بازگشت به افغانستان از ترس ویروس کرونا

دانیال دایان؛ شهروندخبرنگار، هرات

شیوع ویروس کرونا در ایران، بسیاری از افغانستانی‌های مقیم این کشور را به افغانستان بازگردانده است. اگرچه همچنان بسیاری هستند که به دلیل فقر و بیکاری و باوجود علم به شیوع این ویروس، قصد مهاجرت دارند. به گفته مقام‌های محلی استان «هرات» در غرب افغانستان، با شیوع ویروس کرونا، آمار افغانستانی‌هایی که به کشورشان بازمی‌گردند، بیش از ۵۰ درصد افزایش داشته است.

در افغانستان یک مورد ابتلای به ویروس کرونا مثبت تشخیص داده شد و ده‌ مورد مشکوک ثبت شده است. «زرمینه الکوزی»، از مسوولان ریاست مهاجران هرات به «ایران‌وایر»‌ گفت که روزانه بیش از دو هزار افغانستانی از طریق مرز «اسلام‌قلعه» به کشورشان بازمی‌گردند. همچنین روزانه بیش از هزار و ۵۰۰ نفر هم از طریق مرزهای «شیخ ابونصر فراهی» در استان «فراه» و «ابریشم» در استان «نیمروز» از ایران به افغانستان برمی‌گردند.

شهروندان استان‌های غربی افغانستان خصوصا «هرات» سفرهای بسیاری به ایران دارند. شیوع ویروس کرونا در ایران اما وحشت و هراس بسیاری میان افغانستانی‌ها ایجاد کرده است. بسیاری در فکر بازگشت به افغانستان هستند، گروهی بازگشته‌اند و در این میان، برخی هم همچنان در تلاش‌ هستند تا برای فرار از بیکاری و فقر، برای کسب درآمد به ایران بروند.

«محمد میرزاده»، شهروند افغانستانی است که روز یکشنبه، چهارم اسفندماه از ایران به افغانستان بازگشته است. اگرچه هنوز مهلت اقامتش در ایران تمام نشده بود اما از ترس ابتلا به ویروس کرونا، قید همه‌چیز را زده و حالا در افغانستان است: «در ایران وسایل طبی کم بود. ماسک هم خیلی گران شده بود. مردم ایران در ترس ویروس کرونا بودند. از مهلت اقامت من در ایران ۱۵ روز مانده بود اما از ترس ابتلا به این ویروس به هرات برگشتم. اوضاع در ایران خراب است.»

«محمد وزیری»، شهروندی دیگری از افغانستان است که با اقوام خود برای گردش به ایران رفته بود؛ اما شیوع ویروس کرونا او را آشفته، به افغانستان بازگرداند: «خوب شد سریع به افغانستان بازگشتم. مردم ایران خیلی ترسیده بودند. یک ماسک پیدا نمی‌شد. یکی دو شب برای پیدا کردن ماسک در تهران پیاده گشتم. خوشبختانه کرونا نگرفتم و به کشور خودم بازگشتم.»

یکشنبه، چهارم اسفندماه شورای امنیت ملی افغانستان مرز این کشور را با ایران بست. این اقدام با واکنش‌های بسیاری مواجه شد. شماری از شهروندان افغانستان در نقطه مرزی گیر افتاده بودند. حکومت افغانستان بعد از انتقادهای بسیار، ناچار شد که دوباره مرز را باز کند.

درعین‌حال، شهروندان افغانستانی که از شهر «قم» ایران به کشورشان بازمی‌گردند، قرنطینه می‌شوند. گروهی از آن‌ها در کمپ «انصار» که مکانی است برای اسکان موقت مهاجران افغانستانی در هرات، نگهداری می‌شوند.

«محمد» هم یکی از افرادی است که از قم به افغانستان بازگشته است: «ما را از مرز به این کمپ آوردند. هیچ‌کس حواسش به ما نیست. هیچ دکتری وجود ندارد که از ما آزمایش بگیرد. می‌ترسم اگر کسی میان ما ناقل ویروس کرونا باشد، به دیگران هم انتقال دهد.»

مسوولان بهداشت استان‌های هرات و «فراه» به ایران‌وایر توضیح دادند که ۱۰ کارمند امور بهداشت و درمان در مرز «اسلام قلعه» و سه نفر دیگر در بندر «شیخ ابونصر فراهی» مستقر شده‌اند تا هرکس را که وارد افغانستان می‌شود، از نظر پزشکی موردبررسی قرار دهند. بااین‌وجود، گفته می‌شود که حضور تیم‌های پزشکی در نقاط مرزی افغانستان کم است و وضعیت بهداشت و ابتلای بسیاری به‌درستی موردبررسی قرار نمی‌گیرند.

«عبدالحکیم تمنا»، رییس بهداشت عمومی هرات در همین رابطه به ایران‌وایر گفت: «ما نگران هستیم که احتمالا برخی از این افراد مبتلابه ویروس باشند اما شناسایی نشوند چون بسیاری از افراد، در گام نخست علایم کرونا را ندارند.»‌

هرات بیش از هر ولایتی در افغانستان در معرض تهدید ویروس کرونا است. چراکه بسیاری از شهروندان این شهر به ایران رفت‌وآمد دارند.

«فدا محمدپیکان»، معاون وزارت بهداشت افغانستان در سفری که به هرات داشت، برای ایران‌وایر تاکید کرد که در نقاط مرزی تیم‌های پزشکی برای بررسی وضعیت مهاجران مستقر شده‌اند. درحالی‌که در حال حاضر هرات با کمبود ماسک مواجه است. حتی گفته می‌شود بسیاری از مسافران، ماسک تهیه کرده و در سفرهای اخیر خود، به ایران منتقل کرده‌اند.

«ایوب»، کارگری افغانستانی است که در منطقه موسوم به «غور درواز» شهر هرات بیکار است و هرماه، چند روز کار گیر می‌آورد. حالا می‌خواهد باوجود شیوع ویروس کرونا به ایران سفر کند: «به خاطر بیکاری ناچارم به ایران بروم. در افغانستان کار نیست. ماهی دو تا سه هزار افغانی کار می‌کنم. ویروس کرونا هم که باشد، به خاطر خانواده‌ام باید به ایران بروم. حکومت ما که هیچ کاری برایمان نکرده است.»

«علی احمد» هم یکی دیگر از شهروندان افغانستانی است که در هرات «بیکار» مانده است. جوانی ۲۸ ساله که چهار بار قاچاق و سه بار با پاسپورت و به شکل قانونی به ایران رفته است: «روزانه ۲۰۰ تا ۳۰۰ افغانی کار می‌کنم. بعضی روزها هم هیچ درآمدی ندارم. من از ویروس کرونا نمی‌ترسم. مجبورم به خاطر خانواده‌ام قاچاقی به ایران سفر کنم.»

شیوع ویروس کرونا در ایران و وجود نمونه‌هایی در افغانستان حتی سیمای شهر هرات را هم تغییر داده است و بیشتر شهروندان این استان با ماسک در خیابان رفت‌وآمد می‌کنند.

«محمود» هم ۳۰ سال دارد. ماسکی بر دهانش بسته و در هرات برای به دست آوردن کار، پرسه می‌زند. او سه سال در مشهد و چهار سال در تهران و سه سال هم در قزوین کارگری کرده است: «چطور از ویروس کرونا بترسم وقتی زن و بچه‌ام گرسنه هستند؟ من اسفندماه پیش از ایران برگشتم. اگر بشود، بازهم قاچاقی به ایران می‌روم حتی اگر به این معنا باشد که برای خانواده‌ام، جانم را به خطر می‌اندازم. هرکس که گفت به خاطر ویروس کرونا به ایران نروید، خودش را جای ما بگذارد و به این فکر کند که گرسنگی یک خانواده، چقدر دردناک است.»

کرونا مرز نمی‌شناسد و بی‌رحم است. حالا هم که جهان در پی مبارزه با آن افتاده است؛ اما فقر، بیکاری هم برای بسیاری از افغانستانی‌ها، به همان اندازه کرونا دردناک و ترسناک است. آن‌هم در کشورهایی مثل افغانستان و ایران که امکانات کافی برای مبارزه با این ویروس را ندارند. اگرچه بسیاری از افغانستانی‌ها به کشورشان برگشته‌اند اما برای شماری دیگر، این یک انتخاب است؛ میان گرسنگی و احتمال ابتلا به این ویروس.

شما هم می‌توانید خاطرات، مشاهدات و تجربیات خود از قاچاق انسان، پناهندگی و مهاجرت به اشتراک بگذارید. اگر از مسئولان دولتی یا افراد حقیقی و حقوقی که حق شما را ضایع کرده‌اند و یا مرتکب خلاف شده‌اند شکایت دارید، لطفاً شکایت‌های خود را با بخش حقوقی ایران وایر با این ایمیل به اشتراک بگذارید: [email protected]

مطالب مرتبط

احتمال پیشی گرفتن آمار مبتلایان به کرونا در افغانستان از ایران