یک اپلیکشن مذهبی ساخت قم با نام انگلیسی

زهرا الهیاتی، شهروند خبرنگار، قم

«ختم ذکر»، «نماز میت»، «روزه مستحبی»، «نماز قضا»، «روضه»، «ذکر مصیبت»، «قربانی» و «حج نیابتی»؛ این‌ها ابزارهای اپلیکیشن جدیدی به نام «گاد» هستند که به تازگی فعالیت خود را آغاز کرده و به گفته سازندگانش، مخفف عبارت «گروه امدادهای دینی» است.
این اپلیکیشن در قم ساخته شده است و دفتر مرکزی آن در همین شهر قرار دارد. یکی از افرادی که با این گاد کار می‌کند، می‌گوید: «این اپلیکیشن توسط جمعی از روحانیون حوزه علمیه قم ساخته شده است.»
به گفته او، مردم برای انجام فرایض دینی که بر گردن‎شان مانده است، دنبال افرادی هستند که آن‌ها را به درستی انجام دهند و این اپلیکیشن چون زیر نظر متخصصان امور مذهبی اداره می‌شود، به درخواست آن‌ها به راحتی پاسخ می‌دهد: «دیگران هم هستند که نماز و روزه استیجاری انجام می‌دهند اما وقتی مردم مومن بدانند یک روحانی این کار را برایشان انجام می‌دهد، اطمینان‌شان بیش‎تر است.»

نماز و روزه استیجاری یک اصطلاح فقهی است که برای جبران نمازها و روزه‌های قضا به کار می‌رود. البته روحانی اپلیکیشن گاد می‌گوید فردی که زنده است، نمی‌تواند از نماز و روزه استیجاری استفاده کند و این نماز و روزه مخصوص افراد متوفی است که برگردن فرزندان‌شان است: «در فقه شیعه، بر پسر بزرگ خانواده واجب است که نماز و روضه قضای والدینش را به جا بیاورد؛ یعنی نماز و روزه والدین بر ذمه پسر بزرگ است و معمولا برای این کار از روش نماز و روزه استیجاری استفاده می‌شود.»

به گفته این روحانی، یکی از منابع درآمد طلبه‎های حوزه علمیه و روحانیون از طریق نماز و روزه استیجاری است: «از قدیم طلاب یا افراد مومن از این راه کسب درآمد داشتند. الان هم با توجه به وضعیت اقتصادی موجود، بسیاری از طلبه‌ها برای کسب درآمد، سراغ این کار می‌روند. حالا در اپلیکیشن گاد، درخواست کننده‌ها و اجابت‌کننده‌ها راحت‌تر یک‌دیگر را پیدا می‌کنند.»

او درباره پولی که اپلیکیشن بابت معرفی این افراد دریافت می‌کند هم توضیح می‌دهد: «۱۵درصد پول به اپلیکیشن می‌رسد و مابقی تقدیم به مجریان محترم می‌شود. البته در این بین استثناهایی هم وجود دارد. ما روحانی داریم که مرتبه خیلی بالایی دارد اما هم به خاطر ثواب و هم شاید به خاطر نیاز مالی، با گاد همکاری می‌کند. به این افراد، تمام پولی را که از مراجعان دریافت می‌شود، با افتخار تقدیم می‌کنیم.»

تمام قیمت‌های انجام فرایض دینی در این اپلیکیشن مشخص است. کافی است متقاضی در قسمت «ثبت درخواست» وارد شود، قبل از نهایی شدن درخواست، رقم کامل دست‌مزد روی صفحه نمایش داده می‌شود. طبق اطلاعات این اپلیکیشن، نماز شبانه روزی چهار هزار و۲۰۰ تومان، خواندن قرآن هر جز ۱۰هزار تومان و روزه قضا شده هر روز ۳۳ هزار تومان است: «ما قیمت را پایین‌تر از عرف معمول ارایه کردیم. کسانی که به شیوه سنتی این کار را انجام می‌دهند، معمولا برای انجام این فرایض پول بیش‌تری می‌گیرند. اما ما می‌خواستیم توجه متقاضیان را به ارایه خدمات مطمئن و با قیمت مناسب جلب کنیم.»

خدمات نماز و روزه استیجاری تنها توسط اپلیکیشن گاد انجام نمی‌شود؛ از قدیم و به صورت سنتی بعضی مسلمانان از این راه کسب درآمد می‌کرده‎اند. این افراد هنوز هم هستند؛ مثل آقایی که در اپلیکشن «دیوار» که برای آگهی‌های خرید و فروش کالا و ارایه خدمات طراحی شده، برای انجام نماز و روضه استیجاری آگهی داده است. آن طور که خودش می‌گوید، بازنشسته است و از انجام این کار لذت می‌برد: «۶۴ ساله هستم اما خدا را شکر چهار ستون بدنم سالم است. هم می‌توانم روزه بگیرم و هم نماز بخوانم.»
او پنج سال است که این کار را انجام می‌دهد و اغلب روزها، روزه‌دار است: «الان سبک روزه‌داری یکی از بهترین رژیم‌های دنیا شناخته شده است. بعضی‌ها از من می‌پرسند مریض نمی‌شوی؟ می‌گویم اولا این سبک رژیم همه جا توصیه می‌شود دوم این که خدا نمی‌گذارد.»

او بابت یک ماه روضه، ۶۰۰ هزار تومان دریافت می‌کند و برای یک سال نماز قضا، ۸۰۰ هزارتومان. می‌گوید: «غیر از این‌ها، اگر این کار را نکنم، حقوق بازنشستگی کفاف زندگی‌ام را نمی‌دهد. من پنج نوه دارم. آخر هفته به عشق این که دورم جمع شوند، روزه نمی‌گیرم. اما همین جمع‌ شدن آن‌ها کلی خرج دارد. یک قورمه سبزی درست کنیم با قیمت الان گوشت، ۲۰۰، ۳۰۰ هزار تومان آب می‌خورد.»

یکی دیگر از آگهی‌دهندگان، خانمی از اصفهان است. او هم برای یک‌ ماه روزه، ۶۰۰ هزارتومان دریافت می‌کند.  ۴۵ ساله است و می‌گوید برای رفع نیاز مالی و کمک به همسرش این کار را انجام می‌دهد: «تخصص خاصی ندارم که بتوانم از قِبَلِ آن پول در بیاورم. شوهرم هم اصلا مایل نیست بیرون از خانه کار کنم. خودم هم کارهای مذهبی را دوست دارم و احساس می‌کنم با این کار به خدا نزدیک‎ترم. این شد که آگهی دادم و کار را شروع کردم.»

او البته تابستان‌ها کم‎تر روزه می‌گیرد: «آن قدر مشتری ندارم که هر روز روزه باشم. تابستان فقط روزهایی را روزه می‌گیرم که بدانم از صبح خانه‌ام و قرار نیست جایی بروم.»

آیا این افراد می‌توانند برای انجام فرایض دینی سفارشی، عضو گاد شوند؟ این را از همان روحانی که در این اپلیکیشن شاغل است، می‌پرسیم. می‌گوید: «با توجه به این که این اپلیکیشن عمر طولانی ندارد، در حال حاضر فقط روحانیون می‌توانند به عنوان مجری در آن فعالیت کنند چون اکثرا در قم هستند و به لحاظ اعتقادی، تایید شده هستند. از حق نگذریم، این امور و درآمدش متعلق به این عزیزان است. اما یک کم که زمان بگذرد، احتمالا از غیر روحانیون هم گزینش خواهیم گرفت که در صورت پذیرفته شدن، می‌توانند به عنوان مجری در گاد فعالیت کنند.»
وقتی از او می پرسم چرا اسم این اپلیکیشن را انگلیسی انتخاب کردید؟  می‌خندد و می‌گوید: «انگلیسی نیست، مخفف گروه امدادهای دینی است اما در انگلیسی با معنا است و مرتبط به کار ما.»