می‌خواستند کرونا نگیرند، الکل خوردند، قربانی شدند

شمار قربانیان مصرف الکل تقلبی در استان خوزستان به ۴۶ نفر رسیده است. آن‌ها به دنبال شایعه موثر بودن مصرف الکل برای جلوگیری از ابتلا به ویروس کرونا، الکل تقلبی خورده‌اند و حالا شمار قربانیان الکل تقلبی در استان خوزستان از شمار قربانیان ویروس کرونا پیشی گرفته است.  

*** 

امروز بیست‌و‌یکم اسفند ۱۳۹۸، در میانه جنگ و گریز مرگبار مردم با ویروس کرونا، نام‌ ۴۶ انسانی که با الکل تقلبی جان داده‌‌اند، مابین اسامی مردگان این سال گم شده‌اند. 
مرکز مرگ‌ومیر ناشی از متانول، اهواز بود. غروب روز نوزدهم اسفند، اولین فرد مسموم شده خودش را به بیمارستان «امام خمینی» این شهر رساند اما آن قدر زنده نماند تا فردای آن روز را ببیند. 
یک روز بعد خبر درگذشت دو نفر دیگر در شهر رامهرمز که فقط ۹۸ کیلومتر با اهواز فاصله دارد، به شمار قربانیان ماجرا افزود و بعد آمار و ارقام کشته شدگان الکل تقلبی به سرعت فزاینده‌ای پیش ‌رفت؛ از هفت به ۱۶ و چند ساعت بعد به ۲۰ نفر. سپس خبرها تعداد را ۳۲ اعلام کردند و یک روز بعد ۳۶ نفر. تا لحظه نوشتن این گزارش هم تعداد قربانیان به ۴۶ نفر رسیده است؛ رقمی که از آمار رسمی دولت در مورد تعداد کشته شدگان کرونا در استان خوزستان پیشی گرفته است. 

«علی بیرانوند»، معاون دادستان اهواز به خبرنگار «ایرنا» گفته است برخی شهروندان اهوازی به دنبال شایعه موثر بودن خوردن الکل برای دفع ویروس کرونا، اقدام به مصرف الکل غیر خوراکی کرده‌‌اند که متاسفانه به مرگ آن‌ها منجر شده است. 

