«روحالله زم»، مدیر کانال «آمد نیوز» چند روزی پیش توسط ماموران اداره اطلاعات سپاه پاسداران بازداشت. آن‌چه تاکنون روشن شده، این است که او را پس از ورود به عراق بازداشت و به ایران منتقل کرده‌اند.
علت سفر او، دیدار با آیت‌الله «علی سیستانی» یا برخی از مقام‌های دفتر این مرجع تقلید شیعه اعلام شد اما دفتر سیستانی آن را تکذیب کرده است.
«شیرین نجفی»، یکی از ادمین‌های کانال آمدنیوز هم که متهم به تشویق روحالله زم برای سفر به عراق شده، پس از ۴۸ ساعت سکوت خود را شکسته و گفته در این سفر هیچ نقشی نداشته است.
این در حالی است که «مازیار»، مسوول فنی آمدنیوز گفته روحالله زم به اصرار شیرین نجفی به عراق سفر کرده است. به ادعای او، نجفی تصویر ۱۵ میلیون یورو را به زم نشان داده و گفته بود که باید شخصا به عراق برود و پول‌ها را از آیت‌الله سیستانی تحویل بگیرد.
سپاه پاسداران تلاش می‌کند عملیات بازداشت و ربایش زم را محیرالعقول معرفی کند. فرانسه اما این اقدام جمهوری اسلامی را محکوم کرده است.
درباره علت سفر زم به عراق گفته‌ها زیاد است اما اصلی‌ترین آن‌ها، تلاش برای گرفتن حمایت مالی برای راه‌اندازی تلویزیون آمدنیوز اعلام شده است.
زم حالا در اختیار سپاه است اما تنها بخشی از واقعیت‌های پشت پرده ربایش او علنی شده است و شاید در روز‌های آینده نیز اطلاعات بیشتری منتشر شود؛ از این که او چه‌گونه به دام افتاد، با چه وعده‌ای به عراق رفت، چه فرد یا نهادی در این ربایش دست داشته و چه اعترافاتی کرده است.
آینده زم تا حد زیادی قابل پیش‌بینی است؛ به احتمال فراوان از اعترافات او علیه بسیاری از رقبای سیاسی جمهوری اسلامی استفاده خواهد شد و حکم سنگینی در انتظارش خواهد بود.
ارزیابی فعالیت چند ساله زم و کانال آمدنیوز به مراتب سهل‌تر از پیش‌بینی آینده آن‌ها است؛ این‌که چه‌کار می‌کردند، چرا تاثیرگذار بودند، چه کسانی در پیدا و پنهان از آن‌ها حمایت می‌کردند و آیا بازداشت زم عملیاتی محیرالعقول بوده است؟
آمدنیوز رسانه بود؟
بسیاری فعالیت کانال آمدنیوز را در زمره فعالیت رسانهای تعریف نمی‌‌کنند. آن‌ها معتقدند این کانال ابزاری در اختیار نهادهای مختلف امنیتی و اطلاعاتی در جمهوری اسلامی بود که با استفاده از آن، علیه یک‌دیگر افشاگری می‌کردند.
با این تعریف، باید از آمدنیوز به عنوان یکی از مصادیق جنگ یا دعوای کهنه اطلاعاتی‌ها در تاریخ جمهوری اسلامی نام برد.
ریشه دعواهای اطلاعاتی در ایران
ریشه این دعواها به ابتدای دولت «محمد خاتمی» باز می‌گردد؛ زمانی که «قتل‌های زنجیره‌ای» رخ دادند. قتل‌های زنجیره‌ای به کشتار برخی از شخصیت‌های سیاسی و اجتماعیِ منتقد نظام جمهوری اسلامی در دههٔ ۷۰ خورشیدی، در داخل و خارج از ایران گفته می‌شود. وزارت اطلاعات دولت وقت طی اطلاعیه بی‌سابقه‌ای، عوامل قتل‌ها را معدودی از همکاران کج‌اندیش و خودسر که آلت دست عوامل پنهان و طعمه بیگانگان شده‌اند، معرفی کرد.
پرونده قتل‌های زنجیره‌ای به قدری حساس بود که خیلی از رسانه‌ها تمایل نداشتند به طور مستقیم درباره‌اش بنویسند. اگرچه رسانه‌های اصلاح‌طلب دهه ۷۰ در مورد آن کم افشاگری نکردند که البته با توقیف آن‌ها و بازداشت گروهی از نویسندگان‌شان همراه شد.
سرریز بخشی از دعواهای سازمان‌های اطلاعاتی در دوره خاتمی در سایت‌های بی و نام نشانی سر در می‌آوردند که از خارج ایران اداره می‌شدند. در آن زمان هیچ‌گاه مشخص نشد که چه گونه برخی اسناد و مدارک مربوط به قتل‌های زنجیره‌ای و تخلفات نهادهای حاکمیتی سر از سایت‌های بیرون از کشور در آورده‌اند. اگرچه بعد محافظه‌کاران از اصلاح‌طلبان به عنوان عامل انتشار این اسناد در دهه ۷۰ نام بردند اما اصلاح‌طلبان هرگز این ادعا را نپذیرفته‌اند.
در دوره دوم ریاست‌جمهوری «محمود احمدی‌نژاد» هم فصل جدیدی از انتشار اسناد و مدارک جنجالی در رسانه‌های داخل و خارج ایران رقم خورد. برخی از رسانه‌های نزدیک به دولت احمدی‌نژاد روزی نبود که تهدید به افشاگری نکنند و در مقابل، برخی سایت‌های نزدیک به اصلاح‌طلبان هم اخبار و گزارش‌های جنجالی در مورد احمدی‌نژاد و دولت او منتشر می‌کردند.
بخشی از این اسناد به طور مثال درباره گذشته «اسفندیار رحیم‌مشایی»، یار نزدیک احمدی‌نژاد بود که همسر او را عضوی از اعضای سابق «سازمان مجاهدین خلق» معرفی یا «حمید بقایی»، معاون اجرایی رییس دولت وقت را متهم به فساد اقتصادی می‌کرد.
در مقابل، رسانه‌های حامی احمدی‌نژاد هم تلاش می‌کردند اسناد فساد مدیران حاکمیتی را منتشر کنند که انتشار اسنادی از زمین‌خواری «اردشیر لاریجانی»، برادر «صادق لاریجانی»، رییس پیشین قوه قضاییه از جمله آن‌ها بود.
در دوره نخست دولت حسن روحانی هم این دعواهای اطلاعاتی ابتدا از افشای نام و خانه‌های تیمی سپاه پاسداران در تهران شروع شد. این افشاگری در سال ۱۳۹۳ به وقوع پیوست و در زمان خود جنجال فراوانی به راه انداخت.
چند سال بعد فضای سیاسی و امنیتی در جمهوری اسلامی شاهد برآمدن سایت و کانال تلگرامی آمدنیوز شد که طی چند سال، اسناد جنجالی بسیاری را منتشر کرد.
برخی از این اسناد بعد‌ها تایید می‌شدند و برخی دیگر هیچ‌گاه از سوی هیچ مقام و نهادی تایید نشدند. اما آمدنیوز با انتشار این اسناد توانست فضای سیاسی، امنیتی و رسانهای ایران را متشنج کند.
اوج تاثیرگذاری آمدنیوز البته به اعتراض‌های دی سال ۱۳۹۶ باز می‌گشت که به اعتقاد برخی از مقام‌های جمهوری اسلامی، نقشی اساسی در شعله‌ور شدن این اعتراض‌ها داشت.
گروهی از فعالیت و تاثیرگذاری همین کانال در اعتراض‌های دی ماه به عنوان عامل اصلی فیلتر شدن «تلگرام» در ایران نام می‌برند؛ اقدامی که البته باعث نشد فعالیت این کانال متوقف شود.
آمدنیوز از آن زمان تا همین چند روز پیش نیز به فعالیت‌های خود ادامه داد و طی این مدت اسناد و مدارک جنجالی زیادی منتشر کرد. اما حالا دیگر نه از این کانال خبری است و نه از اسناد جدید.
آمدنیوز در شرایطی پایان یافت که در ماه‌های اخیر فعالیت آن گرایش روشنی به جریان محمود احمدی‌نژاد پیدا کرده و به طور غیرمستقیم به رسانه این جریان تبدیل شده بود.
طی چند سال فعالیت، کانال آمدنیوز اسناد و مدارک بسیاری منتشر کرد که افرادی را در بیت رهبری، سپاه پاسداران، مجمع تشخیص مصلحت نظام، قوه قضاییه، وزارت اطلاعات، مجلس شورای اسلامی و بسیاری دیگر از نهادهای حاکمیتی و حکومتی در مظان همکاری با این کانال قرار داد.
با بازداشت روحالله زم حالا خیلی‌ها دنبال پیدا کردن روابط او در داخل این نهادهای حاکمیتی و حکومتی هستند و می‌گویند باید همکاران او را شناسایی و بازداشت کرد.
در این میان، همه چیز به اعترافات و دانسته‌های روحالله زم باز می‌گردد. هنوز معلوم نیست که زم چه اعترافاتی خواهد کرد اما بی‌تردید اعترافات او مبنای بازداشت‌های گسترده‌ای در ایران خواهد شد.
سپاه کار محیرالعقول کرد؟
سپاه پاسداران مدعی است در بازداشت روحالله زم، کاری کارستان کرده است. اما بسیاری این ادعا را رد می‌کنند و معتقدند سپاه چندان کار مهمی در این رابطه نکرده و تنها با استفاده از برخی ترفند‌ها توانسته است زم را فریب دهد و به تله بکشاند.
بررسی عملکرد سیستم اطلاعاتی و امنیتی جمهوری اسلامی طی ۴۰ سال اخیر نشان می‌دهد که این سیستم در ربایش مخالفان سرشناس و تاثیرگذار خود در خارج ایران چندان موفق نبوده است.
«فرود فولادوند»، «عبدالمالک ریگی»، «علی‌اکبر قربانی»، «علی توسلی» و روحالله زم از جمله مشهورترین افرادی هستند که اعلام شده جمهوری اسلامی آن‌ها را ربوده است.
«علی توسلی»، از رهبران «سازمان فداییان خلق اکثریت» بود که در سال ۱۳۷۴ برای سفری تجاری عازم باکو شد اما ناگهان سر از ایران درآورد و به زندان افتاد.
در سال ۱۳۸۵، فرود فولادوند، مدیر شبکه تلویزیونی «انجمن پادشاهی ایران» با دو نفر دیگر از همراهانش در ترکیه ربوده شدند. با گذشت ۱۳ سال از این واقعه، هنوز اطلاعی از سرنوشت این افراد در دست نیست.
علی‌اکبر قربانی نیز از چهره‌‌های نزدیک به سازمان مجاهدین خلق بود که در خرداد سال ۱۳۷۱ در ترکیه ربوده شد.
درباره عبدالمالک ریگی هم‌چنین روایت شده است که با یک پرواز از دوبی عازم بیشکک در قرقیزستان بود که نیروهای امنیتی و نظامی با وادار کردن هواپیما به فرود، او را دستگیر کردند.
بسیاری از این افراد یا نام‌های آشنا یا تاثیرگذاری نبوده‌اند و یا بازداشت آن‌ها مثل عبدالمالک ریگی در آسمان ایران اتفاق افتاده و خبری از عملیات برون‌مرزی نبوده است.
بررسی عملکرد سیستم اطلاعاتی جمهوری اسلامی نشان می‌دهد که آن‌ها تنها توانسته‌اند چند مخالف نه‌چندان قدرتمند خود را در کشور‌های همسایه ایران بربایند و در این زمینه عملکرد چندان حیرت‌انگیزی نداشته‌اند.
اما این سیستم در عوض در ترور مخالفان خود در خارج از ایران موفقیت‌های قابل توجهی داشته است؛ از ترور «شاپور بختیار» گرفته تا عملیات تروریستی رستوران «میکونوس».
جمهوری اسلامی طی ۴۰ سال عمر خود، مخالفان قدرتمند قابل توجهی را ترور کرده است که از «محمدرضا کلاهی»، متهم انفجار ساختمان «حزب جمهوری اسلامی» می‌توان به عنوان یکی از آخرین این موارد نام برد.
جمهوری اسلامی هرچند مسوولیت این ترور را که سال ۱۳۹۴ در هلند رخ داد، برعهده نگرفته اما از آن استقبال کرده است.
همین سال ۱۳۹۷ بود که دولت‌های فرانسه و دانمارک هم اعلام کردند جمهوری اسلامی قصد بمب‌گذاری و ترور مخالفانش را در قلب اروپا داشته است؛ موضوعی که جمهوری اسلامی بارها آن را رد کرده است.
سپاه حالا که روحالله زم را در اختیار گرفته، هیچ ابایی ندارد که اغراق کند در یک عملیات پیچیده اقدام به ربایش وی کرده است؛ ادعایی که از سوی مقام‌های عراق رد شده است.
منبعی آگاه در دولت عراق روز پنج‌شنبه اعلام کرده که روحالله زم را دستگاه اطلاعاتی عراق بازداشت کرده و تحویل ایران داده است.
این منبع اعلام کرده است که زم بیش از یک روز در بازداشت دستگاه اطلاعاتی عراق بود و سپس مطابق «موافقت‌نامه استرداد مجرمین»، به ایران تحویل داده شد.
مطالب مرتبط:
دفتر آیت‌الله سیستانی: روحالله زم قرار ملاقاتی با آیت‌الله نداشت
پایان «آمدنیوز»؛ سناریوی سپاه برای دستگیری «روحالله زم» چه بود؟
پایان «آمدنیوز»؛ سناریوی سپاه برای دستگیری «روحالله زم» چه بود؟
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر