«گادی آیزنکوت»، به‌محض اتمام دوره خدمتش به‌عنوان رییس ستاد نیروهای دفاعی اسراییل، به جنگ با سرلشکر «ییتژاک بیرک» می‌رود که گزارش تندی درباره عدم آمادگی ارتش برای یک جنگ جدید نوشته بود. آیزنکوت در سپتامبر سال ۲۰۱۸ در یک اقدام نامعمول نامهای به همه اعضای کابینه امنیتی و وزارت امور خارجه و کمیته دفاع می‌فرستد.
او در این نامه چنین نوشته است: «به‌عنوان مسوول آمادگی ارتش برای جنگ، اعلام می‌کنم که ارتش اسراییل آمادگی هرگونه ماموریتی را که به آن واگذار شود، دارد. این ارتش در حوزه اطلاعاتی و عملیات هوایی بسیار خبره بوده و قابلیت‌های زیادی را در انجام آزمایش‌های روزانه در همه عرصه‌های جنگی دارد.»
او در مراسم وداع خود که با حضور رییس جدید ستاد نیروهای دفاعی اسراییل در آغاز سال میلادی جاری برگزار شد نیز حرف‌های مشابهی زده بود. در ماه جولای در کنفرانس «هارزلیا» گفته بود که ارتش اسراییل پیشرفته‌ترین تجهیزات جنگی را در سراسر جهان دارد وتا شعاع دو هزار کیلومتری اسراییل قدرت برتر محسوب می‌شود.
ظاهرا جهت باد برای «نتانیاهو» نخست‌وزیر و وزیر دفاع هم تغییر کرده است. او که در کل به دستاوردهای اسراییل در باب مزاحمت‌های نظامی ایران در منطقه افتخار می‌کند، در مراسم سوگند که اوایل ماه گذشته در پارلمان اسراییل معروف به «کنست» برگزار شده بود در مورد ایران ابراز نگرانی کرده بود: «این تنها یک خیال و وهم نیست. ایران در حال تقویت قدرت نظامی خویش است. جسارتش زیاد شده. این برای ما نیز به این معناست که باید قدرت بیشتری پیدا کنیم. ارتش نیز باید قدرت تهاجمی و دفاعی خود را به همان میزان بالا ببرد. قدرت و کیفیت ارتش نباید با گذشته قابل‌مقایسه باشد.» این به این معناست که بودجه اختصاصی برای دفاع باید چندمیلیاردی شود.
نتانیاهو در روز فارغ‌التحصیلی افسران نیروهای زمینی تعلیم‌دیده گفت که: «ما آمادگی مواجهه با خطر را داریم.»
به نظر می‌رسد مقامات دفاعی که تا همین اواخر روی قدرت ارتش و ضعف دشمن تاکید می‌کردند به خط فکری نتانیاهو پیوسته‌اند. هفته پیش «کوچاوی» از جدی‌تر شدن خطر حمله به اسراییل سخن گفت: «در مرزهای شمالی و جنوبی شرایط بسیار حساس و آسیب‌پذیر است و ممکن است به مناقشه بیانجامد، حتی اگر دشمنان ما طالب جنگ نیستند.» این شرایط حساس برای ارتش به معنای تسریع آماده‌سازی برای جنگ است.
افسر ارشد دیگری تصویر تاریک‌تری از موقعیت کنونی را بازتاب می‌دهد و در یک جلسه محرمانه می‌گوید که اگر اسراییل به تقویت نظامی خود نپردازد، ارتش ممکن است برتری کیفی خود را از دست بدهد. حزب‌الله هرروز قوی‌تر می‌شود و اسراییل و ایران هم اگرچه در میدان جنگ نیستند ولی در حال حاضر به‌صورت علنی و به‌طور مستقیم در کشاکش به سر می‌برند. این افسر ارشد درباره عدم کافی بودن بودجه در نظر گرفته‌شده برای تهدیدهای قابل پیش‌بینی از جانب ایران هشدار می‌دهد.
تفاوت بین این دو روایت باعث تعجب می‌شود. آیا اسراییل واقعا با خطر بزرگی مواجه است؟ و آیا تلاشش برای جلوگیری از جنگ بی‌نتیجه مانده است؟ یا ابراز خشنودی‌‌اش پیش‌تر اغراق‌آمیز بوده است؟ آیا کسی در این میان با اغراق در جدی بودن خطر به دنبال منافع خویش است؟
نتانیاهو که تابه‌حال دو بار در تلاش برای تشکیل دولت جدید شکست‌خورده حالا درصدد است که وجهه خود را به‌عنوان یک سیاستمدار نجات دهد. نتانیاهو می‌گوید که شرایط امنیتی حاضر به یک دولت متحد و هماهنگ تحت ریاست او نیاز دارد. او سال گذشته در اوج بحران دولت ائتلافی‌اش گفت: «اسراییل در شرایط بحرانی امنیتی به سر می‌برد و در چنین شرایطی شما رای نمی‌دهید.»
ارتش درصدد است که بودجه امنیتی طوری تعیین شود تا کوچاوی بتواند به‌صورت مستقل یک برنامه چندساله بریزد. در حال حاضر ارتش با انتقال بودجه در داخل، منابع مالی موردنیاز خود را تامین می‌کند.
خطراتی که سیاستمداران و سرداران ارتش از آن حرف می‌زنند وجود دارد و هیچ‌یک از مقامات امنیتی که «هاآرتص» با آن‌ها مصاحبه کرده است آن را سبک نمی‌گیرند ولی این‌ها جدید نیست. برنامه اتمی ایران، حزب‌الله، شلیک موشک از عراق، یا شبه‌نظامیان در یمن، این‌ها همه خطراتی ست که آیزنکوت وهم چنین جانشین پیشینش «بنی گانتز» از روز اول سمتشان با آن مواجه بوده‌اند.
این‌ها همان خطراتی است که مقامات دفاعی در پنج سال اخیر به آماده‌سازی در برابر آن می‌پرداختند. اسراییل برای مقابله با این خطرات به خریدن «لاکهید مارتین اف ۳۵» و موشک‌های دقیق، تانک‌های «باراک» و تجهیزات جنگی دیگر پرداخت و ارتش خود را با خبره‌ترین کماندوها مجهز کرد، بودجه کلانی دریافت کرده و توانایی‌های خود را چنان گسترش داد که حالا سایر کشور‌ها برای بازدید از تجهیزات نظامی اسراییل به این کشور سفر می‌کنند.
از سال ۲۰۱۵ اسراییل با تهدیدهای ایران مواجه است که به «جنگ در خلال جنگ‌ها» معروف است. این اصطلاحی است که از آن برای اقدامات پیشگیری‌کننده‌ای که اسراییل در مقابل مزاحمت‌ها و تهدیدهای ایران، انجام می‌دهد استفاده می‌شود و شامل حمله هوایی در سوریه و لبنان هم می‌شود.
سرلشکر «آلون» رییس پیشین عملیات که آیزنکوت از او به‌عنوان رییس پروژه مبارزه با ایران یاد می‌کند اخیرا این خط‌مشی را در یک مقاله‌‌ای در گاهنامه ارتش که به «بین هاکتاویم» معروف است و در مرکز مطالعات نظامی میان‌رشته‌ای «دادو» منتشر می‌شود، توضیح داده است. او در این مقاله مشترک با «دانا پرایزلرسوری» به شرح ایده «جنگ در خلال جنگ‌ها» می‌پردازد: «این به معنای متوقف کردن جنگ از موضع قدرت و پیش از زوال است.»
بازداشتن دشمن از طریق انتقال این تصویر که در صورت بالا گرفتن درگیری‌ها اسراییل پیروز خواهد بود در این شرایط مهم و حیاتی ست. از خلال حرف‌های نویسنده مقاله می‌توان به این نتیجه رسید که مکانیزم ارتش در پرورش نیروهایش و تخصیص منابع آمادگی برای جنگ است.
در ارزیابی اطلاعاتی سال ۲۰۱۹ که برای سیاستمداران اجرا شده بود، ایده «جنگ در خلال جنگ‌ها» موفقیت‌آمیز تلقی شد. در این ارزیابی گفته‌شده بود که: «ایران از ضربات سنگینی که از جانب اسراییل به آن وارد آمده، در عذاب است.» در خلال دستاوردهای ارتش در سال ۲۰۱۸ از «کاهش قابل‌توجه قوای ایرانی در سوریه، تجزیه پایگاه‌های ایرانی، تخریب دارایی‌های اطلاعاتی ایران، ایجاد محدودیت برای ایران در سطح جهانی، تخریب پروژه موشکی حزب‌الله، تضعیف اقتصادی نیروهای قدس و حزب‌الله ایران» نام برده می‌شود. در این ارزیابی چنین بیان می‌شود که احتمال این‌که حزب‌الله جنگی را شروع کند بسیار کم است و خطر او فقط به داشتن چندین موشک دوربرد محدود است.
