کمپینی برای تحریم اسنپ؛ قصه از کجا شروع شد؟

تماشا در یوتیوب

چند روز قبل یکی از کاربران توئیتر با انتشار تصویر مشخصات یکی از رانندگان اسنپ در اکانت شخصی‌اش نوشت این راننده بدلیل  آنچه «عدم رعایت حجاب» عنوان شده بود بدون آنکه او را به مقصد برساند در میانه مسیر و به گفته او «وسط اتوبان» از ماشین پیاده‌اش کرده و رفته است.

این توئیت واکنش‌های متعددی به دنبال داشت. عده‌ای دختر را سرزنش می‌کردند که این کار خلاف مقررات است و قانون حکم می‌کند حجاب را رعایت کند و انتشار این توییت حریم خصوصی راننده مذکور را نقض کرده است. عده دیگری دختر را همراهی می‌کردند که راننده طبق قانون موظف بوده او را به مقصد برساند و بی‌حجابی یا بدحجابی حتی اگر خلاف قانون باشد برخورد با آن باید توسط ضابطین قضایی صورت بگیرد.

در میانه این واکنش‌ها، صدا و سیمای جمهوری اسلامی در اقدامی عجیب راننده مذکور را دعوت کرد و با در اختیار گذاشتن تریبون رسانه ملی، این اجازه را به او داد تا درباره اقدامش صحبت کند. این راننده در مصاحبه با شبکه سه سیما از اقدام خود دفاع کرد و تاکید کرد نه تنها بی‌حجاب‌ها را از ماشین پیاده می‌کند که از زنان با حجاب هم کرایه نمی‌گیرد! او دربخشی از این مصاحبه گفت که آتش به اختیار عمل کرده است. آتش به اختیار واژه‌ای است که علی ‌خامنه‌ای اولین بار از آن استفاده کرد. او  در سخنرانی عید فطر سال 1396 گفت: «جوانان صاحب فکر و دارای ابتکار و همت نیز باید «آتش به اختیار»، منافذ فرهنگی را مسدود و در این عرصه اقدام کنند و کار را پیش ببرند.» او در همین سخنرانی درباره  معنای«آتش به اختیار» هم توضیح داد: «آتش به اختیار به معنای «کار فرهنگیِ خودجوش و تمیز» است.

پس از این اقدام صدا و سیما ، چندین مقام بلندمرتبه در ایران از جمله  امیر علی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوا فضای سپاه پاسداران، و تعدادی از اعضای بسیج دانشجویی دانشگاه شریف با «سعید عابد» راننده مذکور ملاقات کرده و ضمن تقدیر از او به خاطر امر به معروف و نهی از منکر تصاویر خود با او را در شبکه های اجتماعی منتشر کردند.

شرکت اسنپ در ابتدا با انتشار بیانیه ای از عذرخواهی این شرکت از راننده مذکور و مسافری که سفرش نیمه تمام مانده بود خبر داد و نوشت: «از کاربر راننده بابت انتشار اطلاعات شخصی‌شان دلجویی به عمل آورده‌ایم و ایشان با رضایت شخصی‌شان در ناوگان اسنپ به فعالیت خود ادامه می‌دهند. علاوه بر آن، رعایت اصل مشتری‌مداری اقتضا می‌کرد که پس از ذکر شرایط و قوانین اسنپ، از مسافر نیز به دلیل ناتمام ماندن سفرشان دلجویی شود.»

اما ماجرا به همین جا ختم نشد. تحت فشار و حملات متعدد کاربران موسوم به ارزشی  و رسانه‌های اصول‌گرا شرکت اسنپ اطلاعیه دیگری صادر کرد و نوشت: «شرکت ایده‌ گزین ارتباطات روماک (اسنپ) بابت جریحه‌دار شدن احساسات عمومی از هم‌وطنان عزیز عذرخواهی می‌کند. به‌رغم اینکه نقل‌قول اولیه مسافر مبنی بر عذرخواهی اسنپ از ایشان خلاف واقع بوده است، به علت ابراز پشیمانی‌ مسافر، این شرکت از حق شکایت خود صرف‌نظر می‌کند. »

کاربر شاکی هم ناچار شد در یک توییت از انتشار تصویر راننده خاطی عذرخواهی کند و در توئیتر خود نوشت: « اینجانب از راننده اسنپ، مجموعه اسنپ و تمام کسانی که خاطرشان به موجب جریان اخیر جریحه دار شده عذر خواهی کرده و اعلام می دارم به قوانین کشورم التزام و اهتمام دارم.»  کلمان استفاده شده در توئیت این کاربر شبیه کلماتی است که در تعهدنامه‌های بازداشتگاه‌ها استفاده می‌شود

مجید توکلی، فعال سابق دانشجویی، نوشته است که گویا این زن به پلیس امنیت «احضار» و پس از معرفی به «دادسرا با قرارِ التزام به حضور و تعهد آزاد شده» است.

در پی این اتفاقات کاربران بسیاری در پاسخ به این توئیت با اشاره به اینکه می دانند این عذرخواهی تحت فشار و بالاجبار اتفاق افتاده  با انتشار اسکرین شاتی که نشان می داد اپلیکیشن اسنپ را از تلفن همراهشان حذف کرده اند به کمپین تحریم اسنپ پیوستند.

بنفشه جمالی یکی از کاربران توئیتر و از فعالان حقوق زنان نوشته است: « بحث حجاب به کنار،شرکت #اسنپ بیاد بگه من مسافر دیگه با چه امنیتی باید ازخدمات این شرکت استفاده کنم؟وقتی این طور به راننده‌هاش مجوز آتش به اختیار بودن میده،من مسافر چرا نباید این فکر رو کنم از این به بعد راننده‌های اسنپ میتونند بامتر ومعیار خودشون هربلایی سر من مسافر بیارند؟»

امید توشه هم درباره این ماجرا نوشت:« با تقدیری که داره از این راننده اسنپ میشه بعید نیست چند وقت دیگه راننده‌های تاکسی‌های آنلاین، خانم‌هایی که تشخیص دادند کم حجاب هستند رو از ماشین پرت کنند بیرون و چند بار از روشون رد میشن که مطمئن بشند نهی از منکر رو درست انجام دادند.»

در این میان یکی از کاربرانی که با اقدام راننده اسنپ موافق است نوشته:«ما باید از راننده اسنپ دفاع کنیم چون برای این حجاب خون ها ریخته شده نباید خون شهیدان پایمال شود.»

کاربر دیگری هم نوشته:« در ایامی که مسوولین دولتی ارزشها را فراموش کرده‌اند،و عده ای هم در شمال کشف حجاب می کنند امثال این مرد شریف، در دفاع از حجاب و ارزشهای دینی از خیر پول و کرایه‌اش می‌گذرد و فرد هتاک بی‌حجاب را پیاده می‌کند!»

هشتگ #تحریم اسنپ ابتدا توسط موافقان با راننده فعال شد. آن‌ها معتقد بودند اگر اسنپ از راننده و اقدام قانونی اش یعنی مبارزه با بی حجابی تقدیر نکند تقاضا از این شرکت را متوقف می کنند حالا اما مخالفان این اقدام با حذف اپلیکیشن اسنپ و انتشار تصویر آن می‌گویند این شرکت اقدام« آتش به اختیار» راننده را ترویج می کند و از این پس امنیت سفر با آن برای زنانی که ممکن است به نظر رانندگان بدحجاب یا بی حجاب باشند فراهم نیست.