در اعتراضات آبان سال جاری، نام برخی از شهرها برای نخستین بار بهصورت گسترده در فضای عمومی مطرح شد. شهرهایی در غربیترین و یا جنوبیترین نقاط ایران که مردمانش خسته از شرایط، به خیابانها ریختند و شعار دادند. این شهرها در عین اشتراک در اعتراضات، ویژگیهای متفاوتی نیز دارند.
اعتراضات در برخی از این شهرها شدیدتر بود و به کشته شدن تعدادی از معترضان منجر شد. ایرانوایر در این ویژهنامه ویژگیهای مختلف شهرهایی را که مردمانش در اعتراضات آبانماه حضور چشمگیری داشتند از جنبههای مختلف از مذهب و قومیت تا وضعیت اقتصادی و اجتماعی موردبررسی قرار داده است. این گزارش به وضعیت اجتماعی استان بوشهر پرداخته است.
***
«معترضان جادههایی را که به نقاط صنعتی مانند عسلویه منتهی میشد بستند.»
این خبر در شبکههای اجتماعی موردتوجه کاربران قرار گرفت و نام استان بوشهر را در اعتراضات آبانماه سر زبانها انداخت.
هرچند استان بوشهر یکی از مراکز زندگی اهل سنت است اما منازعات اهل سنت این استان با حکومت مانند اهل سنت برخی از دیگر استانها مانند سیستان و بلوچستان و کردستان کمتر به درگیری شدید و یا مسلحانه منجر شده است.
با وجود صنایع عظیم در این استان مردم برخی مناطق با مشکلات زیرساختهای اولیه زندگی ازجمله آب و گاز مواجه هستند بهگونهای که در کنار منطقه عسلویه که قطب انرژی ایران است، يكی از مشکلات، کمبود گاز بـرای مـصارف خـانگی اسـت.
استان بوشهر در جنوب غربی ایران بهصورت نوار باریکی بین ساحل خلیجفارس و کوهپایههای زاگرس قرار دارد، ۶۲۵ کیلومتر مرز آبی در این استان، اهمیتی تاریخی را برای استان بوشهر بهعنوان گذرگاهی برای تجارت و بازرگانی با دیگر کشورهای منطقه، رقم زده است.
استان بوشهر حدود ۱.۴ درصد مساحت ایران را دارد و از این نظر رتبه ۱۹م را در بین ۳۱ استان ایران دارا است.
براساس نتایج سرشماری سال ۱۳۹۵ این استان ۱.۴۵ درصد از کل جمعیت ایران را در خود جای داده که از این لحاظ رتبه ۲۲ را در بین تمام استانها دارد، اما نرخ رشد جمعیت در استان طی دوره زمانی ۹۰ تا ۹۵ برابر با ۲.۴ درصد بوده که از میانگین نرخ رشد جمعیت ایران (۱.۲۴ درصد) بالاتر بود و پس از استان خراسان جنوبی در رتبه دوم بالاترین نرخ رشد جمعیت قرار گرفت، البته ایجاد فرصتهای شغلی ناشی از ایجاد منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس جنوبی و جذب نیروهای کار مهاجر از دیگر استانها در شکلگیری این نرخ رشد بالای جمعیتی، بیتاثیر نبوده است.
جمعیت بومی استان را ۱۳ قوم و البته شماری خانواده و تیره و طایفه گوناگون تشکیل میدهند که غالب آنها به زبان فارسی با گویش بندری صحبت میکنند، هرچند رگههایی از گویشها و زبانهای دیگر همچون عربی، بلوچی، ترکمنی، لری و شبانکارهای در میان اهالی بوشهر رایج است.
بافت جمعیتی استان بوشهر به دلیل آنکه در دورههای مختلف این استان استانی مهاجرفرست و در دورههایی مهاجرپذیر بوده با تغییراتی مواجه شده است.
تنوع قومی و گروهی در استان بوشهر سرمایه اجتماعی درونگروهی را تقویت کرده اما درعینحال به سرمایه اجتماعی فراگروهی یا برونگروهی آسیب رسانده است.
به تعبیری مردم استان بوشهر همواره شاهد آن بودهاند که مهاجرانی توانستهاند از امکانات فراهم آمده در سرزمین آنها استفاده کنند و آنها تنها تماشاچی این روند باشند.
همین آسیب سبب شده تا نوعی بدبینی، تلخی و تضعیف روحیه تیمی در میان مردم استان بهویژه در مواجهه با برنامههای منطقهای و ملی در سطح فرااستانی وجود داشته باشد.
در سالهای اخیر ساخت و بهرهبرداری از تاسیسات نفت، گاز و پتروشیمی در استان بوشهر باعث شده تا فشار جمعیتی استان رو به افزایش گذارد.
بهرغم تحولات ناشی از سرمایهگذاری و ایجاد منطقه اقتصادی انرژی پارس جنوبی در استان بوشهر، همچنان سهم شهرنشینی در استان بوشهر با ثبت رقم ۷۱.۹ درصد پایینتر از متوسط کشوری این نسبت (۷۴ درصد) است.
استان بوشهر ازجمله استانهای ایران است که تنوع فعالیتهای اقتصادی در آن بسیار است، موقعیت خاص جغرافیایی استان بوشهر، این استان را از دیرباز در حوزه تجارت خارجی، کشتیسازی، صیادی و ماهیگیری صاحب نام و اعتبار کرده بود.
با ایجاد منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس جنوبی و صادرات میعانات گازی و دیگر محصولات پتروشیمی از این استان، اهمیت بوشهر نسبت به قبل از آن دوچندان شد.
حوزههای فعالیت کشاورزی، صنعتی و معدنی نیز در استان بوشهر جایگاه خاص خود را دارند.
یکی از مهمترین مسایلی که تقریبا کل استان بوشهر با آن مواجه است، مساله آب شیرین و قابل شرب است، براساس مطالعاتی که انجامگرفته، تمامی مناطق استان بوشهر ازنظر دسترسی به آبشرب دارای «تنش زیاد» هستند که خود به عاملی محدودکننده برای توسعه استان بدل شده است.
ازآنجاییکه در استان بوشهر مناطق سکونتگاهی در دو محدوده کوهپایهها و نقاط بندری و ساحلی شکل گرفته است آشکارا دو سبک زندگی و فرهنگ معیشتی کاملا متفاوت در بوشهر حاکم است که اقتصاد و فرهنگ متفاوتی را رقمزده و گاه این دو سبک کاملا مجزا و متفاوت، تعارضهایی را ایجاد کرده است.
ضمن آنکه حس تبعیض و توزیع نامتوازن و نامتناسب امکانات که در اغلب نظرسنجیها مورد تاکید قرار میگیرد ازجمله نکات مطرح در سطح استان است.
اهل سنت این استان با تبعیض مضاعف دیگری نیز مواجه هستند و برخی از اهالی بومی که میتوانند در این صنایع سمتهای مدیریتی داشته باشند اکثرا شیعه هستند.
ازجمله مواردی که به حس تبعیض و نارضایی در استان دامن زده است، به کار گماردن نیروهای غیربومی و مهاجرین به کارها و مشاغلی است که از رهگذر بهرهبرداری از سرمایهگذاریهای حوزه انرژی و پتروشیمی در استان بوشهر به وجود آمده است.
درحالیکه به باور و ازنظر مردم استان بوشهر ایجاد این تاسیسات و کارخانهها نتوانسته برای آنها نانوآبی به همراه داشته باشد، اما زندگی اهالی با انواع آلودگیهای زیستمحیطی همراه شده است.
براساس نتایج یک تحقیق سطح امکانات و خدمات ارائهشده به بوميان منطقـه، قبـل و بعـد از اجـرای پروژهها، تغييـر محسوسی نداشته و از همين رو منافع کوتاهمدت طرحها برای بوميان ناچيز بوده است. در عوض انـواع عوارض و دشواریهای ديگر نظير تورم، بروز آسیبهای اجتماعی، شـلوغی محـيط زنـدگی، بـر هـم خوردن شبکه روابط و امنيت اجتماعی برای بوميان ايجاد شده است.در کنار همه اینها واگرایی قومی و طایفهای زمینهساز درگیری بوده است.
کردستان؛ افول اعتماد، زوال سرمایه اجتماعی، هموطنانی بیگانه
مطالب مرتبط:
ماهشهر پشت ابر تبعیض و نابرابری
ماهشهر؛ شهری که نفت آن را دوتکه کرد
بهبهان و رامهرمز؛ مدیران خوزستانی، درگیری بین طوایف
نیمی از جوانان شهرهای بهبهان و رامهرمز بیکارند
استان تهران و اعتراضات آبان ۱۳۹۸؛ معترضان بیخ گوش پایتخت
شهرستانهای استان تهران، نمایش تبعیض و نابرابری درآمدی
اقتصاد استان البرز؛ بلیت یکطرفه مهاجران
یزدانشهر و زینبیه دو کانون اعتراضات در اصفهان؛ شهر مهاجران
اعتراضات آبانماه استان البرز؛ کرج، ماکتی از شکافهای طبقاتی
شهر صدرا، ایرانی کوچک با مشکلاتی بزرگ
آذربایجان غربی و شهری به نام بوکان؛ تصویر زنی که نماد اعتراضات شد
ثبت نظر