در اعتراضات آبان سال جاری، نام برخی از شهرها برای نخستین بار بهصورت گسترده در فضای عمومی مطرح شد. شهرهایی در غربیترین و یا جنوبیترین نقاط ایران که مردمانش خسته از شرایط، به خیابانها ریختند و شعار دادند. این شهرها در عین اشتراک در اعتراضات، ویژگیهای متفاوتی نیز دارند.
اعتراضات در برخی از این شهرها شدیدتر بود و به کشته شدن تعدادی از معترضان منجر شد. ایرانوایر در این ویژهنامه ویژگیهای مختلف شهرهایی را که مردمانش در اعتراضات آبانماه حضور چشمگیری داشتند از جنبههای مختلف از مذهب و قومیت تا وضعیت اقتصادی و اجتماعی موردبررسی قرار داده است.
این گزارش به وضعیت اجتماعی و ویژگیهای قومی و مذهبی دو شهر بهبهان و رامهرمز میپردازد. در آبانماه امسال نام این دو شهر بهکرات در ویدئوهای منتشرشده و اخبار مربوط به اعتراضات که با گران شدن ناگهانی بنزین شعلهور شد، شنیده شد.
بهبهان
نوع و علت شعلهور شدن اعتراضات ۱۳۹۸ هرچند در حوزههایی شبیه به هم بوده اما برخی از شهرها با شرایط متفاوت شاهد اعتراضی مشابه بودند. ازجمله این شهرها بهبهان است که شرایط متفاوتی با برخی از دیگر شهرهای درگیر اعتراضات ازجمله ماهشهر دارد. از نظر برخی مردم دیگر شهرهای استان خوزستان، تبعیض ساختاری درباره بهبهان کمتر است و رسیدگی به این شهر نسبت به دیگر شهرهای استان خوزستان بیشتر است. آنها دلیل این موضوع را حضور بهبهانیها در مدیریت استان خوزستان میدانند. از سوی دیگر به این دلیل که اکثریت مردم این شهرستان عرب نیستند، درگیری با حکومت درباره موضوعات قومی وجود ندارد.
بهبهان شهری در جنوب شرقی استان خوزستان است. بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت شهر بهبهان صد و هشتاد هزار و پانصد و نود و سه (۱۸۰۵۹۳) نفر بوده است. بهبهانیها، لرهای بهمئی و لرهای بختیاری ساکنان اصلی بهبهان هستند.
برخی از مقامات اصلی استان خوزستان ازجمله «غلامرضا شریعتی»، استاندار، بهبهانی هستند.
درحالیکه در برخی از شهرهای استان خوزستان گروههای عرب مخالف حکومت طرفدار دارند، در این شهر گروههای سیاسی داخل حکومت بهخصوص اصلاحطلبان و همچنین گروههای سیاسی مخالف خارج از کشور طرفدارانی دارند و از نظر برخی وجهه سیاسی اعتراضها در این شهر نسبت به دیگر شهرهای استان خوزستان بیشتر بوده است.
باوجوداینکه بهبهانیها از نظر استخدام در نهادهای دولتی استان وضعیت بهتری از برخی از دیگر شهرها مانند ماهشهر دارند اما مردم این شهرستان نیز به استخدام افراد غیربومی در صنایع شهرستان معترض هستند.
تجمع تعدادی از اهالی روستای «شهرویی» در شهرستان بهبهان در اعتراض به استخدام نشدن در پالایشگاه «بید بلند ۲» روز سهشنبه، ۲۴آذر۱۳۹۴، به «درگیری» آنها با ماموران نیروی انتظامی منجر شده و در این درگیری «یک نفر کشته و دو نفر مجروح» شدند.
رامهرمز
تغییر ساختار به دلیل مهاجرت
رامهرمز یکی دیگر از شهرهایی است که نامش در اعتراضات آبانماه مطرح شد و این شهر به دلیل مهاجرت در دوره جنگ و پسازآن تغییر ساختار داده است. این مهاجرتها در دورههای مختلف تغییرات اجتماعی و سیاسی در این شهرستان را سبب شده است.
بر اساس نتایج یک تحقیق جمعیت حدودا ۱۲ هزارنفری این شهر پیش از انقلاب از لرهای بویراحمد، بختیاری، ییلاقی، قشقاییهای ترکزبان و اعراب آل خمیس و الغدیر تشکیل میشد.
جمعیت طایفهای عرب بیشتر در مناطق روستایی اطراف رامهرمز اسکان داشتند.
بر اساس گزارش اقتصادی اجتماعی و فرهنگی سازمان مدیریت خوزستان که در سال ۱۳۹۵ منتشر شده است کل جمعیت شهرستان رامهرمز حدود ۱۱۳ هزار و ۷۷۶ نفر است که از این تعداد ۷۴ هزار و ۲۸۵ نفر در جمعیت شهری و ۳۹ هزار و ۴۱۶ نفر نیز در روستاها سکونت دارند.
بااینحال در نتایج یک تحقیق اعلام شده بود که به دلیل مهاجرت گروهی از مردم پس از شروع جنگ، جمعیت رامهرمز از حدود ۶۹ هزار نفر در سال ۱۳۵۵ به بیش از دو برابر یعنی ۱۴۳ هزار نفر در سال ۶۵ رسید. نیمی از این جمعیت مهاجر یعنی ۳۸ هزار نفر از خود استان خوزستان به این شهرستان مهاجرت کرده بودند.
مهاجرت این افراد که پیش از آن ساکن آبادان و خرمشهر بودند بر وضعیت این شهر تاثیر گذاشت و ساختار سنتی شهر را تغییر داد. در کنار این تغییر پس از جنگ، بسیاری از مهاجرین که از بضاعت اقتصادی ضعیفتری برخوردار بودند بهتدریج در اردوگاهها، حاشیه شهر و در روستاهای اطراف مستقر شدند. همچنین مهاجرت روستاییان به شهر و اسکان عشایر نیز تغییرات اجتماعی در این شهرستان را سبب شده است.
رامهرمز در رسانههای ایران همچنین به درگیری شدید و مسلحانه بین طوایف مشهور شده است.
در سالهای گذشته درگیریهای زیادی در رامهرمز و باغملک رخ داده بهگونهای که تنها طی دو سال یعنی در فاصله سالهای ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۶ حدود ۱۸ نفر از اهالی این دو طایفه کشته و تعداد بسیاری زخمی شده بودند.
در همین حال «هدایتالله خادمی»، نماینده ایذه و باغملک در گزارشی اعلام کرده بود که اعضای دو طایفه در دو روستای پتک جلالی و پتک بیگدلی در منطقه باغملک شامگاه جمعه در رامهرمز با تسلیحات پیشرفته نظامی با یکدیگر درگیر شدهاند. پس از آن بود که برخی از رسانههای محلی از آواره شدن تعداد زیادی از مردم این روستاها و تخلیه شدن کامل حداقل یک روستا و پناهنده شدن مردمان آواره این روستا به روستاهای اطراف خبر میدادند.
این شهرستان نیز مانند بهبهان در برخی شاخصها ازجمله وضعیت بهداشتی، امکانات شهر و همچنین وجود خدمات دولتی وضعیت بهتری نسبت به برخی از دیگر شهرهای استان داشته است. بااینحال در پژوهش دیگری این شهرستان جزو شهرستانهای نیمه محروم استان معرفی شده است.
شهرستان رامهرمز با ۳ هزار و ۲۵۷ کیلومترمربع مساحت، از جنوب به شهرستان بندر ماهشهر نزدیک است.
درواقع دشت رامهرمز در جنوب شرقی خوزستان و در حدود ۹۵ کیلومتری اهواز واقع شده است. مساحت این دشت ۶۲۰ کیلومترمربع است.
مطالب مرتبط:
اسامی تایید شده و تایید نشده جانباختگان و بازداشتشدگان اعتراضات پاییز ۹۸
ثبت نظر