شعله‌های آتش در گرگ و میش غروب خائیز و ارتفاعات تنگه تکاب زبانه می‌کشند. درختان تنومند بلوط در حال سوختن‌اند. ساعت ۷ بعد از ظهر است. هنوز خبری از کمک نیست. مردم با دست خالی یا با بیل روی آتش، خاک و آب می‌ریزند. کم کم محیط‌بان‌ها هم از راه می‌رسند. ساعت ۹ شب شده است. مهار آتش سخت است. امکانات کم است. دسترسی به برخی از مناطق اصلا وجود ندارد. می‌گویند هلیکوپتر در راه است اما هنوز خبری نیست. دوازده ساعت بعد آتش مهار می‌شود اما صدها هکتار از جنگل‌های منطقه حفاظت شده «خائیز» در آتش سوخته است.
این منطقه حدود ۲۱ سال پیش یعنی در سال ۱۳۷۷ به عنوان منطقه حفاظت شده به ثبت رسید. ۲۵ هزار هکتار مساحت دارد و زیستگاه پلنگ و بسیاری از گونه‌های دیگر حیات وحش همچون کل و بز است. رویش گونه‌های گیاهی منحصربفردی همچون بلوط و بنه و گون و انوع گیاهان دارویی مانند آویشن و برنجاس نیز از ارزش بالای اکولوژیکی این منطقه حکایت دارد. جنگل‌های منطقه حفاظت شده خاییز در مرز بین بهبهان و استان کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد.
سرتیپ خادمی، مسئول حوادث و مدیریت بحران فرمانداری کهگیلویه به تابناک گفته است که گرچه هنوز نمی‌توان آمار دقیقی از وسعت و خسارت آتش سوزی در خائیز اعلام کرد اما ۵۰ درخت تنومند بلوط سوخته و خسارتی هم به جمعیت یک هزارو پانصدی کل و بز این منطقه وارد شده است.
او علت آتش سوزی را رعد و برق اعلام کرده است. دلیلی که برخی فعالان محیط زیست همچون مژگان جمشیدی آن را رد کردهاند. او در توییتی در این باره نوشته است: «منطقه حفاظت شده خاییز همچنان در آتش. شاهدان می‌گویند سرنشینان یک خودرو عمدا اقدام به ایجاد حریق در خاییز و تنگ تکاب کردند. انگار بعد از پیروزی فعالان محیط زیست در توقف گردشگری و زمین خواری تنگ تکاب، زمین خواران حالا با ابزار حریق به میدان آمدند.»
داستان پیروزی محیط زیستی‌ها بر زمین خواران از یک سال پیش و با درز خبر ساخت و سازهای غیرقانونی در قالب اجرای یک طرح گردشگری به نام «طرح گردشگری تنگه تکاب» در منطقه حفاظت شده خائیز آغاز شد. طرحی که عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست آبان ماه سال ۹۷ در نامه‌‌ای به این قرار که «جناب آقای لاهیجان زاده – جناب آقای جعفری نژاد، با توجه به نظریه سازمان آب وبرق خوزستان، طرح گردشگری تنگه تکاب را اجرا کنید و هیچ نیازی به تهران (سازمان) و دیگر معاونت‌ها ندارید. شما دستور فوق را اجرایی کنید» خواستار اجرای بی‌قید شرط آن شد و «ایران وایر» نیز در گزارشی به جزییات آن پرداخت.
انتشار خبر مجوز ساخت و ساز در خاییز واکنش فعالان محیط زیست را به دنبال داشت. این افراد نه تنها به ساخت و ساز در منطقه حفاظت شده اعتراض داشتند که نسبت به قیمت گذاری زمین این منطقه و واگذاری آن به مجری طرح گردشگری مذکور نیز خوش‌بین نبودند. شورای تشکل‌های محیط زیستی ومنابع طبیعی خوزستان از همان ابتدا پیگیر این موضوع شد و «محمد داسمه» دبیر کمیته حقوقی آن دی ماه سال ۱۳۹۷ در مصاحبه‌‌ای در این باره از نامه نگاری به دادستان شهرستان بهبهان خبر داد.
او در این مصاحبه گفت: «حسب بند «ب» دستورالعمل موضوع ماده هشت آیین نامه اجرایی قانون اصلاح حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ‌ها ذیل عنوان نحوه تقویم و ارزیابی، قیمت روز اراضی زراعی و باغ‌ها با کاربری جدید یا مورد تقاضا توسط کمیسیون تقویم با در نظر گرفتن ارزش کاربری‌های مشابه تعیین می‌شود و قیمت تعیین شده نباید کمتر از قیمت روز زمین با کاربری فعلی باشد. این در حالی است که قیمت زمین را برای مجری ۱۲۰۰ تومان تعیین کردهاند.»
کشمکش‌ها میان سازمان حفاظت محیط زیست، مجری طرح و فعالان محیط زیست در نهایت در بهمن ماه سال ۱۳۹۷ به پیرزوی محیط زیستی‌ها ختم شد. اسکان نیوز با اعلام این خبر به نقل از محمد داسمه، فعال محیط زیستی که حاضر به گفت و گو با ایران وایر نشد، اعلام کرد: «جلسه‌‌ای در دفتر معاون محیط طبیعی کشور و با حضور مدیران کل محیط زیست دو استان « کهکیلویه بویراحمد» و «خوزستان» و همچنین آقای کدخدا سرمایه گذار برگزار شد. محیط زیست خطاب به سرمایه گذار گفته است طرح شما حتما باید اکولاژ و ساخت و سازها حذف شود. همچنین گفته‌‌اند طرحی با سازه‌های سبک و بدون استفاده از ساخت وساز و بنا و خارج از ارتفاعات، ارائه کنید.»
به گفته داسمه سرمایه گذار طرحی ارائه نداد و به همین دلیل اجرای آن متوقف شد. تا اینکه اردیبهشت ماه امسال ساخت و سازهایی که مجری طرح در منطقه خاییز انجام داده بود به دستور دادستان کل کشور تخریب شد.
یکی از فعالان زیست محیطی کهگیلویه و بویر احمد در این باره به «ایران وایر» می‌گوید: «تقریبا از یک سال پیش و از زمانی که متوجه ساخت و ساز در منطقه حفاظت شده خاییز شدیم اعتراض خود را نه تنها به مدیرکل محیط زیست استان کهگیلویه و بویراحمد که به عیسی کلانتری، رئیس سازمان محیط زیست هم اعلام کردیم اما نتیجه‌‌ای نگرفتیم و مجری طرح هم بدون مجوز در حال ساخت و ساز بود.»
به گفته او پیگیری‌های فعالان محیط زیست منطقه باعث شد تا بالاخره بعد از یک سال، دادستان جلوی ساخت و ساز در خاییز را بگیرد: «سرمایه گذار و سازنده پروژه گردشگری افراد قدرتمندی هستند و توانسته بودند با لابی‌گری نظر مثبت سازمان محیط زیست را جلب کنند و مجوز بگیرند. مجری طرح حتی در مصاحبه‌‌ای گفته بود که اجرای این طرح هیچ ضرری برای محیط زیست منطقه ندارد و تمامی ملاحظات زیست محیطی در نظر گرفته شده است اما در جلسه آخری که با سرمایه گذار آقای کدخدا برگزار شد معلوم شد که حتی طرحی برای ارائه ندارند.»
این فعال محیط زیست می‌گوید از همان زمان طرح متوقف شده و امسال هم با وجود فشارهایی که سرمایه گذار وارد کرده بود ساخت و سازهای ایجاد شده در منطقه را تخریب کردهاند:«برخی از مردم منطقه خاییز خودرویی را دیده‌‌اند که به عمد آتش سوزی را ایجاد کرده است و می گویند چه کسی جز ذی نفعان طرح شکست خورده گردشگری می‌توانسته چنین کاری انجام دهند. البته اینها فعلا در حد شایعه بوده و تحقیقات برای یافتن مقصران نیز در حال انجام است که باید منتظر نتیجه آن ماند.»
به گفته او اداره محیط زیست استان در حال تحقیق در این باره است و هنوز به طور دقیق نمی‌توان گفت علت آتش سوزی چه بوده است:«از سویی دیگر باید در نظر داشت که در این فصل گردشگران زیادی هم از این منطقه خاییز و تنگ تکاب عبور می‌کنند. گردشگرانی که معمولا یا برای پخت و پز آتش درست می‌کنند یا زباله‌های خود را در جنگل رها می‌کنند و ته سیگار می‌اندازند که اینها هرکدام خودش به تنهایی می‌تواند دلیل بر پا شدن آتشی بزرگ باشد.»
مطالب مرتبط:
دستور از بالا برای ویلاسازی در منطقه حفاظت شده
پی گیری ویلاسازی در منطقه حفاظت شده خاییز با دستور عیسی کلانتری
اعتراض شهروندان و نهادهای مدنی نتیجه داد؛توقف ساخت و ساز غیر قانونی در تنگه تکاب
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر