی رحیم صفوی، فرمانده عملیات سپاه اصفهان شد؛ نهادی که نیروهای مشهور به «انقلابی» و جریان «چپ اسلامی» عضو آن بودند؛ از جمله برخی چهره های فعلی سیاست ایران چون «محمد عطریانفر»، عضو حزب کارگزاران سازندگی و «احمد سالک»، نماینده اصفهان در مجلس دهم . در مقابل این جریان، «کمیته های انقلاب اسلامی» قرار داشتند که چهره های مشهور به جریان «راست» و «محافظه کار» آن را مدیریت می کردند.

بین این دو نهاد حتی درگیری مسلحانه نیز رخ داده بود. به همین دلیل، «کاظم موسوی بجنوردی»، استاندار وقت اصفهان(۹ اردیبهشت ۱۳۵۸ تا ۳۱ اردیبهشت ۱۳۵۹) روایت کرده است که پس از عدم تمکین اعضای کمیته به دستور انحلال این نهاد، در خانه اش با حضور احمد سالک و یحیی رحیم صفوی، هم چنین «علی صیاد شیرازی»،که بعدها فرمانده نیروی زمینی ارش شد، و «حسن ساطع»، فرمانده اطلاعات سپاه اصفهان جلسه‌ای برگزار می‌شود و او پیشنهاد می‌کند با نارنجک به نیروهای کمیته حمله کنند. اما «حسن صانعی» از اعضای دفتر آیت‌الله خمینی با او تماس می‌گیرد و خواستار جلوگیری از هرگونه درگیری می‌شود.

با این حال، صفوی در مصاحبه های سال های اخیر و درخاطراتش به گونه ای سخن می گوید که گویا از ابتدا با چهره های جریان چپ در اصفهان، از جمله آیت الله «جلال الدین طاهری» امام جمعه وقت شهر اصفهان و «غلامحسین کرباسچی»، استاندار وقت(۲۵ بهمن ۱۳۶۱ تا ۱۷ دی ۱۳۶8) درگیر بوده است.

پس از بروز اعتراض ها و ناآرامی ها در کردستان، صفوی سال ۱۳۵۸ به همراه تعدادی از نیروهای سپاه پاسداران برای مقابله با گروه های مسلح مخالف حکومت جدید ایران به کردستان رفت. او گفته که به همراه چهره هایی چون «مصطفی چمران»،معاون نخست وزیر در امور شورای انقلاب و علی صیاد شیرازی علیه این گروه ها می جنگیده و هنگام شروع جنگ ایران و عراق، فرمانده عملیات سپاه در کردستان بوده است.

می گوید پس از شروع جنگ، «یوسف کلاهدوز»، قائم مقام وقت سپاه به او تلفن می زند و به همراه چهره هایی چون «حسین خرازی» که بعدا فرمانده لشکر ۱۴ «امام حسین» شد، به جنوب می رود.

صفوی در دوره جنگ ایران و عراق، فرماندهی علمیات جنوب و فرماندهی نیروی زمینی سپاه را برعهده داشته است.

سال ۱۳۹۳ ، اکبر هاشمی رفسنجانی روایت کرد که پس از عقب نشینی ایران از مطقه جنگی «فاو»، برخی از مقامات کشور به دنبال محاکمه و اعدام برخی از فرماندهان سپاه، از جمله رحیم صفوی بوده‌اند.

هاشمی رفسنجانی گفته بود:«]صفوی فاو را[ با آن همه امکانات و اموال گذاشت و از روی پلی که با زحمت ساخته بوديم، برگشت.»

پس از آن اما «احمد غلامپور»، از فرماندهان ارشد جنگ گفت که اگر قرار بود کسی به دلیل سقوط فاو اعدام شود، خود او باید اعدام می شد نه یحیی رحیم صفوی.

وی گفت: «وقتی که فاو از دست رفت، من فرمانده "قرارگاه کربلا" و فرمانده جنوب بودم که فاو هم زیر نظر من بود. ما یک قرارگاه تاکتیکی تشکیل دادیم به نام "قرارگاه سیدالشهدا" که آقای "رضا سیف‌الهی" مسوول آن بود و زیر نظر قرارگاه کربلا کار می‌کرد. خب، اگر قرار بود کسی را به خاطر فاو اعدام می‌کردند، باید من را اعدام می‌کردند. یا نه، اگر در سطح کلان بود، باید "محسن رضایی" را محاکمه می‌کردند چون او فرمانده جنگ بود.»

سال ۱۳۷۵، درحالی که محسن رضایی چهره هایی چون «علی شمخانی» و «غلامعلی رشید» را به عنوان فرمانده سپاه پاسداران به آیت الله خامنه ای پیشنهاد کرده بود، او یحیی صفوی را به این سمت منصوب کرد.

رضایی درمصاحبه ای گفته است که صفوی از سوی برخی از فرماندهان سپاه برای این سمت پیشنهاد شده بود. او پیش از فرماندهی کل سپاه پاسداران، قائم مقام این نهاد بود.

دوره فرماندهی رحیم صفوی برسپاه پاسداران تحت تاثیر فضای پس از دوم خرداد ۱۳۷۶ قرار گرفت. در این فضا، برخی از فرماندهان سپاه پاسداران به دلیل حمایت از «محمد خاتمی»، عملا حذف شدند و برخی از دیگر فرماندهان جدید جایگاه ویژه تری یافتند. انتصاب «قاسم سليمانی» به فرماندهی نيروی «قدس»، «محمدباقر قاليباف» به فرماندهی نيروی هوايی و «احمد کاظمی» به فرماندهی نیروی زمینی سپاه از جمله انتصاب های این دوره است.

در آن دوره، سخنان صفوی درباره مطبوعات که توانسته بودند خطوط قرمز نظام را عقب بزنند و نیز اتفاقات پس از دوم خرداد، بازتاب گسترده ای داشت. او گفته بود: «وقايع اخير باعث شده که مارهای سمی از لانه بيرون بيايند تا با آن ها برخورد شود.»
صفوی هم چنین گفته بود: «شمشير ما زبان ما است، بعضی ها را بايد گردن بزنيم و بعضی ها را زبانشان را قطع می‌کنيم.»

در این دوره، سازمان بسیج مستضعفین گسترش یافت و شبکه های داخلی گسترده تری را سازمان داد.دراین دوره همچنین اقدامات سیاسی سپاه پاسداران علیه دولت افزایش یافت. سرکوب اعتراض ها پس از حمله به کوی «دانشگاه تهران» در ۱۸ تیر سال ۷۸ از جمله دیگر اتفاقات دوره فرماندهی رحیم صفوی بود. او گفته است که «محمد خاتمی»، رییس جمهوری وقت به عنوان رییس «شورای عالی امنیت ملی» و نیز وزیر وقت کشور اجازه ورود سپاه برای سرکوب اعتراضات را نمی دادند و او با وزیر کشور درگیر شده و در نهایت با موافقت «حسن روحانی» به عنوان دبیر وقت شورا و تایید رهبر جمهوری اسلامی، سپاه این اعتراضات را ظرف چند ساعت سرکوب کرده است.

برخلاف دوره فرماندهی محسن رضایی بر سپاه پاسداران که عملا فرماندهی مادام العمر بود و خودش استعفا کرد، دوره فرماندهی رحیم صفوی مانند دیگر منصوبان آیت الله خامنه ای ۱۰ ساله بود.

رحیم صفوی پس از سمت فرماندهی، به عنوان مشاورعالی رهبر جمهوری اسلامی منصوب شد. برخی از اظهارات او در این سال ها جنجال های زیادی برانگیخته اند.

«سلمان» یا «قهرمان»، برادر یحیی صفوی نیز از فرماندهان سپاه بوده و درحوزه علمیه درس خوانده است. در دوره ای که یحیی هیچ فعالیتی نداشت، او در مبارزه مسلحانه علیه حکومت شاه فعالیت می کرد. سلمان صفوی گفته به دلیل روابطی که با غرضی و «محمد منتظری»،پسر آیت الله منتظری و فعال در مبارزه مسلحانه علیه حکومت پهلوی، داشته، یحیی را به جنوب لبنان فرستاده است.

سلمان برخلاف یحیی، از مدافعان آیت الله «حسینعلی منتظری» بود. او مدتی معاون «مرکز اسلامی» لندن و ریيس «آكادمی مطالعات ايرانی» در لندن بوده است.

سلمان صفوی در انتخابات هشتمین دوره مجلس شورای اسلامی نامزد شد و درفهرست مورد حمایت حزب «اعتماد ملی» بود اما به مجلس راه نیافت.

 یحیی صفوی گفته که همسرش نیز پاسدار بوده و پس از خواستگاری، ۱۵  سوال را به صورت مکتوب از او پرسیده که از جمله آن ها، نظرش درباره «نهضت آزادی» و «سازمان مجاهدین خلق» بوده است!

مطالب مرتبط:

محسن رضایی؛ بازنده جنگ و اقتصاد و سیاست

محمدعلی جعفری، معماری که سردار شد

چارت تشکیلاتی و شرح وظایف سپاه پاسداران انقلاب اسلامی

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی؛ چارت تشکیلاتی و شرح وظایف

فرماندهی کل سپاه و چارت تشکیلاتی آن

علی شمخانی؛ طراح تغییرات ساختاری در سپاه

ثبت نظر

خبرنگاری جرم نیست

امیری مقدم: در فرهنگ‌های لغت مقابل واژه «کابوس» می‌نویسند، حکومت جمهوری اسلامی...

۲۳ فروردین ۱۳۹۸
ادبیات و شما
خواندن در ۹ دقیقه
امیری مقدم: در فرهنگ‌های لغت مقابل واژه «کابوس» می‌نویسند، حکومت جمهوری اسلامی و سانسور