در ایران فروش و مصرف مشروبات الکلی غیرمجاز است و گاهی برخی افراد الکل سفید، الکل اتانول یا الکل صنعتی برای خوردن از داروخانه‌ها تهیه می‌کنند.  
یک پزشک می‌گوید: «خوردن الکل سفید خالص بدون افزودنی اگر چه مضراتی مثل آسیب به معده و کبد دارد اما کشنده نیست اما خوردن الکل صنعتی یا متانول کشنده است. این افرادی که چند روز گذشته بر اثر مصرف الکل تقلبی جان داده‌اند، الکل صنعتی یا متانول خورده‌اند.» 
الکل صنعتی آن گونه که «اشرف دربان»، لیسانس شیمی و فوق لیسانس صنایع غذایی برای «ایران‌وایر» توضیح می‌دهد، قابلیت استفاده خوراکی ندارد و برای پوست و دستگاه گوارش نیز به شدت زیان‌بار و مرگبار است: «الکل متانول و اتانول واکنش‌های بسیار متفاوتی ایجاد می‌کنند. مسمومیت با الکل متانول دردناک است. تهوع شدید، دل درد، تپش قلب، بی‌قراری، کم شدن سطح هوشیاری، رخوت و حالت خواب آلودگی که به تدریج به اختلال در دید و حتی کوری و مرگ منتهی می‌شود، از علایم آن است.» 
به گفته این کارشناس، الکل متانول بعد از مصرف خوراکی یا تماس با پوست، به سرعت در بدن توزیع می‌شود و به «زجاجیه» یا ماده شفاف پشت پلک چشم‌ها و یا مایع نخاعی می‌رسد و بعد از آن روند تخریب کلیه‌ها و کبد آغاز می‌شود. 
او در پاسخ به این سوال که چرا یک گروهی نابینا می‌شوند یا می‌میرند و عده دیگری هم ادعا می‌کنند که با مصرف این ماده هیچ آسیبی ندیده‌‌اند، می‌گوید: «میزان آسیبی که وارد می‌کند، ارتباط مستقیمی به فاکتورمقاومت بدن افراد دارد و یکسان نیست. بعضی با مصرف ۱۰ میلی‌لیتر الکل متانول می‌میرند یا آسیب‌های مغزی و عصبی جدی می‌بینند و عده دیگری حتی با مصرف ۱۰ برابر این حد ممکن است جان به در ببرند.» 
این کارشناس می‌گوید: «بروز این عوارض به این نکته برمی‌گردد که ریه‌ها و کلیه‌ها چه طور با این سمی که به بدن هجوم آورده است، مواجه می‌شوند و تا چه حد قدرت دفع خواهند داشت و اسید فرمیک تجمیع شده یا تولید لاکتات و اسیدوز متابولیک به کجا رسیده است؟ در این شرایط است که اگر حتی چند دقیقه زودتر فرد مسموم را به بیمارستان برسانیم، ممکن است جانش یا یکی از اندام‌های درگیر را نجات داده باشیم.» 
کارشناسان علم پزشکی توصیه می‌کنند به محض اولین نشانه‌های تردید، به بیمارستان مراجعه کنید. این در شرایطی است که علی بیرانوند، معاون دادستان خوزستان گفته است با توجه به حرمت شرعی و منع قانونی مصرف مشروبات الکلی در کشور، مصرف کنندگان و افرادی که در تهیه و توزیع مشروبات الکلی دست دارند، مورد تعقیب قضایی قرار می‌گیرند. 
به نظر می‌رسد چنین اظهارنظرهای غیرمسوولانه‌ای باعث می‌شود برخی جوانان درگیر مسمومیت با الکل صنعتی از ترس دستگیری یا برخورد قضایی، در خانه بمانند و جان‌شان را از دست بدهند. 
یک پزشک عمومی ساکن اهواز در گفت‌و‌گو با «ایران‌وایر» توصیه می‌کند در صورت مصرف الکل متانول، بلافاصله به بیمارستان مراجعه کنید. 
او می‌گوید در اکثر مواقع، کادر درمان هویت بیمار را پنهان نگه می‌دارند و خودشان را مسوول مراقبت از او می‌دانند و فقط در صورت فوت بیمار، به پلیس اطلاع  می‌دهند. بنابراین، افرادی که با علایم این مسمومیت مواجه شده‌‌اند، بی‌هیچ ترسی به بیمارستان مراجعه و به تیم پزشکی و رازداری آن‌ها اعتماد کنند: «ما معمولا برای معکوس کردن روند مسمومیت، از روش‌های متفاوتی استفاده می‌کنیم؛ از جمله خوراندن الکل اتانول یا تزریق فومپیزول که دهیدروژناز را کنترل می‌کند یا اگر بیمار وضعیت بدتری داشته باشد، برای پالایش خونی که سرشار از لاکتات شده و کلیه‌ها را در شرایط از کارافتادگی قرار داده است، از همودیالیز استفاده می‌کنیم. پس بدانید که ماجرا با وادار کردن خودتان به تهوع و استفراغ قابل درمان نیست و هر یک دقیقه که بگذرد، ممکن است نجات شما سخت‌تر باشد.» 
این پزشک عمومی که مایل به ذکر نامش نیست، می‌گوید سپیده دم روز بیستم اسفند، یک مورد مسمومیت با الکل به بیمارستان محل کار او منتقل شده که چند ساعت از مرگ او ‌گذشته بوده است: «جوانی بود حدود ۳۲ ساله با قد متوسط در حالی که نشانه‌های تهوع و استفراع موهایش را آلوده کرده و به نشانه درد در ناحیه شکم، در خودش مچاله شده بود. او را به بخش اورژانس آورده بودند. وقتی او را معاینه کردم، متاسفانه مرده بود. بدنش سرد بود و به نظر می‌رسید تقلای بسیاری برای نجات جانش کرده که موفق نبوده است. با خانواده‌‌اش صحبت کردم و گفتم معمولا مسمومیت ناشی از الکل متانول پس از هفت تا ۲۴ ساعت ظاهر می‌شود. از آن‌ها پرسیدم چه طور متوجه شرایط غیرعادی فرزندشان نشده‌اند؟ به نظر می‌رسید او بعد از مصرف الکل، با حالت سرخوشی خانه دوستش را ترک کرده و راهی خانه مجردی خود شده است. ساعت حدود چهار و ۱۰دقیقه با برادرش تماس گرفته و به سختی او را متوجه ماجرا کرده است اما تا اعضای خانواده مسافت خانه پدر تا منزل مرد جوان را طی کنند، او مرده بود. آن‌ها بدن بی‌جانش را به این‌جا منتقل کردند و ما علی‌رغم این‌که نبض نداشت و بدنش کاملا سرد شده بود، باز هم سعی کردیم او را احیا کنیم اما متاسفانه آن جوان از دست رفت.» 
نواقص قانونی سال‌های متوالی موجب شده‌اند قربانیان الکل تقلبی به حال خود رها شوند. 
«شروین سلطان‌زاده»، وکیل دادگستری ساکن ایران از لزوم تغییر و بازیابی قوانین مرتبط با مجازات مصرف کننده الکل می‌گوید: «تا زمانی که سیستم قضا شیوه مواجهه‌‌اش را با مصرف کننده تغییر ندهد، ما شاهد این مرگ ومیرها خواهیم بود. باید این امکان قانونی فراهم باشد که مصرف کننده واهمه‌ای از مراجعه به قانون نداشته باشد. در بازار مشروبات الکلی و زیر چتر ممنوعیت این تجارت در ایران، معامله‌های غیرقانونی و ظالمانه و بعضا کلاه‌برداری‌های بسیار وحشتناکی اتفاق می‌افتد. این بازار دست گروه‌های خاص هدایت می‌شود و نه مال باخته برای پی‌گیری حقش و نه فرد کلاه‌بردار برای پاسخ‌گویی، گذرشان به مراکز قانونی نمی‌افتد. چون قانون در این مورد نه تنها حمایتی از مصرف کننده متضرر نمی‌کند بلکه او را به جرم شرب خمر که یک امر غیرمذهبی تلقی می‌شود، مستحق شلاق می‌داند.» 
بر اساس ماده ۷۰۲ «قانون مجازات اسلامی»، خریدار و فروشنده مشروبات الکلی به شش ماه تا یک سال حبس و ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهند شد. هم‌چنین مصرف کننده مشروبات الکی در صورت اقرار یا وجود ادله و آزمایش، به تحمل ۸۰ ضربه شلاق به عنوان «حد» محکوم می‌شود. 
«بهروز کلانی» که از توزیع کنندگان عمده محصولات ضدعفونی کننده در خوزستان است و برای تامین الکل صنعتی، با توزیع کنندگان الکل ارتباط دارد، از تبدیل الکل متانولی که رنگش به طور طبیعی زرد است، به الکل ظاهرا خوراکی می‌گوید؛ ترکیبی که این روزها منجر به مرگ شهروندان شده است:‌«از یکی از دوستانم شنیدم که این افراد با الکل متانولی که با وایتکس قاطی شده، مسموم شده‌اند. چند قطره وایتکس را داخل الکل صنعتی می‌ریزند تا آن را بی‌رنگ کنند. ترکیب این دو ماده به شدت خطرناک است. این که چه‌طور ممکن است یک نفر حاضر بشود ۴۰ نفر را برای دو ریال سود ناچیز بکشد، به نظرم یک جور بیمار روانی است. چون این فرد نمی‌تواند بگوید نادانسته الکل متانول و الکل چوب را خریده و آن را به میزان لازم در قوطی‌های مختلف ریخته و حتی گاهی بسته‌بندی کرده و به مشتری بی‌چاره عرضه کرده است. به نظرم همه این مراحل دقت زیادی می‌طلبد و نمی‌تواند ناآگاهانه باشد.»  

چند روز پیش ویدیویی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که نشان می‌داد با اضافه کردن چند قطره وایتکس، رنگ الکل متانول، سفید و شبیه الکل طبی یا الکل اتانول می‌شود. 
در طول سه روز گذشته، علاوه بر کشته شدگان استان خوزستان، ۱۵ نفر نیز در استان البرز به دلیل مسمویت ناشی از مصرف الکل تقلبی جان داده‌‌اند. طبق گفته «الهام فرهادی»، رییس مجتمع «بیمارستان مدرس» ساوه، به تازگی نیز یک زن که به خاطر مسمومیت ناشی از مصرف الکل به این بیمارستان مراجعه کرده بود، به همراه مرد همراهش جان باخته‌اند. 
آیا جان باختگان این راه دردناک، نسبت به آن‌چه انجام می‌داده‌‌اند، آگاه بوده یا از میزان خطری که می‌توانسته است تهدیدشان کند، اطلاع داشته‌اند؟ 
«م. توشه» یکی از آن‌ها است. او شش سال پیش در جریان مصرف الکل صنعتی، بینایی خود را از دست داده است. او در پاسخ به این سوال می‌گوید: «خیر. حاضر هستم تمام دارایی‌های زندگی‌‌ام را بدهم و به قبل از این اتفاق برگردم. من در مورد خطرناک بودن این جریان شنیده بودم اما همیشه فکر می‌کردم به من نمی‌تواند آسیب بزند. من قوی بودم، پشت بازو و سیکس پک و یک بدن سالم و سرپا داشتم. اما آن‌قدر این کار را ادامه دادم تا بالاخره یک روز اتفاق افتاد.» 
م. توشه تا چند ساعت بعد از مصرف الکل، فقط احساس مستی و سرگیجه داشته، تلوتلو می‌خورده و مدام راهی دست‌شویی می‌شده است: «حدود شش ساعت بعد از مصرف بود که با درد شکم از خواب پریدم. عرق سرد کرده بودم ولی اوایل چندان جدی نگرفتم. برداشتم این بود که چون سر معده خالی الکل زیاد مصرف کرده بودم، معده‌‌ام واکنش نشان داده است. اما سردرد و سرگیجه همراه با تاری دید منجر شد فکر کنم اتفاقی غیرعادی دارد در فیزیکم رخ می‌دهد. بلافاصله خودم را به حیاط رساندم و شروع کردم به فریاد زدن. در اتاق آن سوی حیاط، برادرم و همسرش که آن روزها به تازگی ازدواج کرده بودند، زندگی می‌کردند و من که توانم تمام شد، کف حیاط افتادم. این بار درد ناحیه شکمم بالا گرفته و نفس کشیدنم سخت شده بود. سعی می‌کردم از مسیر دهان نفس بکشم اما مقدار قابل توجهی الکل و مواد معده‌‌ام بالا می‌آمد و مسیر تنفسم را می‌بست.» 
کمتر از چند روز بعد  م.توشه متوجه شد که برای همیشه نابینا شده‌است.