دانیال دایان - افغانستان
در پی کشته شدن «قاسم سلیمانی»، در بخشی از اعلامیه لشکر «فاطمیون» آمده است: «فاطمیون در خط مقدمِ انتقامِ سختِ شهادت سردار قاسم سلیمانی از آمریکا و تروریسم دولتی او خواهد بود و تروریست‌های آمریکایی در منطقه را آرام نخواهد گذاشت.» لشکر «فاطمیون» افغانستانی‌هایی هستند که با قول دریافت امکانات از سوی حکومت جمهوری اسلامی یا بر اساس عقاید مذهبی خود در جبهه جمهوری اسلامی و «بشار اسد»، رییس‌جمهور سوریه علیه داعش جنگیدند.
کشته شدن قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران ایران، با واکنش گسترده مقامات و شهروندان افغانستانی مواجه شده است. قاسم سلیمانی، در حمله هوایی آمریکا به کاروان خودرو حامل او و فرماندهان گروه «حشد الشبعی» در فرودگاه بغداد کشته شده است.
شمار زیادی از شهروندان افغانستانی زیر پرچم زرد رنگ لشگر فاطمیون برای منافع جمهوری اسلامی ایران و بقای دولت بشار اسد در سوریه جنگیده‌اند. بسیاری از این جنگ‌جویان در جنگ سوریه جانشان را ازدست‌داده‌اند و حالا، پس از فروکش کردن جنگ در سوریه در حال برگشت به کشورشان هستند. حالا، بر اساس گزارش خبرگزاری فارس ایران، لشکر فاطمیون در واکنش به کشته شدن فرمانده نیروهای قدس سپاه پاسداران، هشدار داده است که در «خط مقدم انتقام سخت از آمریکا» حضور خواهد داشت؛ اما حالا که شماری از جنگ‌جویان فاطمیون به افغانستان برگشته‌اند، بیم آن وجود دارد که این نیروی نظامی وابسته به سپاه قدس، منافع و نظامیان آمریکا را هدف قرار دهند.
در پی کشته شدن قاسم سلیمانی و افزایش نگرانی‌ها از پاسخ جمهوری اسلامی به کشته شدن او و تحولات آتی میان حکومت‌های حاکم بر ایران و آمریکا، مقامات افغانستان هم موضع‌گیری و ابراز نگرانی کرده‌اند. ارگ ریاست جمهوری افغانستان، از کشورهای آمریکا و ایران خواسته است که از افزایش تنش‌ها در منطقه جلوگیری کرده و از طریق گفت‌وگو اختلافاتشان را حل کنند. بحث نگرانی از آنجایی پررنگ است که در اعلامیه ارگ تاکید شده است که از خاک افغانستان علیه هیچ کشور خارجی استفاده نخواهد شد.
درعین‌حال، «مایک پمپئو»، وزیر خارجه آمریکا خبر داد که با «اشرف غنی»، رییس‌جمهور افغانستان درباره تصمیم «دونالد ترامپ» مبنی بر کشتن قاسم سلیمانی گفت‌وگو کرده است. او در حساب کاربری‌اش در توییتر نوشت: «عملکرد رژیم ایران منبع بی‌ثباتی در منطقه است و امریکا از مردم و منافعش محافظت خواهد کرد.»
در مقابل اما، ارگ ریاست جمهوری «عبدالله عبدالله»، رییس اجرایی حکومت افغانستان از کشته شدن قاسم سلیمانی ابراز تاسف کرد و برای خانواده، هواداران او و دولت جمهوری اسلامی تسلیت گفت. در همین اعلامیه به نقل از عبدالله عبدالله آمده است: «جمهوری اسلامی ایران یکی از همسایگان و متحدان کشور ما است. در دوران جهاد و مقاومت در کنار مردم ما ایستاد. افغانستان به‌عنوان یکی از قربانیان دهشت‌افکنی و خشونت‌خواهان تنش‌زدایی در روابط منطقه‌ای و بین‌المللی می‌باشد و امیدوار است حوادث اخیر بالای وضعیت و همکاری دوستان و متحدان کشور ما در افغانستان تاثیر منفی نگذارد.»
در همین حال، «حامد کرزی»، رییس‌جمهور پیشین افغانستان کشته شدن این فرمانده نظامی ایران را تقبیح کرد و این اقدام واشنگتن را خلاف «اصول و موازین بین‌المللی» خواند. کرزی گفت که کشته شدن سلیمانی موجب افزایش تنش‌ها و خصومت‌های بیشتر در منطقه شده و به ثبات و صلح بیش‌ازپیش آسیب می‌رساند: «جمهوری اسلامی ایران با وجود حضور نظامی ایالات‌متحده امریکا در افغانستان با کشور ما روابط حسنه داشته و در امر باز‌سازی کشور ما همکاری صمیمانه داشته است.» او ابراز اطمینان کرد که روابط حسنه و برادرانه بین کشورهای برادر افغانستان و ایران هم چنان «مدبرانه» و مبتنی بر «همکاری» ادامه خواهد یافت.
اما «قادر کامل»، تحلیل‌گر سیاسی در استان هرات به «ایران‌وایر» گفت که به دلیل روابط نزدیک کرزی با حکومت جمهوری اسلامی و «دریافت بسته‌های پولی در دوران زمامداری‌اش»، او حالا واکنش این‌چنینی در مورد کشته شدن قاسم سلیمانی داشته کرده است. روابط کرزی با واشنگتن از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۴ به تیرگی گرایید و کرزی به منتقد آمریکا تبدیل شد.
کشته شدن قاسم سلیمانی میان شهروندان افغانستانی هم به واکنش‌های بسیار انجامید.
«اسد بودا»، یکی از شهروندان افغانستانی در حساب کاربری‌اش در فیس‌بوک قاسم سلیمانی را «تروریست» خطاب کرده است. او نوشت: «قاسم سلیمانی، آن‌گونه که شایسته و بایسته یک تروریست برون‌مرزی است، کشته شد: بیرون از خاک ایران، هنگام برنامه‌ریزی‌های عملیات نظامی و در هم‌دستی با گروه نظامی تندروی که همچون طالبان به نابودی کشور خود کمر بسته‌اند.»
او در مورد استفاده از مهاجران افغانستانی در جنگ سوریه و زیر پرچم لشکر فاطمیون نوشت: «از به خاک و خون کشیده شدن زنان و کودکان و انسان‌های بی‌گناه لذت می‌برد و هزاران مهاجر بی‌گناه را به کام مرگ فرستادند. سرانجام [قاسم سلیمانی] در میان همان چاهی سقوط کرد که بر سر راه دیگران کنده بود.»
همچنین، «محمد»، یکی دیگر از شهروندان افغانستانی به ایران‌وایر گفت: «سلیمانی یک تروریست بود، خوب شد که کشته شد. به خاطر او بود که صدها افغان در جنگ سوریه کشته شدند. من خوشحال هستم که این تروریست توسط آمریکا کشته شد. باید به ایران درسی [داده] شده باشد که دست از مداخله در امور کشورهای منطقه به‌ویژه در افغانستان بردارد.»
«بابر ایتوک»، شهروند افغانستانی در مورد تاسف برخی از هم‌وطنانش در مورد کشته شدن قاسم سلیمانی به ایران‌وایر گفت: «شادی ایرانیان و یخن پارگی [گریبان دریدن] عده‌ای از افغانستانی‌ها مرا به‌شدت متحیر ساخت؛ خصوصا وقتی‌که تعدادی زیادی از ایرانیان از مرگ قاسم سلیمانی خوشحال هستند و او را کم‌تر از «ابوبکر البغدادی» [رهبر داعش] نمی‌دانند. برای شما ملت [افغانستانی‌ها] چه خدمتی کرده است که برای مرگش یخن پاره می‌کنید؟ آیا همین نفر نبود که هم‌وطنانمان را در ایران به بهانه‌های مختلف بازداشت می‌کرد و از آن‌ها در جنگ، به‌عنوان ابزار استفاده می‌کرد.»
بااین‌وجود، روابط دولت ایران با طالبان گرم‌تر از هرزمانی شده است. به‌تازگی هیات بلندپایه گروه طالبان به رهبری «ملا عبدالغنی برادر» به ایران سفر کرده است. بارها ایران از سوی مقام‌های افغانستان و آمریکا به حمایت از گروه طالبان متهم شده است. درعین‌حال، بیشتر فعالیت ایران در ولایت‌های غربی افغانستان متمرکز بوده است. از همین روی، بسیاری از کنشگران مدنی و سیاسی افغانستان نگران آینده افغانستان به‌عنوان زمینی برای ادامه جنگ‌های نیابتی میان ایران و آمریکا هستند.
«سید اشرف سادات»، فعال مدنی در هرات به ایران‌وایر گفت که ایران با استفاده از «ابزار نیابتی خود» طالبان و جنگ‌جویان فاطمیون می‌تواند منافع آمریکا در افغانستان را هدف قرار دهد: «اگر ایران بخواهد با استفاده از طالبان می‌تواند به منافع آمریکا در افغانستان صدمه بزند. امیدوار هستم که افغانستان وارد تنش‌ها میان امریکا و طالبان نشود. اگر ایران بخواهد می‌تواند که توسط گروه‌های مخالف مسلح دولت افغانستان حضور آمریکا را به چالش بکشد.»
بااین‌همه، یک عکس از قاسم سلیمانی در کنار «احمدشاه مسعود»، فرمانده پیشین جهادی افغانستان در سال ۱۳۷۳ در میان کاربران افغانستانی در فیس‌بوک دست‌به‌دست می‌شود.
«عبدالطیف پدرام»، یک تن از نامزدان ریاست جمهوری افغانستان است که در موضع‌گیری خود مقابل کشته شدن قاسم سلیمانی گفت: «قاسم سلیمانی با «فرمانده مسعود قهرمان ملی افغانستان» رابطه و آشنایی نزدیک داشته است.» او کشته شدن سلیمانی را محکوم کرده است.
«ظفرشاه رویی»، یک تن از خبرنگاران افغانستانی است که موضعی دیگر مقابل کشته شدن قاسم سلیمانی دارد: «از اول طرفدار حمله آمریکا به ایران بودم و این می‌توانست به ما خیلی کمک کند. قتل سلیمانی می‌تواند آغاز تحول جدید باشد؟ سود قتل سلیمانی برای شهروندان ایرانی بیشتر از آمریکا است.»
«قادر کامل»، تحلیل‌گر سیاسی در همین خصوص به ایران‌وایر گفت: «قاسم سلیمانی از مهره‌های کلیدی دولت ایران در خاورمیانه بود و جنگ‌های نیابتی ایران را در منطقه پیش می‌برد. کشته شدن سلیمانی ضایعه بسیار بزرگی برای جمهوری اسلامی ایران خواهد بود. کشته شدن قاسم سلیمانی می‌تواند بهانه تازه در اختیار دولتمردان ایران بگذارد که شعار انتقام سر بدهند و به این فکر باشند که منافع آمریکا در خاورمیانه، لیبی و افغانستان را هدف قرار بدهند.»
او معتقد است: «در شرایطی که کمر ایران زیر تحریم‌های آمریکا خم شده و اعتراض‌های مردمی وجود دارد، تهران در شرایط رویارویی مستقیم با واشنگتن نیست.»
«الیاس نواندیش»، یکی از خبرنگاران افغانستانی هم می‌گوید: «سلیمانی بازوی فعال رژیم ایران در منازعات کشورهای منطقه بود. در سوریه فاطمیون و در عراق نیروهای نیابتی ایران را رهبری می‌کرد و در دیگر کشورهای خاورمیانه نیز فعالیت پنهانی داشت. طبعا مرگ او، آن‌هم در خاک عراق، برای رژیم ایران و شخص آیت‌الله خامنه‌ای غیرقابل‌تصور بود. منتظر پس‌لرزه‌ها باید بود.»
شاید بتوان گفت بیشترین نگرانی میان بسیاری در افغانستان، تبدیل خاک این کشور به زمینی برای جنگ نیابتی دیگر میان ایران و آمریکا و همچنین درگیر شدن بیشتر آن‌ها در اختلاف میان دو کشور باشد.
مطالب مرتبط:
پیامد‌های داخلی و خارجی مرگ سلیمانی
هدف بعدی لشکرفاطمیون، آزادسازی آرامگاه فاطمه زهرا
تنور جنگ در سوریه دامن‌گیر شیعیان افغانستان
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر