از پنجشنبه ۲۳ آبان سال جاری که رسانه‌های ایران، اطلاعیه شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی را در مورد افزایش نرخ بنزین منتشر کردند، سونامی اعتراض عمومی مردم در شهرهای کوچک و بزرگ ایران به راه افتاد. حالا ۷۲ ساعت از شروع اعتراض به گران شدن بی‌سابقه نرخ بنزین در ایران می‌گذرد. ویدیوها و خبرهای منتشرشده از تجمع اعتراضی مردم در ده‌ها شهر ایران خبر می‌دهد، تجمعاتی که با دخالت ماموران امنیتی به خشونت کشیده شده است.
دی ماه سال ۱۳۹۶ نیز در پی اعلام ورشکستگی و وقوع اختلاس موسسات مالی و اعتباری مردم ایران در بیش از ۱۰۰ شهر کوچک و بزرگ دست به تجمع اعتراضی زدند. اعتراضاتی که با خشونت ماموران امنیتی، بازداشت‌های گسترده و احکام طویل‌المدت زندان سرکوب شد.
اعتراض کارگران نیز سال گذشته در صدر اخبار قرار گرفت. مشکل کارگران هم معیشت بود. کارگرانی که از تعطیلی کارخانه‌ها، تعدیل نیرو و حقوق عقب‌افتاده به ستوه آمده بودند، در چند شهر دست به تجمع اعتراضی زدند. اعتراضات کارگران نیشکر هفت‌تپه و گروه ملی فولاد خوزستان بیش از دیگر اعتراضات موردتوجه رسانه‌ها قرار گرفت. فعالان کارگری در این تجمعات گرچه بازداشت و با حبس‌های سنگین روبه‌رو شدند اما صدایشان به گوش رسید.
«پیمان شجیراتی»، کارگر سابق گروه ملی فولاد خوزستان در اعتراضات صنفی گروه ملی صنعتی فولاد خوزستان حضورداشته و اعتراضات مردمی را در دی ۱۳۹۶ از نزدیک دیده است. او معتقد است اعتراضاتی که از دو روز گذشته در شهرهای مختلف ایران آغازشده، دنباله اعتراض کارگران، معلمان و بازنشستگان به وضعیت معیشت خود است: «تا پیش از ٢٣ آبان هم فضای جامعه در اثر فشارهای اقتصادی غیرقابل‌تحمل و هم تا حد زیادی در یک فضای اعتراضی عمومی بود. این را در اعتراضات کارگران، معلمان و اخیرا اعتراضات بازنشستگان شاهد بودیم؛ اما گران شدن قیمت بنزین به‌مثابه یک جرقه در انبار باروت بود که به‌سرعت آتش خشم و اعتراض همه قشرهای جامعه را شعله‌ورتر کرد. این خشم و این سطح از اعتراض نه‌فقط به بالا رفتن قیمت بنزین بلکه به‌کل سیستم نظام حاکم است.»
به گفته او اعتراض تازه خیلی زود ارکان حکومت را نشانه رفته و دیگر صرفا محدود به بنزین نیست: «تنها در ساعات اولیه شروع اعتراضات شعارهایی علیه گرانی بنزین شنیده شد و دیدیم که به‌سرعت شعارهای اعتراضی تغییر جهت داده و کل موجودیت حاکمیت را نشانه گرفت. مردم سطح اعتراضات را از یک مطالبه و خواست صرفا اقتصادی فراتر برده و تنها راه تغییر وضع موجود و چاره را در خلاصی از شر سیستم ظالم؛ غارتگر و چپاولگر می‌بینند. این اعتراضات ادامه مبارزات مردم در سال‌های ۱۳٩۶ و ۱۳٩٧ است که تبدیل به یک جنبش پایدار شده و به‌سرعت در حال گسترش به بقیه شهرهاست.»
آیا فکر می‌کنید در این اعتراضات از تجربیات اعتراضات کارگری یا اعتراضات دی ۱۳٩۶ استفاده شده است؟ شجیراتی در پاسخ به این سوال می‌گوید: «باوجوداینکه تنها ٣ روز از شروع آن گذشته اما در همین مدت هم می‌توان نشانه‌هایی را از درس‌آموزی مشاهده کرد. برای مثال در دی ۱۳۹۶ اغلب اعتراضات مردم در شهرهای مختلف محدود به یک یا دونقطه کلیدی و حساس شهرها بود. طبیعتا این مساله و ازدحام معترضین در یک نقطه، کار سرکوب را برای سرکوبگران آسان‌تر و ساده‌تر می‌کرد؛ اما این بار شاهدیم که معترضان در هر شهر اعتراضات را به محلات و نقاط مختلف شهر کشانده‌اند. آن‌ها با اجرای این تاکتیک، باعث پراکندگی نیروهای امنیتی و نظامی شده‌اند. این اتفاق عملا از قدرت عوامل سرکوب کاسته است.»
به باور این کارگر سابق گروه ملی فولاد خوزستان، «یکی از ضعف‌های همیشگی در جنبش‌های اعتراضی در ایران «عدم سازمان‌دهی مردمی و فعالیت‌های غیر متشکل» است.»
او دور تازه اعتراضات در پاییز ۱۳۹۸ را چنین تعریف می‌کند: «در دور تازه از اعتراضات، رگه‌هایی از متشکل شدن مردم را می‌توان مشاهده کرد. چیزی که باعث تقویت اعتراضات خواهد بود. طی دو روز گذشته، ویدیوهایی منتشر شد که نشان می‌دهد در محلات و شهرهای مختلف، هسته‌هایی برای پشتیبانی و رساندن آب و غذا به معترضان هرچند ناچیز شکل گرفته است. این مساله نشان می‌دهد عده‌ای از مردم در حال انسجام بخشیدن و متشکل کردن اعتراضات و پشتیبانی از آن هستند. نظیر آنچه در قیام مردم عراق شاهد هستیم.»
البته این فعال حقوق کارگران این اقدامات را کافی نمی‌داند: «باید شوراهای محلی برای سازمان‌دهی گسترده اعتراضات در همه محله‌ها و شهرها ایجاد شود تا به‌صورت روزانه، برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری کرده و اعتراضات را روبه‌جلو تداوم بخشند.»
پیمان شجیراتی درباره عملکرد نیروهای سرکوبگر و چگونگی رفتار معترضان در مقابل آن‌ها می‌گوید: «با حکومتی که تنها با زبان زور و سرکوب، با مردم و مطالبات آن‌ها برخورد می‌کند باید دقیقا با همان زبان با آن روبرو شد. مردم حق دفاع از خود در برابر نیروهای سرکوبگر تادندان‌مسلح را دارند. مردم از این‌همه ظلم و استثمار و بیداد به‌جان‌آمده‌اند؛ بنابراین هرگونه عکس‌العمل آن‌ها در برابر عوامل سرکوبگر را باید به رسمیت شناخت. بااین‌حال، بسیار ضروری است تا مردم برای حفظ جان و امنیتشان تا جای ممکن از رودررویی مستقیم با عوامل سرکوب پرهیز کنند.»
آیت‌الله «خامنه‌ای»، یکشنبه ۲۶ آبان و در نخستین واکنش خود به اعتراض‌های صورت گرفته در روزهای اخیر «تخریب و آتش زدن» را کار «اشرار» دانست و گفت: «ضدانقلاب و دشمنان ایران همیشه ازاین‌گونه تخریب‌ها و ناامنی‌ها حمایت کرده‌اند.»
برخی از فعالان مدنی در دو سال گذشته می‌گفتند مدل اعتراضات و یا برخی خشونت‌ها از سوی معترضان مثل آتش زدن اموال، آب به آسیاب حکومت می‌ریزد. پیمان شجیراتی در پاسخ به این پرسش که معترضان چطور می‌توانند مطالبه عمومی و اتحاد خود را بدون خشونت پیش ببرند، می‌گوید: «مردم هیچ‌گاه دست به خشونت نبرده و نمی‌برند. این حکومت است که همواره با ابزار سرکوب و خشونت با مردم برخورد می‌کند. بنابراین نباید بر اقدامات معترضان نام خشونت گذاشت. این نوع نگاه و این نام‌گذاری تنها سبب خواهد شد که بهانه بیشتری برای تشدید سرکوب و قلع‌وقمع معترضان به حکومت داده شود.»
به گفته این فعال صنفی کارگران ایران: «معیشت مردم سال‌های بسیاری با فقر و نکبت و درماندگی تؤام بوده و اکنون‌که تحمل از دست داده‌اند طبیعی است دست به اقداماتی بزنند تا روال عادی جامعه را مختل کند. اتفاقا این‌گونه اقدامات مردم، واکنش آن‌ها به سرکوب است. طبیعی است مردم هنگامی‌که با شلیک مستقیم گلوله مواجه هستند، تنها راه دفاع و تلافی را در دست زدن به این اقدامات ببینند.»
مطالب مرتبط:
اعتراضات بهبهان به روایت شاهدان: گفته‌اند فعلا پیکر کشته‌شدگان به خانواده‌ها تحویل داده نشود
گزارش لحظه به لحظه شهروندخبرنگاران از اعتراضات پاییز ۹۸
فقرا یا ثروتمندان؛ افزایش قیمت بنزین به نفع و ضرر کدام است؟
آیا مصوبات «ستاد مقابله با شرارت» با مسئولیت آیت‌الله خامنه‌ای قانونی است؟
آیا گران کردن بنزین تنها راه درآمد دولت بود؟
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر