به نام رئیسی به کام جنتی؛ حقوقدان‌های شورای نگهبان را چه کسی انتخاب کرد؟

نجات‌الله ابراهیمیان، سام سوادکوهی و محسن اسماعیلی سه عضو حقوقدان شورای نگهبان به‌عنوان گزینه پیشنهادی از سوی رئیس قوه قضاییه برای عضویت در شورای نگهبان معرفی نشده‌اند.

سیدابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضاییه، پنج گزینه جدید به مجلس شورای اسلامی معرفی کرده تا از بین آنان سه نفر جایگزین حقوقدانان قبلی شوند.

سام سوادکوهی فرد، عضو حقوقدان شورای نگهبان، گفته که به دلیل مخالفت احمد جنتی، ابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضائیه، او را به عنوان حقوقدان شورای نگهبان به مجلس معرفی نکرده است.

طبق قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، حقوقدانان شورای نگهبان توسط رئيس‌ قوه قضائیه انتخاب و به مجلس معرفی می‌شوند ولی با این حال سام سوادکوهی گفته است که قطعاً در اینباره با  احمد جنتی، دبیر شورای نگهبان مشورت شده و به این دلیل که او درباره این سه نفر نظر مثبتی نداشته، معرفی نشده‌اند.

او در این باره گفته است: «ایشان با ما آشنایی نداشتند و با ما هم کار نکرده بودند. طبیعتاً فردی تا بخواهید با کسی انس بگیرد و آشنا شود، طول می‌کشد. شاید علت (عدم موافقت) این بوده و رویکرد ما با میل، سلیقه و موازینی که ایشان به آن اعتقاد داشتند مطابقت نداشته».

در این میان اما اختلافات ابراهیمان با دبیر شورای نگهبان پیش از این نیز خبرساز شده بود و پیش بینی می شد که او دیگر به عنوان عضو حقوقدان شورای نگهبان فعالیت نکند.

۲۶ دی‌ماه ۹۴ نجات‌الله ابراهیمیان، از سمت سخنگویی شورای نگهبان استعفا داد. در نهایت جنتی استعفای ابراهیمیان را نپذیرفت اما برای دوره جدید دیگر او معرفی نشده است.

دلیل استعفای ابراهیمیان با احمد جنتی اختلاف درباره رد صلاحیت های نامزدهای انتخابات مجلس اعلام شده بود. او مدتی پس از استعفا در مصاحبه ای گفت: «در بحث مربوط به استعفا در مورد شیوه اطلاع‌رسانی و نوع برنامه‌ریزی برای مهیا شدن برای انتخابات و پاسخگویی به مردم و رسانه‌ها اختلاف سلیقه با دبیر شورای نگهبان دارم».

او همچنین گفته بود ۲۰ روز فرصت شورای نگهبان برای رسیدگی به صلاحیت داوطلبان انتخابات سال ۹۴ از خاطرات تلخ او بوده است.

آقای ابراهیمیان همچنین گفته بود: «دبیر شورا که سالیان سال حضور دارند در شورا و شخصیت مورد احترامی هستند در ابتدا با انتخاب اعضای جدید در شورای نگهبان خیلی موافق نبودند و با این اعضایی که توسط مجلس انتخاب شدند به این اعضا خیلی روی خوشی نشان ندادند».

در این میان اما احمد جنتی روابط بسیار خوبی با عباسعلی کدخدایی که بار دیگر سخنگوی شورای نگهبان شده دارد.

ابراهیمیان از نحوه بررسی صلاحیت نامزدهای انتخابات مجلس خبرگان رهبری هم انتقاد کرده و گفته بود که با وجود اینکه باید بررسی صلاحیت این نامزدها توسط همه فقهای شورای نگهبان انجام شود، احمد جنتی« زمینه این کار را فراهم نکرده است».

این عضو حقوقدان شورای نگهبان گفته بود: «در قانون انتخابات مجلس خبرگان رهبری هم این موضوع تصریح شده اما در عمل زمینه این نظارت توسط دبیر محترم شورای نگهبان هنوز فراهم نشده است».

در این میان محسن اسماعیلی نیز هر چند اختلاف‌هایی با احمد جنتی داشت اما اختلاف‌ها خبر ساز نشده بود. اسماعیلی به اصول گرایانی نزدیک‌تر است که حامی دولت روحانی هستند. برادر او پرویز اسماعیلی نیز معاون ارتباطات دفتر ریاست جمهوری است.

به جز این سه عضو حقوقدان شورای نگهبان، برخی از دیگر اعضای این شورا در دوره‌های قبل نیز به دلیل اختلاف با جنتی در دوره‌های بعد معرفی نشده و حتی در انتخابات رد صلاحیت شده‌اند.

از جمله محمدرضا عباسی فرد،عضو حقوقدان سابق شورای نگهبان، در چهارمین دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبری رد صلاحیت شد. با وجود سال‌ها عضویت او در شورای نگهبان، دلیل رد صلاحیت وی ارتباط با «خوانین(زمین داران بزرگ در زمان شاه)» اعلام شد.

محمدرضا عباسی ‌فرد همچنین نماینده دوره‌های اول و دوم مجلس، رئيس ديوان عدالت اداری و معاون اجرايی و سخنگوی قوه قضائيه بود.

مهدی کروبی نیز در نامه اعتراض به رد صلاحیت عباسی فرد نوشته بود که رهبر جمهوری اسلامی گفته است: «من آقای عباسی ‌فرد را فردی صالح و لايق می ‌دانم». دلیل رد صلاحیت عباسی فرد اختلافات او با جنتی ذکر شده بود.

رضا زواره‌ای، دیگر عضو حقوقدان سابق شورای نگهبان بود که در انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۴ توسط این شورا رد صلاحیت شد. هر چند برخی از اختلاف نظر او با جنتی سخن می‌گفتند اما معادلات سیاسی مربوط به انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۴ نیز ممکن بود در این رد صلاحیت تاثیرگذار‌تر از اختلاف او با جنتی باشد.

 پیش از آن صلاحیت زواره‌ای برای انتخابات ریاست جمهوری سال ۷۶ تائید شده بود. او همچنین سال ها قائم مقام شورای نگهبان بود.

زواره‌ای در نامه اعتراض به رد صلاحیتش نوشت که براساس نامه وزارت اطلاعات رد صلاحیت شده و موارد اشاره شده در این نامه نیز «پرونده‌سازی‌های بازرسی كل كشور»است.

علاوه بر موضوع حقوقدانان شورای نگهبان، احمد جنتی در برخی از دیگر موضوعات مربوط به شورای نگهبان نقش اصلی را ایفا می کند و دیگر اعضای این شورا و حتی فقهای آن در حاشیه هستند.

علی مطهری، نماینده مجلس، نیز درباره نقش جنتی در شورای نگهبان گفته بود: «عنصر تصمیم‌گیر در شورا آقای جنتی هستند و بقیه معمولاً به احترام ایشان اظهارنظر نمی‌کنند. مثلاً چند تن از اعضای شورای نگهبان به خود من گفتند که ما با تصمیم آقای جنتی درباره موضوع خانم مینو خالقی مخالف بودیم، ولی به خاطر حفظ احترام ایشان مخالفت نکردیم».

جنتی اما اعلام کرده بود که معترضان «می‌خواهند همه مسائل شورای نگهبان را گردن من بیندازند در حالی که این شورا ۱۲ عضو دارد و بنده فقط یک عضو آن هستم».

دبیر ۹۳ ساله شورای نگهبان در ۲۷ سال تصدی این سمت نقش‌های بسیاری در حذف مخالفان آیت‌الله خامنه‌ای ایفا کرده و این قدرتش همچنان ادامه دارد.

دخالت احمد جنتی در معرفی اعضای حقوقدان قوه قضائیه بار دیگر قدرت دبیر شورای نگهبان را به رخ کشیده است. مهدی کروبی در یکی از مصاحبه‌های خود پیش از حصرش گفته بود که «وقتی حرفهای آقای جنتی را می شنوم یاد حرف‌های شاه می‌افتم». شاهی که «به جای تاج، عمامه بر سر دارد و از تریبون نماز جمعه سخن می‌گوید».