مرکز آمار ایران روز گذشته گزارش تورم آذر ماه را منتشر کرد. این گزارش اولین گزارش رسمی بعد از افزایش قیمت بنزین است؛ گزارشی که نشان می‌دهد برخلاف وعده تثبیت قیمت‌ها، یک شوک تورمی نسبتا شدید دوباره به ثبت رسیده است.
بلافاصله بعد از افزایش قیمت سوخت گزارش‌های پراکنده‌ای از افزایش قیمت مواد غذایی و کالا و خدمات مخابره شدند، اما از آن‌سو بازار کار دستگاه‌های نظارتی برای کنترل قیمت‌ها هم داغ بود. مقام‌های مختلف دولتی، قضایی و بعضا انتظامی و البته اتحادیه انواع و اقسام اصناف تاکید داشتند، بعد از گران شدن بنزین، اجازه افزایش قیمت کالاها را نخواهند داد.
در چنین شرایطی قاعدتا نباید انتظار داشت اثرات تورمی افزایش قیمت بنزین را در گزارش‌های رسمی دید. اگر برنامه کوتاه‌مدت مهار قیمت‌ها موفقیت ناچیزی هم داشته باشد، باید دست‌کم چند ماه در گزارش‌های رسمی همان اعداد و ارقام را روی روال سابق را مشاهده کرد، کما اینکه تجربه‌های پیشین نیز به همین نحو بوده است، این بار اما اوضاع متفاوت است و یک تکانه شدید تورمی سنگین در آذرماه در یک گزارش رسمی به ثبت رسیده است.
با اینکه در متن گزارش مرکز آمار تلاش شده همه‌چیز عادی نشان داده شود، اما واقعیت این است که تکانه تورمی آذرماه، شدیدترین شوک ۹ ماه گذشته بوده است.
آن‌طور که گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد نرخ تورم ماهانه در آذرماه به ۳.۲ درصد رسیده است.
این عدد بسیار بزرگی است. بزرگ‌ترین نرخ تورم ماهانه در سال ۱۳۹۸؛ ۶.۵ برابر تورم ماهانه در شهریورماه و دو برابر تورم از اول سال تاکنون. شاید تورم ۳ درصدی ماهانه زیاد به چشم نیاید، اما برای اینکه درک بهتری از این حجم از تورم داشته باشیم باید این‌طور بگوییم که این رقم معادل تورم ۴۶ درصدی در طول یک سال است، بزرگ‌تر از بالاترین نرخ تورمی که در ماه‌های گذشته ثبت شده است؛ یعنی اگر هر ماه ۳ درصد به قیمت کالا و خدمات اضافه شود، در پایان سال متوسط قیمت‌ها حدود ۱.۵ برابر افزایش یافته است. این در حالی است که میزان افزایش قیمت‌ها در شدیدترین شوک تورمی معاصر کمتر از این میزان بوده است.
با این اوصاف ابعاد این تورم مشخص است، حالا باید دید ساختار این تورم چگونه است؟ چه چیزهایی بیشتر گران شده، چه چیزهایی کمتر. در کدام مناطق کشور، شهری یا روستایی ضربه تورمی شدیدتر بوده و کدام دهک‌های درآمدی فشار بیشتری را متحمل شده‌اند.
چه چیزهایی بیشتر گران شده‌اند، چه چیزهایی کمتر؟
مانند تمام شوک‌های تورمی چند سال اخیر، بیشترین تورم مربوط به غذا است. میزان تورم ماهانه «خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها» ۴.۲ درصد (یک واحد درصد بیشتر از نرخ کلی تورم ماهانه) گزارش شده است. بیش از میزان تورم گروه سبزیجات بوده است که نرخ تورم ماهانه ۳۲ درصد محاسبه شده؛ یعنی قیمت سبزیجات و حبوبات، در طول یک ماه یک‌سوم به اندازه یک‌سوم زیاد شده است. این میزان تورم ماهانه معادل تورم سالانه‌ای معادل ۲۹ درصد است که حتی تصور آن نیز ترسناک است.
نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه غذا نزدیک ۲۹ درصد (یک واحد درصد بیشتر از نرخ کلی) و نرخ تورم دوازده ماهه مواد خوراکی نزدیک ۵۶ درصد (۱۶ واحد درصد بیشتر از نرخ کلی) محاسبه شده است. این نشان می‌دهد که بیشترین افزایش قیمت چه در یک ماه گذشته، چه در یک سال گذشته و چه در یک بازه زمانی دو ساله، مربوط به مواد خوراکی بوده است.
با این حساب می‌توان گفت کفه ترازوی تورم مواد غذایی سنگین‌تر از سایر کالاها و خدمات است. این در حالی است که در سال‌های گذشته طبق برآوردهای رسمی، نرخ فقر مطلق در ایران افزایش چشمگیری داشته است.
در میان کالاهای غیرخوراکی نیز بیشترین تورم مربوط به بخش حمل‌ونقل بوده که میزان تورم ماهانه نزدیک ۱۵ درصد به ثبت رسیده است. جدول زیر عینا از گزارش دیروز مرکز آمار برداشته شده و نشان می‌دهد میزان تورم مواد غذایی مختلف چقدر بوده است.
تورم در شهرها بیشتر است یا روستا؟
آن‌طور که گزارش دیروز نشان می‌دهد، ضربه تورمی آذرماه در روستاها سنگین‌تر از مناطق شهری بوده است.
میزان تورم ماهانه در مناطق شهری ۳ درصد و در روستا ۴.۲ درصد بوده است. میزان تورم مواد غذایی نیز در شهرها ۳.۹ درصد و در روستا ۵ درصد محاسبه شده. همچنین میزان تورم مواد غیرخوراکی نیز در مناطق شهری ۲.۶ و در مناطق روستایی ۳.۶ درصد به ثبت رسیده است؛ یعنی ضربه تورمی که به روستاها وارد شده حدود ۱.۴ برابر شدیدتر از ضربه‌ای بوده که به مناطق شهری خورده است.
فشار تورمی برای فقرا بیشتر بوده یا ثروتمندان؟
بی‌شک فقرا ضربه تورمی شدیدتری را تحمل کرده‌اند. نه‌فقط به این سبب که به دلیل فقر انباشته قدرت تحمل کمتری داشته‌اند، بلکه واقعا نرخ تورم برای فقرا به‌مراتب حدود یک‌سوم بیشتر از ثروتمندان بوده است، نرخ تورم ماهانه برای کم‌درآمدترین دهک‌ها ۴.۱ درصد و برای پردرآمدترین دهک‌ها ۳.۱ درصد محاسبه شده است.
با توجه به رژیم غذایی و ترکیب سفره غذایی افراد کم‌درآمد و افزایش چشمگیر قیمت سبزیجات، نرخ تورم ماهانه مواد غذایی نیز تا ۲.۴ برابر بیشتر از ثروتمندان به ثبت رسیده است. تورم مواد غذایی برای کم‌درآمدترین دهک ۶.۹ درصد و برای پردرآمدترین دهک جامعه ۲.۹ درصد گزارش شده است.
دو نمودار زیر که عینا از گزارش دیروز مرکز آمار برداشته شده، به‌روشنی نشان می‌دهد که توزیع طبقاتی تورم در یک ماه گذشته چطور بوده است.
مطالب مرتبط:
قیمت بنزین ایران در مقایسه با دیگر کشورها ارزان یا گران است؟
بحران بنزین؛ چرا همه از اثرات تورمی افزایش قیمت سوخت می‌ترسند؟
بنزین، یارانه، تورم؛ حساب‌کتاب سود و زیان مردم
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر