در پی تهدیدهای «رجب‌طیب اردوغان»، رییس‌جمهوری ترکیه، دولت یونان از اتخاذ تصمیمات دیگری در مورد پناهجویان خبر داد. او در هفته اول ماه سپتامبر تهدید کرد که اگر کمک‌های مالی اتحادیه اروپا برای پذیرش پناهجویان افزایش نیابد، مرزها را به سمت اروپا باز خواهد کرد. حالا دولت یونان ضمن انتقاد از اظهارات اردوغان، خبر داده است که ضمن افزایش کنترل و گشت‌های مرزی، بازگرداندن پناهجویان به ترکیه یا سرزمین مادری آن‌ها تشدید و تقویت خواهد شد.
هر ساله در ماه آگوست شمار پناه‌جویانی که به سمت اروپا می‌روند، افزایش می‌یابد. در ماهی که گذشت نیز طبق آمارهای رسمی منتشر شده، شمار پناه‌جویانی که به یونان رسیده‌اند به قدری افزایش یافته که دولت از کنترل و اسکان آن‌ها درمانده است.
بر اساس اعلام گارد ساحلی یونان، تنها در یک هفته گذشته، ۳۳۲ پناه‌جو به جزایر این کشور رسیده‌اند. این در حالی‌است که به روایت برخی پناهجویان ایرانی ساکن جزیره «لس‌بوس»، جمعیت پناهجویان در این منطقه به قدری رشد یافته است که در کمپ «موریا» دیگر جای خواب ندارند و در ساحل و خیابان‌ها سرگردان شده‌اند.
در ماهی که گذشت، تنها در یک روز، طبق آماری که رسانه‌ها اعلام کرده‌اند، بیش از ۶۰۰ پناه‌جو به جزیره لس‌بوس رسیدند؛ این رقم از سال ۲۰۱۶ بی‌سابقه توصیف شده است. در پی ورود این پناهجویان، هیاتی از وزارت خارجه و دفاع یونان جلسه اضطراری تشکیل دادند تا برای مقابله با مهاجرت غیرقانونی تدابیری بیاندیشند. پس از این جلسه، دولت یونان اعلام کرد که در همکاری با «فرونتکس»، آژانس حفاظت از مرزهای اتحادیه اروپا، «ناتو» و «سازمان پیمان آتلانتیک شمالی»، تدابیر ویژه‌ای برای برگرداندن پناهجویان به سرزمین‌های مادری در نظر گرفته شده است. بنا بر اعلام دولت یونان، بیشتر پناه‌جویانی که به جزیره‌های یونان رسیده‌اند، افغانستانی هستند.
در عین‌حال، قرار است دولت یونان مدت قانونی روند رسیدگی به درخواست‌های پناهندگی را کاهش دهد تا کسانی که با پاسخ منفی روبه‌رو می‌شوند، سریع‌تر بازگردانده شوند.
این اقدام در راستای توافق میان ترکیه و اتحادیه اروپا است که در سال ۲۰۱۶ انجام شد. طبق این طرح، ترکیه توافق کرده است که پناهجویان غیرقانونی را از اروپا پس بگیرد. برای همین، اکثر پناه‌جویانی که با پاسخ منفی روبه‌رو می‌شوند، به ترکیه برگردانده خواهند شد. طبق این قرارداد، به ازای هر پناه‌جویی که از اروپا به ترکیه پس فرستاده می‌شود، یک پناه‌جوی سوریایی از کمپ‌های ترکیه به اروپا منتقل خواهد شد.
در مقابل، اتحادیه اروپا در این توافق بودجه پناه‌جوپذیری ترکیه را افزایش داده بود. ترکیه پرشمارترین جمعیت پناهجویان را در خود دارد. تهدید اردوغان نیز به همین مساله برمی‌گردد. افزایش پناهجویان در یونان به معنای بالا رفتن شمار آن‌ها در ترکیه است. از همین رو، اردوغان گفته است که اگر بودجه‌اش باز هم افزایش پیدا نکند، مرزها را باز خواهد کرد؛ تهدیدی که البته دور از واقعیت است.
در ماه فوریه سال جاری نیز اردوغان بار دیگر چنین تهدیدی را به زبان آورده بود اما نتیجه آن، شایعه‌ای بود در دنیای پناهجویان به اسم «کاروان امید»؛ کاروانی که بر اساس شایعه باز شدن مرزها شکل گرفت و بسیاری از پناهجویان را آواره کرد. بسیاری از ایرانی‌ها نیز به این موج پیوسته بودند. اما در نهایت بنا بر اعلام رسمی، بیش از هزار پناه‌جو در ترکیه بازداشت و به کمپ انتقال به کشور مبدا منتقل شدند. در یونان نیز چهار روز منطقه‌ای نزدیک به مرز «مقدونیه» صحنه رویارویی پلیس و پناهجویان شد؛ همراه با شلیک گاز اشک‌آور و نارنجک‌های صوتی.
تاکنون اتحادیه اروپا نسبت به تهدید اردوغان واکنشی نشان نداده است. نخست‌وزیر یونان گفته است که از اجرایی شدن دوباره توافق میان ترکیه و اتحادیه اروپا استقبال می‌کند اما این اقدام با «تهدید» شدنی نیست. یکی از سخن‌گویان این کمیسیون نیز خبر داده است که اتحادیه اروپا تاکنون از شش میلیارد یورو تخصیص بودجه برای پناه‌جوپذیری ترکیه، مبلغ پنج میلیارد و ۶۰۰ یورو را پرداخت کرده است.
این در حالی است که جزایر یونان که نزدیک به ترکیه هستند، از کنترل و مدیریت دولت این کشور خارج شده‌اند. بنا بر آمار رسمی، در حال حاضر بیش از ۲۴هزار پناه‌جو در کمپ‌های جزایر مختلف یونان زندگی می‌کنند. در حالی‌که کمپ‌های لس‌بوس، «خیوس»، «ساموس»، «لروس» و «کاس» تنها گنجایش شش هزار و ۳۰۰ نفر را دارند. از همین رو، «جورجوس کوموتساکوس»، مسوول تبیین سیاست‌های مهاجرتی یونان در مصاحبه‌ای تلویزیونی گفته است: «روند پناهندگی باید به سرعت پیش برود تا کسانی که حق حمایت بین‌المللی دارند، مورد تایید واقع شوند تا ما بدانیم چه کسانی نباید در یونان بمانند.»
بنا بر اعلام سازمان ملل متحد، تنها در ماه آگوست امسال، هشت هزار و ۱۰۳ پناه‌جو به جزایر یونان رسیده‌اند. در حالی‌که تعداد پناهجویان تازه‌وارد در ماه آگوست سال گذشته سه هزار و ۲۰۰ نفر اعلام شده بود. البته این آمار تنها شمار پناه‌جویانی را نشان می‌دهد که ناچار به ارایه درخواست پناهندگی به دولت یونان شده‌اند. بی‌شمار پناه‌جوی دیگر هستند که بدون داشتن مدارک هویتی و بدون دادن درخواست پناهندگی، در جزایر یونان و به ویژه آتن مشغول به زندگی هستند تا بلکه بتوانند غیرقانونی از یونان به کشورهای غرب و شمال اروپا برسند.
«کیریاکوس میتسوتاکیس»، نخست‌وزیر یونان حالا می‌گوید که برخی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا تلاش کافی برای رسیدگی به وضعیت مهاجرت غیرقانونی و سامان‌دهی پناهجویان نمی‌کند: «برای یک کشور ممکن نیست که از پذیرش ۵۰ یا ۱۰۰ کودک خودداری کند. برخی کشورها می‌خواهند از آزادی گشت‌وگذار در حوزه "شینگن" بهره ببرند اما از سهم‌گیری در وظایف سر باز می‌زنند.»
ولی آن‌چه در یونان و برخی کمپ‌های پناه‌جویی اتفاق می‌افتد، به شهات سازمانهای حقوق بشری، «جنایت علیه بشریت» است. به تازگی یک سازمان حامی پناهجویان به نام «پروازول» ضمن ابراز نگرانی از وخامت اوضاع پناهجویان در جزایر یونان، گفته است که زورآزمایی میان ترکیه، یونان و اتحادیه اروپا باعث می‌شود پناهجویان «توپِ بازی» شوند. «گونتر بوکهارت»، مدیر اجرایی این سازمان می‌گوید: «حقوق پناهجویان در تامین پناه و محافظت از آن‌ها، به طور سیستماتیک نادیده گرفته می‌شود.»
این سازمان خواهان پذیرش بیشتر پناهجویان از جزایر یونان شده و تاکید کرده است که این روند پذیرش باید منصفانه باشد. تاکید این سازمان به ویژه درباره کودکان است.
طبق گزارش سازمان ملل متحد، ۴۰درصد پناهجویان در جزایر یونان زیر ۱۸ سال دارند.
در اوایل ماه آگوست بود که نزدیک به ۳۰۰ کودک‌پناه‌جو در کمپ موریا، واقع در جزیره لس‌بوس یونان دست به تظاهرات زدند. بنا به گفته رسانه‌ها، این کودکان به تنهایی در کمپ هستند و عضوی از خانواده را کنار خود ندارند. آن‌ها در اعتراض به وضعیت وخیم کمپ موریا که بنا به شهادت سازمانهای حقوق بشری، بدترین کمپ در اتحادیه اروپا است و خشونت‌هایی که روز و شب در آن به وقوع می‌پیوندد، تجمع کردند و شعار دادند. اما پلیس مقابل این کودکان از گاز اشک‌آور استفاده کرد. کمپ موریا در حال حاضر بیش از ۱۱ هزار پناه‌جو را در خود جای داده است در حالی‌که گنجایش این کمپ، یک چهارم شمار ساکنان فعلی آن است.
دولت محافظه‌کار و راست‌گرای جدید یونان که از ماه جولای روی کار آمده، برای حل این ناکارآمدی، روی به بازگرداندن پناهجویان آورده است. این در حالی است که سازمانهای حقوق بشری هشدار داده‌اند در صورت اجرایی شدن این اقدام، روند زنجیره‌وار بازگرداندن پناهجویان به کشورهای مبدا آغاز خواهد شد. برای همین، سازمان پروازول که در جریان اقدامات ترکیه برای تسهیل بازگرداندن پناهجویان است، این روش را نقض صریح ممنوعیت اخراج پناهجویان می‌داند که در قوانین بین‌المللی بر آن تاکید شده است.
به نظر می‌رسد روش‌های اتحادیه اروپا برای کنترل قاچاق انسان و مهاجرت‌های غیرقانونی تاکنون نتیجه‌ای جز افزایش شمار پناهجویان نداشته است. این افزایش به بالا رفتن آمار مرگ و میر آن‌ها در مسیر انجامیده است و چشم‌انداز روشنی نیز برای بهبود شرایط به نظر نمی‌رسد. اگرچه پناهجویان هم‌چنان در آرزوی باز شدن دوباره مرزها به روی خود هستند.
به نظر می‌رسد آن‌چه در حال تشدید است، با روی کار آمدن دولت‌های راست‌گرا در اروپا، بسته شدن بیشتر مرزها به روی پناهجویان باشد.
شما هم می‌توانید خاطرات، مشاهدات و تجربیات خود از قاچاق انسان، پناهندگی و مهاجرت به اشتراک بگذارید. اگر از مسئولان دولتی یا افراد حقیقی و حقوقی که حق شما را ضایع کرده‌اند و یا مرتکب خلاف شده‌اند شکایت دارید، لطفاً شکایت‌های خود را با بخش حقوقی ایران وایر با این ایمیل به اشتراک بگذارید: [email protected]
مطالب مرتبط:
حبس ابد؛ حکم چهار قاچاق‌چی انسان که باعث مرگ ۷۱ پناه‌جو شدند
دست کم ۷۰ میلیون آواره در جهان؛ پناهجویان جمعیتی معادل چند کشور
راه‌حلی که اروپایی‌ها برای کنترل موج مهاجران پیدا کرده‌اند
هشدارهای بین‌المللی درخصوص وخامت شرایط پناهجویان در ترکیه و یونان
محاکمه بزرگ‌ترین باند قاچاق انسان با هدف برده‌داری مدرن
سیاست تازه یونان؛ درگیری با آنارشیست‌ها، بازداشت پناهجویان
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر