دست‎یابی ایران‌وایر به باند ایرانی قاچاق انسان؛ از ایران تا بالکان و اروپا

اولین حلقه این زنجیره قاچاق انسان، از شهرهای تهران و کرج آغاز می‌شود؛ دو صرافی معتبر در این دو شهر که یکی در محدوده «شمیران» تهران و دیگری در محدوده میدان کرج قرار دارند. آن‌ها مسافران را به سمت اروپای غربی راهی می‌کنند. اما از راه‌هایی که گاه مسافران در آن می‌مانند، پول‌شان خورده می‌شود و حتی ممکن است در جنگل‌های صعب‌العبور به حال خود رها شوند. برخی از این مسافران طی سال‌های اخیر، از میانه‌ مسیر ناامید شده و خودخواسته به ایران بازگشته‏اند.

سال‌ها است این دو صرافی معروف که با حلقه‌های دیگر قاچاق‎چیان در منطقه بالکان ارتباط خانوادگی هم دارند، از طرف آژانس‌های مسافرتی در همین دو شهر، به مسافرانی که می‌خواهند به هر دلیلی ایران را ترک کنند، معرفی می‌شوند. مسافران با اعتماد به این صرافی‎ها، پول‌های خود را که بنا به مقصد، میزان آن متفاوت است، نزد آن‌ها به امانت می‌گذارند تا وقتی به مقصدشان رسیدند، پول به دست قاچاق‌بران اصلی برسد. غافل از این‌که صاحب صرافی در تهران، بانی ازدواج دخترش با پسر یکی از سرشناس‌ترین قاچاق‌بران ترکیه است که حلقه‌ بعدی این تیم به شمار می‌رود.

روش کار قاچاق‌بران ایرانی اصولا به همین شکل است. آن‌ها در هر نقطه‌ای از جغرافیای داخل یا خارج از ایران باشند، برای جلب اعتماد مسافران، آن‌ها را به صرافی‌هایی که قانونی مشغول به کار هستند، معرفی می‌کنند. صراف به آن‌ها کدی می‌دهد که باید بین مسافر و صرافی امانت بماند. مسافران به محض رسیدن به مقصد، با صرافی مورد اعتماد خود تماس می‌گیرند تا پول برای قاچاق‌بر آزاد ‌شود. اما مسافرانی زیادی بوده‎اند که در خانه‌های قاچاق‎بران گروگان گرفته شده‌اند تا به زور و دروغ به صراف بگویند به مقصد رسیده‌اند. گاه پیش آمده است که این افراد پس از آزادسازی پول توسط صراف، ناپدید شده‌ و مسافر خود را به مقصد نرسانده‎اند.

می‌توان گفت سرشناس‌ترین و مهم‌ترین سردسته‎های باندهای قاچاق انسان از ترکیه به سمت اروپای غربی، در ترکیه ساکن هستند. آن‌ها با ملیت‌های ایرانی، ترک یا کُرد فعالیت می‎کنند. فردی را که در ترکیه سردسته تیم مورد نظر ما است، به مستعار، «سردشت» می‌نامیم. سردشت و صراف معروف در تهران چند سالی‌ است که به واسطه ازدواج فرزندان‌شان، رابطه خونی و نزدیک‌تری دارند. مسافران بعد از خروج از ایران و رسیدن به ترکیه، با سردشت در تماس قرار می‌گیرند و او آن‌ها را به دست حلقه‌های بعدی این باند قاچاق انسان می‌رساند که بیش‎تر در منطقه بالکان، از جمله صربستان، بوسنی هرزگوین، کرواسی و اسلونی مشغول به فعالیت هستند.

مسافران این باند قاچاق انسان، از فعالان سیاسی، روزنامه‌نگاران، فعالان حقوق بشر تا شهروندانی هستند که بنابه اجبار و یا به اختیار راهی این مسیر شده‎اند. یکی از پناه‌جویان که نامش در این گزارش محفوظ است، از جمله مسافران این تیم بود که در گفت‌وگو با «ایران‌وایر»، شرایط خود را توضیح داد؛ کنش‌گری که به دلیل مواجهه با حکم قضایی، تصمیم گرفته بود ایران را ترک کند. او توسط یکی از آژانس‌های مسافرتی، به صراف تهران‌نشین وصل شده و او در هماهنگی با سردشت، برای این شخص که گمان می‌برد ممنوع‌الخروج است، پاسپورت جعلی تهیه کرده بود؛ پاسپورتی که عکس مسافر را دارد اما مشخصات آن‌ جعلی است.

یکی از جالب‌ترین خبرهایی که در دنیای پناه‌جویی فارسی‌زبان‌ها شایع است، ماهر بودن جعل‌کارهای ایرانی است. حتی قاچاق‌بران و دلالان انسان در کشورهای مختلف هم به این موضوع اذعان دارند که مافیای قاچاق انسان ایرانی، به ویژه در بخش جعل اسناد، مهارت ویژه‌ای دارند؛ مثل همین مافیای گزارش ما.

به روایت پناه‌جویان سیاسی که مسافر این گروه بوده‏اند، زمانی‌که قانون داشتن ویزا برای تردد میان ایران و صربستان لغو شد، قاچاق‎بران با تعیین ساعت و روز مشخص، مسافران را با دو پاسپورت جعلی و واقعی، یا تنها جعلی راهی فرودگاه می‌کنند. آن‌ها در هماهنگی با مامور گیت مشخص، دو مهر روی دو پاسپورت یا یک مهر خروج روی پاسپورت جعلی می‌زنند و مسافران به شکل قانونی سوار هواپیما می‌شوند و به صربستان می‌رسند. البته پس از برقراری دوباره قانون داشتن ویزا میان دو کشور، مسافران به ترکیه می‌روند و از آن جا راهی یونان و بعد مقدونیه و صربستان می‌شوند.

در صربستان، حلقه دیگر این تیم منتظر مسافران هستند. دلالان و رابطان این تیم، مسافران را به خانه‌‌های قاچاق‌بری می‌برند و بعد از مدتی، آن‌ها را همراه با یکی دیگر از اعضای تیم که کارش نقل و انتقال مسافران با خودرو است،‌ راهی بوسنی می‌کنند. در این مسیر البته مسافرانی بوده‎اند که در خودروهای قاچاق‌بران گرفتار تعقیب و گریز با پلیس شده و جان‌ خود را از دست ‌داده‏اند.

ادامه مسیر در بوسنی‌هرزگوین است؛ کشوری که دارای چندین کمپ پناه‌جویی است و مسافران می‌توانند برای هربار تلاش خروج غیرقانونی، از کمپ‌ها خارج شوند و در صورت عدم موفقیت، به آن بازگردند؛ کمپ‌هایی سوله‌مانند که بیش از ظرفیت خود پناه‌جو می‌پذیرند. چادرهایی نیز به تازگی در جنگل‌های بوسنی، نزدیک مرز کرواسی برپا شده‎اند.
بیش‌تر قاچاق‌برانی که در بوسنی فعالیت می‎کنند، به فردی وصل هستند که نام مستعار او را «حاجی زیاد» می‌گذاریم. تُرک است و دایی یکی از دلالان ایرانی. او در بوسنی به «کار درستی» مشهور است. در بوسنی و در کنار قاچاق‌بران ایرانی، قاچاق‌برهای افغانستانی با نام‌های مشخص که نزد «ایران‌وایر» محفوظ است، فعالیت دارند.

آن‌ها مسافران را با دریافت پنج‎هزار و۵۰۰ یورو، با تاکسی راهی کرواسی و بعد ایتالیا می‌کنند. مبالغ کم‌تر یعنی پیاده‌روی‌های بیش‎تر. گاه هم مسافران ناچار به  ۱۰ روز پیاده‌روی می‌شوند.

اما گذشتن از این مسیر یعنی عبور از جنگل‌ها و کوه‌هایی پر از مین، خندق، کوه‌هایی با سنگ‌های نوک‌تیز و شیب‌های عجیب و غریب. برخی از مسافران که از این مسیر جان سالم به در برده‌اند، می‌گویند در دره‌های این مسیر، جنازه‌های بسیاری را دیده‌اند که به حال خود رها شده‌اند یا توسط حیوانات وحشی، پیکرشان دریده شده است بدون آن‌که کسی هویت آن‌ها را بداند یا حتی بدن‌شان را پیدا کند.

حاجی زیاد در کرواسی خانه قاچاق‌بری دارد. او مسافرانی را که خواهرزاده‌اش از بوسنی راهی می‌کند، در زاگرب نگه‎ می‎دارد. مسافران توسط حلقه دیگری، با خودرو به زاگرب می‌رسند. نام مستعار کسی را که خودرو اجاره می‌دهد، «ابو محمد» می‌گذاریم. او کسی است که با دریافت مبلغی پول یا در همکاری با دو صرافی تهران و کرج، مسافران را راهی زاگرب می‌کند. حاجی زیاد آن‌ها را در زاگرب، بعد از مدتی به سمت ایتالیا می‎فرستد.

اما انتخاب مسیر قاچاق و رسیدن مسافران به شانس آن‌ها بستگی دارد؛ مثل زنده ماندن یا مرگ. مسافرانی هستند که در تماس با «ایران‎وایر»، خبر داده‎اند توسط همین تیم قاچاق شده است و قاچاق‌بران آن‌ها را در جنگل‌های کرواسی رها و آن‌ها هم بعد از گذراندن چندین روز بی‌غذا و آب در جنگل، خود را به پلیس معرفی کرده‎اند. برخی از این پناه‎جوها خودخواسته به ایران بازگشته‌اند. یکی از همین افراد در گفت‌وگو با «ایران‎وایر» تاکید می‌کند: «شما اگر بتوانید سردشت را گیر بیاندازید، نصف راه قاچاق انسان و کلاه‎برداری‌هایی را که از ایرانی‌ها می‌شود، رفته‌اید.»

در برخی موارد اما مسافران تنها در مسیر جنگل و کوه رها نمی‌شوند بلکه در خانه‌های قاچاق‎بران، از جمله خانه‌های ابومحمد گروگان‌ گرفته می‌شوند. بسیاری از آن‎ها توسط حاجی زیاد ناچار به تماس با دو صرافی شده‌اند تا به دروغ بگویند به مقصد رسیده‌اند و پولی که نزد آن‌ها گذاشته‏اند را آزاد کنند.

این باند قاچاق انسان سال‌ها است که مشغول به فعالیت است. از طرفی، برخی از کنش‌گران سیاسی، مدنی و حقوق بشری یا روزنامه‌نگاران توسط همین تیم به اروپا رسیده‌اند. البته قیمت قاچاق انسان برای افرادی که مشکلات سیاسی دارند، متفاوت است و اغلب در هر کشور که می‌رسند، این تیم یا دیگر قاچاق‌بران درخواست مبالغ بیش‎تری می‎کنند. برای همین، گاه مسافران سیاسی که پول‌های خود را در مسیر از دست داده‌اند، تصمیم می‌گیرند از حلقه این باند رها شوند و خودشان تنهایی اقدام به سفر کنند. این سفر پاهایی همراه می‌خواهد تا مثل یکی از مسافران که با «ایران‎وایر» در تماس بود، شب را تا صبح، پس از پرت شدن از کوه، به تنهایی در جنگل نگذرانند.

از پناه‌جویانی که در این مسیر گیر افتاده‌اند یا مجبور به بازگشت خودخواسته شده‌ و یا توسط قاچاق‌بران مورد کلاه‎برداری یا هر نوع خشونتی قرار گرفته‌اند، دعوت می‌کنیم با «ایران‎وایر» تماس بگیرند و روایت‌های خود را بازگو کنند.

*در این گزارش به دلیل حفظ امنیت پناه‌جوها و شاهدان عینی از اسامی مستعار استفاده شده اما اسامی واقعی تیم قاچاق انسان ایرانی ، نزد ایران‌وایر محفوظ است.

 

شما هم می‌توانید خاطرات، مشاهدات و تجربیات خود از قاچاق انسان، پناهندگی و مهاجرت به اشتراک بگذارید. اگر از مسئولان دولتی یا افراد حقیقی و حقوقی که حق شما را ضایع کرده‌اند و یا مرتکب خلاف شده‌اند شکایت دارید، لطفاً شکایت‌های خود را با بخش حقوقی ایران وایر با این ایمیل به اشتراک بگذارید: [email protected]

 

مطالب مرتبط:

حبس ابد؛ حکم چهار قاچاق‌چی انسان که باعث مرگ ۷۱ پناه‌جو شدند

دست کم ۷۰ میلیون آواره در جهان؛ پناه‌جویان جمعیتی معادل چند کشور

راه‌حلی که اروپایی‌ها برای کنترل موج مهاجران پیدا کرده‌اند

هشدارهای بین‌المللی درخصوص وخامت شرایط پناهجویان در ترکیه و یونان

محاکمه بزرگ‌ترین باند قاچاق انسان با هدف برده‌داری مدرن