این مقام امنیتی که با موقعیت‌های حساس نظامی بسیار آشناست به هاآرتص می‌گوید: «در شرایط حاضر ما توانایی پیروزی در مقابل دشمنانی که احاطه‌مان کرده‌‌اند را داریم.» تغییراتی که در منطقه رخ داده است به‌ویژه انصراف واشنگتن از مسوولیتش در خاورمیانه و سیستم‌های نیروی ضد هوایی که آزادی عملیات هوایی را محدود کرده است شرایط جدیدی است که ارتش با آن مواجه است ولی همه این‌ها در نظر گرفته شده است.
او در ادامه می‌گوید: «اسراییل در سال گذشته به‌جز چند روز درگیری در مرزهایش به‌هیچ‌عنوان به جنگ و یا حتی حساس شدن موقعیت امنیتی نزدیک نبوده است. ممکن است که شرایط به‌جایی برسد که برای چند روز درگیری ایجاد شود ولی نه اسراییل و نه طرف مقابلش قصد شروع جنگ را ندارند.»
این مقام امنیتی می‌گوید که حتی در زمان ریاست گانتز که «بحث از جلوگیری ایران از انتقال تسلیحات دوربرد به حزب‌الله یا سوریه یا هر جای دیگر بود. ما در آن زمان از تقویت شبه‌نظامیان شیعی هیجان‌زده نشدیم و حالا هم نباید بشویم. چیزی که مهم است این است که ما بدانیم این نیروهای شبه‌نظامی از کجا تغذیه می‌شوند و چه کسی پشت آن‌هاست.»
آلون و پرایزلر در مقاله مشترکشان می‌نویسند که: «می‌توان گفت که خطر وقوع هیچ جنگی علیه کشورهای منطقه وجود ندارد. حتی علیه نیروهای ایرانی در سوریه. آن‌ها در شرایط فعلی توانایی مقابله و جنگ در برابر اسراییل را ندارند. خطر جنگ فقط به حزب‌الله و مسئلهٔ فلسطین و به‌ویژه حماس محدود می‌شود.»
این مقام ارشد ارتش معتقد است که ایده «جنگ در خلال جنگ‌ها» باعث دور شدن اسراییل از خطر حمله ایران شده است. «ایران قابلیت‌های ما را می‌داند و با اختلافات ما آشناست. این ایران را از درگیری جدی با اسراییل بازمی‌دارد.»
یک مقام امنیتی دیگر می‌گوید ایران به‌خوبی می‌داند که اسراییل نقشه‌هایش را نقش بر آب کرده و حزب‌الله هم کاملا به این موضوع واقف است که هرگونه درگیری با اسراییل به قیمت بالایی برای او تمام می‌شود.
این ارزیابی‌ها نه‌تنها از فعالیت‌های اسراییل نتیجه‌گیری شده بلکه از شکنجه مالی ناشی شده از تحریم‌های آمریکا علیه ایران و حزب‌الله هم نشات می‌گیرد. دریک جلسه بسته امنیتی که سال پیش برگزار شده بود، متخصصان گفتند که حضور نظامی ایران در سوریه و عراق و یمن باعث ضعف اقتصادی ایران و بحران اقتصادی او شده و ایران توان تحمل درگیری با اسراییل را ندارد.
در ماه می یک افسر قرارگاه فرماندهی شمال گفت حزب‌الله در بدترین موقعیت اقتصادی‌‌اش از زمان تاسیس است و ایران هم توان به دوش کشیدن بار آن را مثل گذشته‌ها ندارد. او می‌گوید که حزب‌الله در حال حاضر به‌سختی می‌تواند هزینه رزمایش و نگهداری تاسیسات و پرداخت حقوق نیروهایش را تامین بکند.
آن‌هایی که در مورد درگیری با ایران هشدار می‌دهند می‌گویند که ایران سیاست خود را تغییر داده و آماده پاسخ دادن به کوچک‌ترین حمله از جانب اسراییل است. در گذشته ایران به هر حمله‌‌ای که اسراییل مسوولیتش را به عهده می‌گرفت، پاسخ می‌داد. هواپیمای بدون سرنشین ایرانی که وارد مرزهای هوایی اسراییل شد، یا موشک‌های متعددی که از سوریه به شمال اسراییل پرتاب شد و یا حملات هواپیماهای بی‌سرنشین که در ماه آگوست توسط نیروهای قدس صورت گرفت، نمونه‌های آن هستند. هم‌اکنون دو طرف بیشتر به ضربه تجاری واردکردن به یکدیگر مشغول‌اند ولی به هر صورت این شرایطی است که ارتش پیش از آن‌هم با آن روبه‌رو بوده است.
حمله ایران به تانکرهای حاوی نفت در خلیج‌فارس باعث نگرانی اسراییل شد ولی کارشناسان اطلاعاتی معتقدند ایران عجله‌‌ای برای حمله دریایی به اسراییل ندارد. مقامات امنیتی می‌گویند که اگرچه ایران توانایی ضربه زدن به کشتی‌های اسراییلی را دارد ولی به‌خوبی می‌داند که این به معنای دامن زدن به درگیری‌هاست و کاملا در این زمینه محتاط است.
فرض بر این‌که هیچ تغییری در خطر حمله ایران به اسراییل وجود نداشته باشد ولی چیزی که می‌توان به آن اشاره کرد مسئله آمادگی ایران است. بعد از انتشار مقاله نام برده شده، آیزنکوت دو ژنرال به نامهای «آوی میزراهی» و «دورون آلموک» را برای آزمایش ادعای بیرک منصوب کرد. این ژنرال تایید کرده بود که: «ارتش و همه واحدهایش توانایی دفاع از اسراییل و شهروندانش و امنیت ملی این کشور را دارد. نیروها تعلیم‌دیده و آماده‌‌اند و تجهیزات پیشرفته‌‌ای در اختیار دارند.»
مجلس (کنست) هم کمیته خودش را با حضور قانون‌نویسان باسابقه درزمینه امنیتی برای امتحان ادعای بیرک تشکیل داد. این کمیته به کمبودهایی در نیروی انسانی و تدارکات اشاره کرده بود ولی آمادگی ارتش را برای رویارویی با جنگ احتمالی تایید کرده بود.
«ایول بن رویون» ، نماینده سابق حزب اصناف صهیونیست و ژنرال سابق، می‌گوید: «تنها چند ماه پیش ما از واحدهای مختلف بازدید کردیم و با افسران ارتش حرف زدیم. هیچ جای نگرانی نیست.» او همچنین اضافه می‌کند که «مقابله با ایران و یا حزب‌الله کاملا عملی است و این دروغ محض است که ارتش آماده مقابله را ندارد و با کمبودهای اساسی روبه‌روست که مانع پیروزی او خواهد شد.»
او همچنین می‌گوید: «بین بی‌تفاوتی و هیستریک شدن و سرکشی، نقطه‌‌ای وجود دارد که آنجا می‌توان دنبال حقیقت گشت و شرایط را تخمین زد. درست است که کمبودهایی وجود دارد ولی این کمبودها همیشه بوده است. برای نتانیاهو این خیلی راحت است که ادعا کند که با فاجعه یک‌قدم فاصله داریم و نیازمند تشکیل دولت به دست او هستیم.»
در روزهای گذشته ارتش به آزمایش یکی از یگان‌های خود پرداخت که قرار است در جنگ بعدی نقشی حیاتی ایفا کنند. بعد از انجام این آزمایش فرماندهان همه اتفاق‌نظر داشتند که این یگان در بهترین حالت خود بوده و کاملا آمادگی پیروزی در همه جبهه‌ها را دارد.
با توجه به جدالی که بر سر بودجه دفاع وجود دارد، وزارت دارایی نسبت به تصویری که از موقعیت امنیتی حاضر وجود دارد مشکوک است و مقامات تا همین شش ماه پیش می‌گفتند که تهدیدهای حیاتی علیه اسراییل کمتر شده است. این وزارتخانه اشاره می‌کند که هزینه «پروژه جنگ در خلال جنگ‌ها» عملیاتی که سیاستمداران و رهبران نظامی به آن اشاره می‌کنند، تنها بخشی از بودجه ایست که به دفاع اختصاص داده شده است و قطعا خیلی پایین‌تر از هزینه یک عملیات نظامی گسترده است.
یک مقام امنیتی وزارت دارایی می‌گوید که: «ارتش شاید در شرایط استثنایی باشد ولی روی‌هم‌رفته در حال ایفای نقشی ست که به عهده دارد و نیازی به هیجان‌زدگی و بالا بردن بودجه در این زمینه نیست.»
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر