«این‌جا در روستای چنارمحمودی، از توابع شهرستان لردگان در استان چهارمحال و بختیاری، بر اثر تزریق واکسن و تست قند با سوزن آلوده، حدود ۲۵۰ نفر به ایدز مبتلا شدند. امروز جلوی فرمانداری و شبکه بهداشت به‌خاطر این موضوع تجمع بود ولی کسی جوابی نمی‌دهد. تو را به خدا صدای این مردم باشید.»
این پیام یکی از اهالی منطقه چنار محمودی است. خبر آن‌قدر تکان‌دهنده هست که خشم عریان مردم در ویدیوهای ارسالی را برای بیننده باورپذیر کند؛ زنان و مردانی که برای تست قند و فشار خون به خانه بهداشت روستا مراجعه کرده و حالا فهمیده‌اند که ناقل ویروس «اچ‌ای‌وی» هستند.
منبع آگاهی که خبر را برای «ایران‌وایر» ارسال کرده است، می‌گوید: «برخی از اهالی روستا حدود دو ماه پیش، پس از دادن آزمایش دیابت متوجه شده‌اند که مشکوک به بیماری اچ‌ای‌وی یا همان ایدز هستند. تعدادی از این افراد ناباورانه به مراکز درمانی مجهزتر در مراکز استان اصفهان و شیراز مراجعه کرده و متاسفانه در آن‌جا هم پاسخ مثبت گرفته‌اند.»
این منبع آگاه می‌گوید: «قصور رییس شبکه بهداشت روستا محرز شده و حالا او در بازداشت است. امروز اهالی رفته‌اند جلوی فرمانداری لردگان و مرکز بهداشت روستای خودمان. برخی آن‌قدر مستاصل و عصبانی بودند که شیشه‌ها را شکستند. به جای این که جواب‌شان را بدهند، گارد ویژه فرستادند برای برخورد با آن‌ها.»
خبر آکنده از ابهام است و «ایران‌وایر» در گفت‌وگو با «آرش علایی» و «کامیار علایی»، دو برادر پزشک و محقق در زمینه بیماری ایدز، تلاش می‌کند برخی از این ابهامات را برطرف کند.
آرش علایی که سال‌های طولانی در زمینه بیماری ایدز فعالیت کرده است، در پاسخ به تشکیک برخی شهروندان که خبر را شنیده‌اند و تعداد مبتلایان را رقمی عجیب می‌دانند، می‌گوید: «ابهام در این ماجرا اگرچه زیاد است اما همه‌گیری در مناطق شهری و روستایی در تاریخ بیماری ایدز قبلا هم اتفاق افتاده است. مهم این است که بدانیم علت آن چه بوده است؟ مثلا چند ماه قبل در پاکستان، در یک منطقه کوچک شهری و روستایی متوجه شدند صدها نفر به اچ‌آی‌وی مبتلا شده‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دادند که علت این همه‌گیری، آلوده بودن وسایل تزریق و فرآورده‌های خونی و پزشکی بوده که به بیماران تزریق می‌شده است.»
او به یک نمونه دیگر از این همه‌گیری در ایران هم اشاره می‌کند که دهه ۶۰ خورشیدی رخ داد: «بیماران هموفیلی زیادی در آن دوره به اچ‌آی‌وی مبتلا شدند. بعدها تحقیقات نشان دادند فرآورده‌های خونی و خون‌های وارداتی که بدون تست کیفیت مناسب تهیه شده بودند، به همه‌گیری و ابتلای تعداد زیادی کودک به اچ‌ای‌وی منجر شده‌اند؛ فقط به خاطر این‌که بودجه کمتری برای واردات خون صرف شود.»
این پزشک و محقق تاکید می‌کند که در نبود منابع خبری موثق، نمی‌توان در خصوص آمار مبتلایان و دلایل ابتلا به این بیماری در این روستا اظهار نظر قطعی کرد اما بررسی عوامل محیطی در منطقه می‌تواند برخی گمانه‌ها را تقویت کند: «در مناطق روستایی که اعتیاد تزریقی آمار بالایی ندارد یا رابطه جنسی با شرکای جنسی متعدد وجود نداشته است، علت همه‌گیری را باید در وسایل بهداشتی آلوده مورد استفاده یا فرآورده‌های تزریقی جست‌وجو کرد. آن‌چه روشن است، به مردم این روستا خون و فرآورده‌های خونی تزریق نشده است، پس فقط ظن آلودگی در لوازم پزشکی تقویت می‌شود.»
وبسایت «مشرق‌نیوز» ساعاتی پس از انتشار گسترده خبر در شبکه‌های اجتماعی، از قول یک منبع آگاه در وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نوشت: «هر پزشکی می‌داند که آلوده شدن به دلیل تست قند خون یا حجامت که در خبرها آمده، منتفی است. چرا که بیماری ایدز به وسیله سرنگ آلوده در مدت زمانی مثل سه یا چهار ماه قابل تشخیص نیست و مراکز درمانی طی این مدت اساسا غربال‌گری قند یا واکسن نداشته‌اند.»
برخی منابع نیز از ناشناخته بودن ویروس مورد نظر خبر داده و اعلام کرده‌اند مشکل بیماران در دست بررسی است و مشخص نیست آن‌ها به اچ‌آی‌وی مبتلا هستند یا خیر.
آرش علایی اما این اظهار نظرها را رد می‌کند. او به «ایران‌وایر» می‌گوید: «برای تشخیص اچ‌ای‌وی و هپاتیت‌ها، تست‌های استاندارد بین‌المللی با کیفیت بالا وجود دارد. بنابراین، ناشناخته بودن ویروس را نمی‌شود پذیرفت. پاسخ این تست‌ها با بهترین درجه استاندارد، ظرف مدت حداقل دو ساعت و حداکثر نیم روز مشخص می‌شود. از نظر زمانی هم ویروس اچ‌آی‌وی یک دوره نهفته دارد که با توجه به تستی که انجام می‌شود، بین دو هفته تا دو ماه بعد از ابتلا قابل تشخیص است. پس مسوولان زمان کافی برای کنترل و علت‌یابی در اختیار داشته‌اند.»
او در توضیح این مطلب می‌گوید: «الان دیگر مثل ۲۰ سال قبل نیست و آزمایش‌ها می‌توانند به ما نشان بدهند که فرد دقیقا چه زمانی به این ویروس مبتلا شده و حتی منشا بیماری کجا است یا چه کسی ویروس را به چه کسی منتقل کرده است. بنابراین، دو ماه برای وزارت بهداشت کافی بود تا تمام این موارد را کنترل و گزارش خود را ارایه کند.»
در عین حال، تماس‌های «ایران‌وایر» با فرمانداری و خانه بهداشت شهرستان لردگان برای پیگیری نتایج بررسی‌ها بی‌پاسخ ماند. تا کنون نیز هیچ آمار دقیقی از مبتلایان در این روستا که حدود یک هزار و ۸۹۰ نفر جمعیت دارد، منتشر نشده و میان مصاحبه‌های منتشر شده از مقامات مسوول، این تعداد از۱۰ تا ۲۶ نفر متغیر اعلام شده است.
«محمدحسین قربانی»، عضو «کمیسیون بهداشت و درمان» مجلس شورای اسلامی اعلام کرده است که ۲۴۰ نفر از ساکنان این روستا به مواد مخدر اعتیاد دارند و ۲۰ نفر از آن‌ها معتاد تزریقی هستنند. او مدعی شده که همین باعث شیوع بیماری ایدز در روستا شده است.
«راشد جزایری»، رییس مرکز بهداشت استان چهارمحال و بختیاری هم ضمن اعلام حضور خود در این منطقه برای بررسی این مشکل، گفته است که تا پایان بررسی‌ها، درباره این موضوع صحبت نخواهد کرد.
آرش علایی می‌گوید: «این نبودن آمار و اطلاعات دقیق است که اجازه نمی‌دهد آنالیز صحیحی انجام شود. وزارت بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی منطقه، اداره بهداری منطقه و افراد ذی‌صلاح و متخصص باید در این مورد اطلاع‌رسانی کنند. وقتی این اتفاق نیفتد، طبیعی است که در جامعه تشنج ایجاد شود.»
او با ابراز تاسف از فقر اطلاعات در رابطه با این اتفاق می‌گوید: «مرکز تحقیقات ایدز تهران چه وظیفه‌ای دارد؟ آن‌ها در این دو ماه چه می‌کردند؟ مسوولان متاسفانه همواره مشکلات را کتمان می‌کنند.»
کامیار علایی در پاسخ به این پرسش که برای کنترل وضعیت مبتلایان، با توجه به روستایی بودن منطقه و کمبود امکانات احتمالی چه راه‌حلی وجود دارد، می‌گوید: «ابتدا باید از همه اهالی این منطقه آزمایش اچ‌آی‌وی گرفته شود چون ممکن است افراد بیشتری مبتلا شده باشند. دوم این‌که این آزمایش‌ها باید به صورت مستقل در محل دیگری به‌جز مرکز اولیه انجام و بررسی شوند. سومین مورد این‌که باید مشخص شود از ابتلای آن‌ها به این ویروس چه مدت گذشته است. چون بیمارانی که در ماه‌های نخست ابتلا به این بیماری هستند، بخت بیشتری برای درمان دارند. در نهایت هم برای جلوگیری از انتقال این ویروس، باید آموزش‌های لازم داده شود.»
او با اشاره به تفاوت تعداد افراد مبتلا شده در خبرهای انتشار یافته در رسانه‌های داخلی و شهروندخبرنگاران در شبکه‌های اجتماعی، نکته مهمی را یادآوری می‌کند: «اصلا شما بگویید یک نفر به همان دلیلی که خبرگزاری‌های دولتی ادعا می‌کنند، به اچ‌آی‌وی مبتلا شده باشد، همین کافی است. چون بند یک ماده ۲۵ اعلاميه جهاني حقوق بشر سلامتی را در زمره حق بهره‌مندی از استانداردهای مناسب زندگی قرار داده است. هرجای جهان اگر اتفاق مشابهی می‌افتاد، بالاترین مقام در حوزه بهداشت و سلامت موظف بود به جامعه پاسخ‌گو باشد. اما امروز در این ماجرا می‌بینیم که مسوولان می‌خواهند قصور را به گردن ضعیف‌ترین شخص در این ماجرا بیاندازند؛ یعنی بهیار خانه بهداشت و تجمع کنندگان خشمگین و مبتلا به بیماری.»
این پزشک و متخصص اشاره‌ای هم به مساله حقوقی و کیفری این اتفاق می‌کند: «این اتفاق علاوه بر حق سلامتی شهروندان، حق حیات آن‌ها را هم در بر می‌گیرد و از نظر کیفری قابل بررسی است. این سطح از ابتلای شهروندان یک منطقه مشخص می‌کند هیچ نظارتی بر عملکرد بهیار و خانه بهداشت روستا وجود نداشته است.»
در آخرین گزارش‌های منتشر شده در خصوص اپیدمی ایدز در روستای چنار محمودی پروین افسر کازرونی (رئیس اداره ایدز و بیماری‌های آمیزشی وزارت بهداشت) در گفت‌وگو با ایلنا گفته است: «بنده در چهارمحال بختیاری نیستم، بنابراین اطلاعی از این موضوع ندارم.»
سعید نمکی، وزیر بهداشت ایران نیز با ارسال نامه‌ای به وزیر دادگستری خواستار برخورد با منتشرکنندگان این خبر شده و گفته است که پیشتر، از اپیدمی ابتلا به ویروس اچ‌آی‌وی در روستای چنار محمودی لردگان، اطلاع داشت اما «جهت حفظ شئونات مردم منطقه، به نحو کاملا محرمانه موضوع پیگیری و بیماریابی انجام می‌شد.» او همچنین «قصور پرسنل مرکز درمانی و استفاده از سرنگ آلوده» را تکذیب کرده است.
برادران علایی با راه‌اندازی یک کانال تلگرامی به نام «حق سلامتی»، تلاش می‌کنند در خصوص مشکلات مربوط به اچ‌ای‌وی اطلاع‌رسانی کنند و البته از شهروندان ایران می‌خواهند که هرگونه سوالی در این زمینه را با آن‌ها در میان بگذارند.
مطالب مرتبط:
یک بیمار اچ آی وی مثبت: به ما داروهای تاریخ مصرف گذشته می‌دهند
ایدز؛ گفت‌و‌گوی یک قربانی و دو متخصص
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر