بحث درباره چندهمسری این روزها در ایران داغ است. واکنش افکار عمومی، آن‌طور که از شبکه‌های اجتماعی برمی‌آید عمدتا منفی است. واکنش‌هایی آمیخته با تعجب، طنز و گاهی عصبانیت که در حال‌وروز فعلی که انواع و اقسام بحران‌های اجتماعی و اقتصادی عرصه را بر مردم ایران تنگ کرده، گروهی از چندهمسری حرف می‌زنند، برای آن پوستر طراحی می‌کنند و در پی توجیه اخلاقی و فلسفی آن برمی‌آیند.
به‌عنوان نمونه «محمد عسگری»، مسوول واحد مشاوره موسسه حیات حسنی که مسوولیت برگزاری کارگاه‌های چندهمسری را برعهده دارد، به رسانه‌ها گفته در ایران ۴ تا ۵ میلیون زن بین ۳۰ تا ۴۹ سال وجود دارند که همسر ندارند. آیا این‌ها حق تاهل ندارد؟
به‌جز این بارها شنیده‌شده که یکی از توجیهات فلسفی چندهمسری این ایده است که جمعیت زنان بیشتر از مردان است. به‌عنوان‌مثال خبرگزاری رسمی حوزه، در مقاله‌ای که ۱۴ شهریور پارسال منتشر کرده به‌صراحت این مساله را «ضرورت اجتماعی تعدد زوجات در اسلام» معرفی کرده است. این توجیه مخصوص حوزه علمیه شیعه قم نیست، بلکه این نظریه در میان علمای اهل سنت نیز طرفدار دارد، چنانکه «مولوی عبدالحمید» امام‌جمعه اهل سنت زاهدان شهریور دو سال پیش گفته بود: «چندهمسری ازنظر عقلی درست است چون جمعیت زنان بیشتر از مردان است.» همان موقع سایت فکت‌نامه این گفته او را راستی‌آزمایی کرد و ثابت کرد این ادعا هیچ پایه و اساسی ندارد و طبق آمارهای رسمی به‌جز گروه سنی ۵۰ تا ۷۰ سال در تمام گروه‌های سنی دیگر جمعیت مردان بیش از زنان است.
این ادعاها، حتی به فرض درست بودن، در هیچ شرایطی نمی‌توانند توجیه درستی برای پدیده چند همسری باشند، اما به این بهانه بازخوانی آمارها خالی از لطف نیست. در این گزارش سعی کرده‌ایم با استناد به داده‌های آخرین سرشماری انجام‌شده در ایران و با پاسخ به چند سوال، تصویری واقعی از وضعیت موجود ترسیم کنیم.
زنان مجرد بیشترند یا مردان؟
جمعیت مردان مجرد بیش از ۵۵۰ هزار نفر از زنان مجرد بیشتر است. بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵، جمعیت مردان مجرد ۱۲ میلیون و ۲۸۶ هزار نفر و جمعیت زنان مجرد ۱۱ میلیون و ۷۰۹ هزار نفر اعلام شده است.
مقایسه گروه‌های سنی نشان می‌دهد بیش از همه در رده سنی ۲۰ تا ۲۴ ساله جمعیت مردان مجرد بیش از زنان است، چنانکه اختلاف جمعیت به بیش از یک‌میلیون و ۱۹۲ هزار نفر می‌رسد. از آن‌سو با افزایش سن، جمعیت زنان مجرد رفته‌رفته بیشتر می‌شود.
اگر بازه سنی ۲۰ تا ۴۰ سال در نظر بگیریم به این نتیجه می‌رسیم که تعداد مردان مجرد حدود ۲ میلیون و ۱۰۴ هزار نفر بیش از تعداد زنان مجرد است.
چه تعداد زن و مرد ایرانی هرگز ازدواج نکرده‌اند؟
مقایسه آمار مردان و زنانی که هرگز ازدواج نکرده‌اند نشان می‌دهند، تعداد مردان حدود ۳ میلیون نفر بیش از زنان است. طبق سرشماری سال ۱۳۹۵، بیش از ۱۱ میلیون و ۵۵۸ هزار مرد بالای ۱۰ سال و ۸ میلیون و ۵۹۷ هزار زن بالای ۱۰ سال در فهرست کسانی شمرده‌شده‌اند که هرگز ازدواج نکرده‌اند.
با توجه به دغدغه باروری طرفداران تعدد زوجات اگر بازه سنی ۱۵ تا ۴۹ سال را (طبق تعریف مرکز آمار) مبنای محاسبه قرار دهیم خواهیم دید تعداد زنان هرگز ازدواج‌نکرده حدود ۳ میلیون و ۳۳۳ هزار و تعداد مردان مجرد حدود ۵ میلیون و ۶۹۴ هزار نفر است.
چند درصد جمعیت زنان و مردان ایرانی به دلیل طلاق بی‌همسرند؟
مقایسه آمارها نشان می‌دهد تعداد زنان مجرد طلاق گرفته حدود ۳۱۳ هزار نفر بیش از مردان است. ۳۹۹ هزار مرد مجرد، در مقابل ۷۱۳ هزار زن مجرد که به دلیل طلاق بدون همسر زندگی می‌کنند. از این مقایسه می‌توان نتیجه گرفت احتمالا میزان ازدواج مجدد بعد از طلاق در مردان بیش از زنان است، یا چنانکه بعدا هم گفته‌شده، برخی زنان، بااینکه هنوز فرایند طلاقشان نهایی نشده، هنگام سرشماری خود را طلاق‌گرفته معرفی کرده‌اند.
چند زن و چند همسر ازدست‌داده در ایران زندگی می‌کنند؟
جمعیت زنان شوهر ازدست‌داده نیز به‌مراتب بیش از مردانی است که بعد از فوت همسر دیگر ازدواج نکرده‌اند. این اختلاف به بیش از ۲ میلیون نفر می‌رسد که بیش از یک‌میلیون مورد آن مربوط به بازه سنی بیش از ۶۵ سالگی است. این شاید به دلیل این باشد که سن امید به زندگی در مردان بیش از زنان است.
چند مرد بیش از یک همسر دارند؟
محمد عسگری، مسوول واحد مشاوره موسسه حیات حسنی که مسوولیت برگزاری کارگاه‌های چندهمسری را برعهده دارد، معتقد است ۱۰۰ هزار مرد چند همسر در ایران وجود دارد. او البته منبعی برای آمار خود معرفی نمی‌کند و صرفا به این توصیه بسنده می‌کند آمار دقیق را از مراکز رسمی باید گرفت.
جست‌وجوها برای پیدا کردن آمار رسمی چندهمسری بی‌نتیجه است، محاسبه و مقایسه آمار تاهل مردان و زنان هم نتیجه‌ای متناقض دارد، چنانکه نتایج سرشماری ۱۳۹۵ حکایت از آن دارد که جمعیت مردان دارای همسر بیش از زنان است که سوال‌برانگیز است. بااین‌همه مسئولان مرکز آمار درباره این نکته آماری گفته‌اند این اختلاف دو دلیل دارد:
یکی تاهل مردان افغانستانی است که خانواده‌شان در ایران نبوده‌اند، اما در سرشماری محاسبه شده‌اند. در سرشماری سال ۱۳۹۵، جمعیت افغانستانی‌های مقیم ایران یک‌میلیون و ۵۸۴ هزار نفر شمارش شده است. جمعیت مردان بالای ۱۵ سال افغانستانی در این سرشماری حدود ۹۱ هزار نفر بیش از زنان افغانستانی بوده است.
دلیل دوم هم اشتباه خوداظهاری، به‌خصوص در میان زنان در آستانه طلاق عنوان‌شده که بااینکه فرایند طلاق آن‌ها نهایی نشده، اما خود را بدون همسر معرفی کرده‌اند.
مطالب مرتبط:
دست‌کاری و استفاده نقاشی‌های یک طراح بدون اجازه او برای تبلیغ چند همسری
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر