پاسخ فیفا به ایران‌وایر: تمام زنان ایرانی باید به همه ورزشگاه‌ها بیایند اما...

آیا باید به پایان «آپارتاید جنسیتی» در فوتبال ایران امیدوار بود؟ این سوالی است که «ایران‎وایر» به صورت روشن پیش روی فدراسیون جهانی فوتبال قرار گذاشت اما پاسخ فیفا توام با محافظه‌کاری بود.

امیدواری زنان ایرانی را خود فدراسیون جهانی فوتبال در آخرین روزهای خرداد امسال به وجود آورد. نامه‌ای با امضای شخص «جیانی اینفانتینو»، رییس فیفا به فدراسیون فوتبال ایران رسید که در آن به صراحت اعلام شده بود: «فدراسیون فوتبال ایران تا ۲۴ تیرماه (۱۵ جولای)، زمان به اجرا درآمدن کدهای انضباطی جدید فیفا، فرصت دارد شرایط حضور زنان در همه ورزشگاه‌های ایران را فراهم کند.»

درهای ورزشگاه‌های ایران از سال ۱۳۵۹ به روی زنان بسته شد. پس از انقلاب ایران، زنان به دلیل آن‌چه پیش‎گیری از «ارتکاب فعل حرام» خوانده می‌شد، از حضور در ورزشگاه‌ها محروم شدند.

این محرومیت طی تمامی چهار دهه اخیر، با اساس‎نامه فدراسیون جهانی فوتبال در تضاد بوده است. فیفا می‌گوید: «هرگونه رفتار تبعیض‌آمیز مشتمل بر نژادی، جنسیتی، مذهبی یا قومیتی، با جرایمی مانند محرومیت یا تعلیق افراد، باشگاه‌ها یا فدراسیون‌های تابعه همراه خواهد شد.»

از نگاه فیفا، ممانعت از ورود زنان به ورزشگاه‌ها، نمونه‌ای عینی از یک تبعیض جنسیتی است. اما طی چهار دهه اخیر، فدراسیون فوتبال ایران با انتخاب «دختران گزینشی»، فدراسیون جهانی فوتبال را در بازی‌های مهم فریب داده است. دختران گزینشی در فوتبال ایران به جمعی از زنان گفته می‌شود که از سوی فدراسیون فوتبال، وزارت ورزش و جوانان و یا نهادهای امنیتی و انتظامی برای حضور در ورزشگاه‌ها و نشان دادن نمایشی آزاد بودن حضور زنان در ورزشگاه‌های ایران انتخاب می‌شوند.

آخرین مرتبه‌ای که فدراسیون فوتبال ایران تلاش کرد در یک حرکت نمایشی، از حضور زنان در ورزشگاه‌ها پیش چشم جیانی اینفانتینو رونمایی کند، برخی از دخترانی که قصد ورود به ورزشگاه «آزادی» را داشتند، از سوی نیروی انتظامی بازداشت و در بیابان‌های اطراف تهران رها شدند.
دختران ایرانی با ادامه ممنوعیت از حضورشان در ورزشگاه‌ها، برای کنفدراسیون فوتبال آسیا و فدراسیون جهانی فوتبال از مصایب «زن بودن» در ایران نوشتند.

اما آخرین نامه فدراسیون جهانی فوتبال برای ایران می‌توانست امیدواری زنان برای حضور در ورزشگاه‌ها را بالا ببرد. با وجود این، «محمدرضا داورزنی»، معاون وزیر ورزش و جوانان به رسانه‌ها گفت: «حضور زنان در رقابت‌های لیگ برتر به صلاح نیست.»
«مسعود سلطانی‌فر»، وزیر ورزش ایران نیز در گفت‌وگو با روزنامه دولتی «ایران ورزشی»، مدعی شد که هیچ اولتیماتومی از سوی فیفا برای حضور زنان در ورزشگاه‌ها صادر نشده است. البته وعده داد کرد که فقط  ۱۰ درصد از گنجایش ورزشگاه‌ آزادی در بازی‌های ملی به دختران تعلق خواهد گرفت.

همه این تناقض‌ها که میان نامه نخست فدراسیون جهانی فوتبال و ادعاهای نمایندگان دولت در ورزش ایران برای حضور زنان در ورزشگاه‌ها به چشم می‌خورد، پیش‌زمینه‌ای برای نامه‌نگاری «ایران‎وایر» با فدراسیون جهانی فوتبال شد. طرف ایرانی ادعا می‌کند الزام فیفا برای ورود زنان به ورزشگاه‎ها، فقط برای بازی‌های ملی است اما آیا فیفا فقط بازی‌های ملی را برای حضور زنان ایرانی در نظر گرفته است؟

روز پنجم آگوست؛ نخستین ای‌میل «ایران‎وایر» به فدراسیون جهانی فوتبال:

همکاران عزیز در بخش مدیا فیفا؛

من در حال نوشتن گزارشی هستم و باید در مورد برخی اخبار منتشر شده در ایران از شما سوالاتی بپرسم.
هم اکنون خبرهایی به صورت گسترده‌ در ایران به گوش می‌رسند که آقای جیانی اینفانتینو، رییس فدراسیون جهانی فوتبال نامه‌ای در خصوص حضور زنان ایرانی در مسابقات فوتبالی که در ایران برگزار می‌شود، ارسال کرده است.
سپاس‎گزار خواهم بود اگر نکات زیر را به روشنی توضیح دهید:
به نقل از وزیر ورزش و جوانان ایران گفته شده که فیفا فقط از ایران خواسته است به زنان ایرانی اجازه دست‎رسی به مسابقات بین‎المللی رسمی (ملی) تیم ملی کشور که در تهران برگزار می‌شود، داده شود. او گفته است صحبتی از لیگ ایران در میان نیست. به سختی می‌توانم باور كنم كه آقای اینفانتینو چنین درخواستی داشته باشد زیرا او به روشنی از اعضای فیفا می‎خواهد ماده «بی ۱۵» اساس‏نامه‌ فیفا و ماده «۱۳.۱» را رعایت کند. می‌خواهم بدانم آیا این اولتیماتوم نهایی فدراسیون جهانی فوتبال به ایران بوده است و هم‎چنین دو مورد فوق به روشنی توضیح داده شود.

روز ششم آگوست؛ نخستین پاسخ فدراسیون جهانی فوتبال به ایران‌وایر:

پیام عزیز؛

می‌توانید پاسخ زیر را از سوی سخن‎گوی فیفا داشته باشید. همان‌طور که بارها توسط فیفا و رییس فیفا اعلام شده، هدف ما این است که زنان اجازه حضور در همه مسابقات فوتبال در ایران را داشته باشند. ما با مقامات دولتی و همین‌طور مدیران فدراسیون فوتبال ایران در مورد این مساله بسیار مهم هم‏چنان درگیر هستیم. در حال حاضر فیفا گفت‌وگوهایی با این مقامات انجام داده است تا از طریق این گفت‌وگوها، به اطمینان برسد که زنان ایرانی قادر خواهند بود در مسابقات انتخابی جام جهانی ۲۰۲۲ که از ماه اکتبر آغاز می‌شود، در ورزشگاه حضور داشته باشند. 

با احترام؛
آلویس

***

فدراسیون جهانی فوتبال شفاف نیست. فیفا گاهی لاپوشانی می‌‌کند. باید به یاد داشته باشیم که این فدراسیون هرگز طی سه دهه اخیر کارنامه‌ای شفاف از خود به جا نگذاشته است. گاهی چندان اهمیتی ندارد که چه کسانی در فدراسیون جهانی فوتبال سمت‌های اجرایی به دست می‌آورند. همیشه به نظر می‌رسد فیفا پشتیبان فدراسیون‌هایی است که در کنگره‌های فدراسیون جهانی فوتبال، حامی مدیرانش هستند؛ یکی از آن‌ها در آسیا، ایران است؛ برای نمونه، پاییز سال ۱۳۹۷، «فاطما سامورا»، دبیرکل فدراسیون جهانی فوتبال در نامه‌ای خطاب به فدراسیون فوتبال ایران، مراتب نگرانی خود را از آن‌چه «دخالت سیاست در فوتبال» می‌دانست، اعلام کرد.

فیفا به صورت روشن، هرگونه دخالت حاکمیت‌ها در امور اجرایی فوتبال و فدراسیون‌های تابعه خود را ممنوع اعلام کرده‌ است. اما فاطما سامورا که خود را «فعال حقوق بشر»، «فعال حقوق زنان» و «عضو سابق سازمان ملل متحد» معرفی می‌کند، هرگز در حمایت از دخترانی که به اتهام تلاش برای ورود به ورزشگاه‌ها بازداشت می‌شوند، نامه‌ای خطاب به فدراسیون فوتبال ایران ننوشته است.

سامورا، دبیرکل فیفا حتی از پاسخ‎گویی به ای‌میل «ایران‎وایر» که روز هفدهم نوامبر سال ۲۰۱۸ در مورد میزان حساسیت‌های او در قبال «دختران آزادی» و حق ورود زنان ایرانی به ورزشگاه‌ها سوال شده بود، امتناع کرد.

پاسخ اولی که فیفا برای «ایران‎وایر» فرستاد، مبهم بود. از سویی، در خط اول آن به حضور زنان در «تمامی ورزشگاه‌ها و مسابقات» اشاره می‌کرد، از سویی دیگر، باز هم به حضور زنان در «مسابقات جام جهانی» اشاره شده بود که می‌تواند بهانه‎ای برای توجیه دوباره حاکمیت ایران باشد.

روز ششم آگوست؛ دومین ای‌میل «ایران‎وایر» برای فدراسیون جهانی فوتبال:

همکاران عزیز در بخش مدیا فیفا؛
با تشکر از شما برای پاسخ‌گویی به ای‌میل اول من که در روزهای گذشته و در مورد دست‎رسی زنان ایرانی به ورزشگاه‌های ایران ارسال شده بود.
یادآوری می‌کنم که در حال نوشتن مقاله‌ای برای رسانه «ایران‌وایر»هستم. بسیار سپاس‎گزار خواهم شد اگر بتوانید پاسخ روشنی برای این موضوع به من بدهید.
شما پیش از این نشان دادید که با مسوولان ایرانی در این زمینه گفت‌وگو می‌کنید. ما می‌دانیم که شما می‌خواهید اطمینان حاصل کنید که زنان قادر خواهند بود در مسابقات مقدماتی جام جهانی۲۰۲۲  قطر که از ماه اکتبر آغاز می‌شود، در ورزشگاه‌ حضور داشته باشند. به عبارت دیگر، شما به فدراسیون فوتبال جمهوری اسلامی ایران اجازه خواهید داد تا میلیون‌ها هوادار زن فوتبال ایران را در طول مسابقات داخلی فوتبال (لیگ برتر)، از حق حضور در ورزشگاه‌های سراسر ایران محروم کند.
پاسخ سؤال فوق، بله یا خیر است، همین. اگر پاسخ مثبت است، شما در واقع تایید می‌کنید که زنان ایرانی نمی‌توانند در رقابت‌های داخلی ایران وارد ورزشگاه‌ها شوند؛ البته به استثنای مسابقات خانگی در مسابقات انتخابی جام جهانی ۲۰۲۲ قطر. شما به یکی از انجمن‌های عضو خود (فدراسیون‌های زیرمجموعه) اجازه داده‌اید که براساس جنسیت‌ها رفتار کند؛ یعنی تبعیض علیه زنان.
این رفتار ایران می‎تواند فدراسیون فوتبال ایران را به نقض اساس‎نامه‌های فیفا و جدیدترین قوانین انضباطی فدراسیون جهانی فوتبال متهم کند. این نقض حقوق، مجازات‌هایی در پی دارد که به روشنی اعلام شده است.
آیا مقامات رسمی فوتبال ایتالیا به دلیل حساسیت‎های فرهنگی در این کشور، می‌توانند بعضی ازهوادارانی که گرایش‌هایی خاص دارند را از حضور در ورزشگاه‌های این کشور در جریان رقابت‌های لیگ منع کنند؟ حالا تصور کنید که کمی بعد، فدراسیون فوتبال ایتالیا ادعا کند که تحت فشارهای فیفا، به همان هواداران اجازه خواهد داد در مسابقات رسمی مقدماتی جام جهانی ۲۰۲۲ قطر وارد ورزشگاه‌ها شوند.  
این یک سناریو است و ما فرض می‎کنیم که فیفا چنین سناریوی فرضی را در مورد فوتبال ایتالیا نمی‌پذیرد. اما آیا این دقیقا همان اتفاقی نیست که در ایران رخ می‌دهد؟  
مجاز دانستن تداوم این «آپارتاید جنسیتی» که طی ۴۰ سال اخیر در ورزشگاه‌های فوتبال ایران با بهانه‌های مختلف ادامه داشته، نقض آشکار قوانین و مقررات مربوط به فیفا است. ایران تنها عضو فیفا از میان کشورهای مسلمان نیست اما تنها کشوری است که میلیون‌ها هوادار پرشور فوتبال خود را از حضور در ورزشگاه‌ها و قرار گرفتن کنار باشگاه‌های محبوب خود در سراسر ایران منع می‌کند.
فدراسیون فوتبال ایران در یکی دیگر از اعمال تبعیض‌آمیز خود علیه زنان، هنوز مجوز رسمی برای ورود خبرنگاران زن به ورزشگاه‌ها را برای فصل آینده لیگ صادر نکرده است.
در خاتمه، می‏خواهم موضع شما را در مورد این مساله طی ۴۸ ساعت آینده بدانم. جواب شما به من کمک می‌کند تا بتوانم دیدگاه‌های‌تان را به بهترین نحو ممکن منعکس کنم. آیا فیفا اجازه می‎دهد یک فدراسیون عضو هم‎چنان به نقض منشور فیفا و قوانین انضباطی آن علیه نیمی از جمعیت ایران ادامه دهد؟
منتظر شنیدن ساده‌ترین پاسخ شما هستم.

پروز ششم آگوست؛ دومین پاسخ فیفا به «ایران‎وایر»:

پیام عزیز؛

متشکریم از این‌که ما را دنبال کردید. ما اطمینان داریم که فیفا با پشتیبانی FFIRI (فدراسیون فوتبال ایران) و رییس آن (مهدی تاج)، پیشرفت‌هایی در این زمینه خواهد داشت. ما نیز خوش‎بین هستیم که مقامات دولتی به ما در رسیدن به هدف نهایی‌مان کمک کنند. به این ترتیب، ما اطمینان حاصل خواهیم کرد که یکی از اساسی‌ترین اصول مندرج در اساس‎نامه فیفا (منع تبعیض جنسیتی)، فوتبال برای همه کسانی که مایل به حضور در ورزشگاه‌ها و تماشای مسابقات هستند، در دست‎رس خواهد بود.
شما مجددا می‌توانید این پاسخ را به نقل از سخن‎گوی فیفا منتشر کنید.

با احترام
ویل

***

تاکید «ایران‏وایر» در ای‌میل دوم برای دادن یک پاسخ «آری» یا «خیر» از سوی فیفا، در قبال دستور یا درخواست فدراسیون بین‎المللی فوتبال برای حضور زنان ایران در جریان بازی‌های داخلی، در نهایت به دومین جواب سیاست‎مدارانه فیفا رسید؛ پاسخی که هم می‌گوید «همه زنان» می‌توانند در «تمامی ورزشگاه‌ها» حضور داشته باشند و هم به ایران فرصت فرار می‌دهد.

روز ششم آگوست؛ سومین ای‌میل «ایران‎وایر» برای فدراسیون جهانی فوتبال:

تیم عزیز رسانه‌ای فیفا؛
با تشکر از پاسخ سریع شما.
من انتظار داشتم پاسخ‌هایی روشن با «بله» یا «خیر» دریافت کنم. پاسخ‌های مبهم شما، درهای فرار را برای فدراسیون فوتبال ایران باز می‌کند تا اساسی‌ترین بند حقوق بشر که در اساس‎نامه فیفا قرار گرفته است را در سکوت فدراسیون جهانی فوتبال نقض کند.
این «آپارتاید جنسیتی» به مدت چهار دهه به همین شکل که امروز شما به آن نگاه می‌کنید، باقی مانده است. تا زمانی که مقامات فعلی بر فوتبال ایران حکم‎رانی کنند و فیفا چنین تصمیماتی بگیرد، زنان به ورزشگاه‌های ایران بازنخواهند گشت.
هواداران زن فوتبال ایران از زمان رقابت‌های انتخابی جام جهانی فوتبال ۲۰۰۶ آلمان، چندین بار امیدوار شده‎اند. اما هر بار فیفا به مقامات سیاسی و مدیران فوتبال ایران اجازه داده است تا امیدها و رویاهای این زنان را از بین ببرند.
شما نه تنها به فدراسیون فوتبال ایران اجازه می‎دهید به تبعیض جنسیتی و نقض اساس‎نامه فیفا ادامه دهد بلکه نشان می‌دهید که هیچ اعتراض واقعی نسبت به این شکل از اجرای «آپارتاید» در برابر۵۰ درصد از جمعیت فوتبال‎دوست ایران، یعنی زنان ایران روی زمین ندارید.
با چنین رفتاری، فیفا هم‎چنان چشم روی یکی از فدراسیون‌های عضو خود می‌بندد؛ فدراسیونی که اجازه می‏دهد شخص ثالث (در این مورد، حاکمیت ایران) در امور داخلی فدراسیون فوتبال ایران دخالت کند.
بسیاری از مردم جهان از این واقعیت آگاه نیستند که زنان ایرانی در دهه  ۱۹۷۰ میلادی و مدت‎ها قبل از زنان ایالات متحده امریکا، لیگ یک خود را داشتند. استادیوم‎های فوتبال ایران مملو از خانواده‎ها و اقشار مختلف با گروه‌های سنی بود که از فوتبال داخلی و بین‌المللی با هم لذت می‌بردند.
علی‌رغم عدم پوشش جام جهانی زنان ۲۰۱۹ در فرانسه(از سوی صداوسیمای جمهوری اسلامی)، هواداران ایرانی تلاش‌های زیادی برای تماشای این رویداد از راه‌های مختلف انجام دادند.
مسابقات (جام جهانی زنان) فرانسه و خبرهایی که از به روز رسانی قانون انضباطی فیفا (برای ورود زنان به ورزشگاه‌ها) منتشر شدند، هواداران زن ایرانی را هیجان‌زده کرد تا دوباره امیدوار باشند و رویاپردازی کنند که پس از ۴۰ سال تحمل تبعیض، فیفا به آن‎ها کمک می‌کند. به نظر نمی‌رسد با این بیانیه(و بدون حتی یک پاسخ واضح) که من امروز از فیفا دریافت کردم، اتفاقی بیفتد.
به نظر می‌رسد فیفا به تازگی شکاف‌هایی را برای افرادی که می‎خواهند قوانین و مقررات جهانی آن را نقض کنند، ساخته است.
من یک تصویر را برای شما ترسیم می‌کنم و یک سوال ساده می‎پرسم؛ دولتی، نیمی از مردم سفید پوست کشور را به دلیل حساسیت‌های «فرهنگی»، برتر می‌داند و اجازه نمی‎دهد که نیمه «سیاه» جامعه برای تماشای لیگ به ورزشگاه‌ها وارد شود. اما همین کشور، تحت فشار فیفا، اجازه می‎دهد حداکثر «۱۰ درصد» ظرفیت یک ورزشگاه به نیمی از جمعیت دیگر، یعنی سیاه‎پوستان تعلق بگیرد و همه چیز مطابق با «رفع تبعیض نژادی» و «اساس‎نامه‌های فیفا» باشد.
آیا حتی می‎توانید چنین سناریویی را تصور کنید؟ بدن «نلسون ماندلا» بزرگ در گور می‌لرزد. خب، اما می‌توان چنین داستانی را نوشت. در داستان فرضی فوق، لطفا «زنان و مردان» را جانشین «سیاه پوست‌ها و سفید پوست‌ها» کنید؛ این مورد واقعی و کنونی فوتبال ایران است که از سوی فیفا تایید می‌شود.   
در پایان، ضمن تشکر، از شما می‌خواهم با بله یا نه بگویید:«آیا فیفا اجازه خواهد داد که تبعیض جنسیتی ۴۰ ساله در فوتبال داخلی ایران ادامه یابد؟»
با احترام
پیام

***

آخرین ای‌میل «ایران‌وایر» تا آغازین ساعت کاری روز هشتم آگوست (۱۷ مردادماه) بی‌پاسخ ماند. فدراسیون جهانی فوتبال حاضر به دادن پاسخ «آری» یا «خیر» در قبال این سوال که آیا تبعیض جنسیتی در فوتبال ایران در همه ورزشگاه‌ها برداشته می‌شود، نشده است.
فدراسیون جهانی فوتبال البته مهم‌ترین بند اساس‎نامه خود را اجرا نمی‌کند. در ماده چهارم بند اول از اساس‏نامه فیفا تاکید شده است که تمامی کشورهای عضو «باید» و بدون قید و شرط، از اعمال سلیقه علیه گروه یا فرد خاص پرهیز کنند. در همین بند قید شده است که تنبیه این تخطی در مرحله اول، «تعلیق» و در صورت ادامه، «اخراج» از فیفا خواهد بود. فیفا اما با سیاست‌های فوتبال ایران که برگرفته از سیاست‌های داخلی این کشور نوشته شده، هم‎سو شده است.

مطالب مرتبط:

فدراسیون و وزارت، هم دختران را دور می‌زنند و هم فیفا را

تحریم‌های فیفا علیه فوتبال ایران از جام شهدا آغاز می‌شود؟

امیدواری فیفا برای ورود زنان ایرانی به ورزشگاه‌ها؛ تاج توپ را به زمین نظام انداخت

تا ورود زنان آزاد نشود، مردها هم پشت در ورزشگاه‌ها خواهند ماند

زهرا خوش‌نواز: وقتی فهمیدند دخترم، پناهم دادند

دختران پرسپولیسی شناسایی شدند و پشت در ماندند

دختران گزینشی امروز و فردا به فاطما سامورا دروغ خواهند گفت

درخواست کمک دختران آزادی از کنفدراسیون فوتبال آسیا؛ هنوز درها قفل است

شاهد عینی: زنان پشت درهای «ورزشگاه صدهزار پسری»