جلسه‌های دادگاه هشت فعال محیط‌زیست روز سه‌شنبه ۳۰ مهر پایان یافت و به گفته وکلای آنها، تا هفته آینده احکام‌شان ابلاغ خواهد شد. آخرین جلسه دادگاه مربوط به «عبدالرضا کوهپایه» و «سام رجبی» بود که هر دو به اتهام مشترک «اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی» محاکمه شدند. جلسه رسیدگی به پرونده آنها صبح ۳۰ مهر در شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب به ریاست قاضی «ابوالقاسم صلواتی» برگزار شد.
«لیلی هوشمند افشار»، مادر سام رجبی که امروز(سه‌شنبه) برای دیدن فرزندش به دادگاه انقلاب رفته بود، به «ایران‌وایر» گفت: «توانستم سام را چند دقیقه‌ای ببینم اما متاسفانه وکیل او چیزی درباره روند دادگاه نگفت. فقط گفت بین هشت تا ۱۰ روز دیگر حکم ابلاغ خواهد شد.»
دادگاه «امیرحسین خالقی» روز دوشنبه ۲۹ مهر بود و آخرین جلسه‌های دادگاه «مراد طاهباز»، «نیلوفر بیانی»، «سپیده کاشانی»، «هومن جوکار» و «طاهر قدیریان» هفته گذشته در شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب برگزار شدند. اکنون خانواده‌های این هشت نفر امیدوارند با دخالت رهبر جمهوری اسلامی و خروج پرونده از دست سپاه پاسداران،عزیزان‌شان پس از ۲۰ ماه بازداشت موقت، زودتر آزاد شوند.
اتهام مراد طاهباز، نیلوفر بیانی، هومن جوکار و طاهر قدیریان که پیش از این با «فساد فی‌الارض» روبه‌رو بودند، به «همکاری با دول متخاصم» تغییر کرده است. طبق مواد ۲۷۹ و ۲۸۶ «قانون مجازات اسلامی»، مجازات فساد فی‌الارض یکی از این موارد است: اعدام، صلب، قطع دست راست و پای چپ و نفی بلد (تبعید).
یک منبع نزدیک به این فعالان محیط زیست درباره تغییر اتهام آنها گفت: «کاری می‌کنند که خانواده‌ها از مرگ به تب راضی شوند. حالا خانواده‌ها خوشحال هستند که دیگر عزیزان‌شان مواجه با اتهام فساد فی‌الارض و اعدام نیستند.»
طبق ماده ۵۰۸ قانون مجازات اسلامی، مجازات «جاسوسی» بین یک تا ۱۰ سال حبس است: «هرکس یا گروهی با دول خارجی متخاصم به هر نحو علیه جمهوری اسلامی ایران همکاری کند، در صورتی که محارب شناخته نشود، به یک تا ۱۰ سال حبس محکوم می‌شود.»
منبع مطلعی که با «ایران‌وایر» گفت‌وگو کرده است، گفت: «وکلا هیچ اطلاعاتی به خانواده‌ها نمی‌دهند جز این‌که بگویند انشالله آزاد می‌شوند، صبر کنید! خانواده‌ها هم جز صبر کار دیگری نمی‌توانند بکنند.»
تاکنون هیچ سندی برای اتهام‌های جاسوسی و اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی از سوی قوه قضاییه و سازمان حفاظت اطلاعات سپاه برای این فعالان محیط زیست ارایه نشده است.
این منبع با اشاره به ملاقات مادران زندانیان با نمایندگان مجلس شورای اسلامی و دیگر مقامات نظام گفت: «این دیدارها انجام می‌شوند ولی از زمان بازداشت تا الان هیچ‌کس جواب و نظر قطعی و حرفه‌ای به آنها نداده است جز این‌که گفته‌اند صبر کنند، انشالله همه چیز درست می‌شود و از این دست حرف‌ها. حالا هم آنها که داخل زندان هستند و هم خانواده‌هایشان جز صبر، کاری دیگری نمی‌توانند بکنند.»
او درباره وضعیت رسیدگی پزشکی به این فعالان محیط زیست گفت مراد طاهباز که پیش از بازداشت به سرطان پروستات مبتلا بوده است، مدتی پیش برای چند روز به بیمارستان منتقل شده بود: «باتوجه به این که نگاه جهانی روی این افراد است و آنها تقریبا دو سال است که در بازداشت موقت به سر می‌برند، خوش‌بختانه حداقل مراقبت‌های پزشکی از آنها انجام می‌شود.»
به گفته این منبع، همه فعالان محیط زیست در سلول‌های چند نفر وابسته به سپاه پاسداران در زندان اوین به سر می‌برند و از میان مردان، تنها عبدالرضا کوهپایه با مراد طاهباز در یک سلول با هم هستند: «بقیه مردها هر کدام جداگانه با زندانیان دیگری نگه‌داری می‌شوند.»
این منبع درباره نحو ملاقات خانواده‌ها با عزیزان خود نیز گفت: «هفته‌ای دو بار به مدت ۱۰ دقیقه اجازه تماس تلفنی با خانواده‌ها به آنها داده می‌شود و تقریبا هر سه هفته یک بار با حضور یک مامور، ملاقات حضوری در حدود ۲۰ تا ۳۰ دقیقه دارند.»
خانواده‌های این فعالان محیط زیست طی مدت گذشته نامه‌های متعددی به رییس و نمایندگان مجلس شورای اسلامی، رییس قوه قضاییه و «علی خامنه‌ای»، رهبر ایران نوشته و خواستار آزادی فرزندان خود یا تشکیل یک دادگاه منصفانه شده‌اند. با این حال، جلسه‌های دادگاه آنها غیرعلنی و در شعبه‌ای برگزار شده که حداقل از سال ۱۳۸۸، به رسیدگی به پرونده‌های سیاسی و امنیتی و صدور حکم‌های سنگین معروف است. اما هم‌چنان خانواده‌ها امیدوار هستند چون غیر از این کاری دیگری نمی‌توانند بکنند.
ماه‌ها پس از نوشتن نامه از سوی خانواده‌های این فعالان محیط زیست به رهبر ایران، «محمدرضا تابش»، نماینده مجلس روز ۲۲ مهر در یادداشتی در روزنامه «اعتماد» خبر داد که پرونده آنها به دستور رهبر جمهوری اسلامی از دست حفاظت اطلاعات سپاه پاسداران خارج شده و برای رسیدگی، به شورای عالی امنیت ملی واگذار شده است.
با این حال، منبع مطلعی که با «ایران‌وایر» صحبت کرده است، گفت: «البته بعدتر به خانواده‌ها گفته شد پرونده از دست شورای عالی امنیت ملی خارج و به وزارت اطلاعات داده شده است.»
هم‌چنین در خبرها آمده بود پس از انتقال این پرونده به شورای عالی امنیت ملی، اتهام سنگین فساد فی‌الارض برای چهار نفر از آنها تبدیل به اتهام همکاری با دول متخاصم شده است.
محمدرضا تابش در یادداشت خود با اظهار امیدواری از آزادی این فعالان محیط زیست نوشته بود: «درهر حال به نظر می‌رسد امروز با توجه به طولانی شدن روند پرونده، اسباب تنبه حاصل شده و بهتر است كه اين پرونده را هرچه سريع‌تر مختومه كنيم تا به فشاری كه از جانب افكار عمومی و ناظران داخلی و خارجی ايجاد شده، خاتمه دهيم. علی‌الخصوص اجازه ندهيم جايگاه امروز سپاه پاسداران كه به‌واسطه اقدامات شجاعانه در راستاي دفاع از اين مرز و بوم داشته و دارد، نزد مردم خدشه‌دار شود.»
پیش از این، هیات ویژه چهار نفره‌ای که به دستور «حسن روحانی» برای پی‌گیری وضعیت بازداشت‌شدگان محیط زیست تشکیل شده بود، اعلام کرد هیچ مدرکی برای اتهام جاسوسی این فعالان نیافته است.
«عیسی کلانتری»، رییس سازمان حفاظت از محیط زیست نیز در گفته‌های خود چندین بار اتهامات آنها را «ادعایی» خوانده است که باید بررسی شوند. او گفته است سند و مدرکی برای جاسوسی این افراد وجود ندارد و بی‌دلیل در زندان مانده‌اند.
«محمود صادقی»، نماینده مجلس هم در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ در حساب کاربری توییتر خود نوشت وزیر اطلاعات که یکی از چهار عضو گروه ویژه تحقیق بر پرونده فعالان محیط زیست بوده، گفته است دلیلی برای جاسوسی آنها نیافته‌اند: «صریحا، مستندلا، مستندا اعلام کردند هیچ دلیلی بر جاسوسی آنها نیافته‌اند.»
با این حال، «عباس جعفری دولت‌آبادی»، دادستان وقت تهران در پاسخ به نمایندگان مجلس و عیسی کلانتری گفته بود آنها حق دخالت در این پرونده را ندارند.
«کاووس سیدامامی»، مدیر موسسه «میراث حیات‌وحش پارسیان» به همراه تعدادی از همکاران این موسسه به نام‌های سام رجبی، هومن جوکار، نیلوفر بیانی، مراد طاهباز، طاهر قدیریان، امیرحسین خالقی و سپیده کاشانی در تاریخ چهارم و پنجم بهمن ۱۳۹۶ توسط ماموران دفتر حفاظت اطلاعات سپاه در منزل خود و یا دفتر کارشان بازداشت شدند. دفتر این موسسه نیز در همان روزها پلمب شد.
پس از مدتی، برخی دیگر از فعالان محیط زیست در تهران و شهرستان‌ها نیز بازداشت اما همگی آنها پس از مدتی آزاد شدند. با این حال، از میان آنها، عبدالرضا کوهپایه، کوه‌نورد و عکاس طبیعت که در اسفند ۱۳۹۶ بازداشت شده بود، هم‌چنان در بازداشت به سر می‌برد.
بیشتر رسانه‌های تندرو، یکی از استنادات جاسوسی آنها را استفاده از دوربین‌های ۵۰ متری دانسته بودند. عیسی کلانتری، رییس سازمان حفاظت محیط زیست در تاریخ ۲۵ بهمن ۱۳۹۶ در انتقاد به این استدلال گفته بود: «این دوربین‌ها برای رصد یوزپلنگ‌ها هستند و دید آنها بیشتر از ۵۰ متر نیست.»
کاووس سیدامامی چند روز پس از بازداشت، در سلول خود جان باخت. مسوولان زندان روز ۱۹ بهمن ۱۳۹۶ به خانواده او اطلاع دادند که سیدامامی خودکشی کرده است؛ موضوعی که از سوی خانواده امامی و کسانی که او را می‌شناختند، رد می‌شود. هیچ‌گاه دلیل این مرگ و این که چه طور یک زندانی می‌تواند پس از تقریبا دو هفته از بازداشت، در سلول خود خودکشی کند هم توضیح داده نشده است.
عباس جعفری دولت‌آبادی، دادستان وقت تهران چند روز پس از مرگ او، در تاریخ ۲۰ بهمن ماه سیدامامی را به جاسوسی متهم کرد اما هرگز مبنای آن این اتهام روشن نشد.
پس از مرگ کاووس امامی، همسرش تهدید به سکوت شد، مراسم خاک‌سپاری او در سکوت گذشت و حتی پرونده شکایت خانواده سیدامامی از صداوسیما برای پخش فیلمی درباره این استاد دانشگاه و فعال محیط زیست به جایی نرسید. خانواده سید امامی این فیلم را سراسر دروغ توصیف کردند.
«مریم ممبینی»، همسر کاووس سیدامامی پس از ۱۹ ماه ممنوع‌الخروجی، سرانجام توانست از کشور خارج شود و در تاریخ ۱۸ مهر ۱۳۹۸ به کانادا و نزد فرزندانش رسید.
مطالب مرتبط:
بازداشت محیط‌زیستی‌ها در حال تبدیل به یک مشکل جدید بین‌المللی برای ایران
چرا تنها وکیل انتخابی در پرونده محیط زیستی‌ها عزل شد؟
اتهام افساد فی الارض علیه ۵ فعال محیط زیست با استناد به نامه ارتش
شکنجه سفید؛ روایت هم‌بندی سابق طاهر قدیریان از وضعیت فعالان محیط زیستی در زندان
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر