ما امسال عید نداریم؛ روایت شهروندان از کسب‌وکار در روزهای کرونایی

زیبا الماسی، شهروند خبرنگار، کرج 

درحالی‌که هر سال اسفندماه و در نزدیکی عید نوروز کسب‌وکارها رونق زیادی می‌گیرند، امسال شیوع کرونا، بازار بسیاری از مشاغل را تحت‌تاثیر قرار داده است. گزارش زیر روایت شهروندان است از کسادی کارهایشان در ایامی که توقع داشتند بازار کاسبی‌شان حسابی گرم باشد.

***

«هانا» بیست‌وهفت‌ساله است و در یک آرایشگاه در خیابان فرشته تهران کار می‌کند و به قول خودش ناخن کار است، کاشت و ترمیم ناخن، پدیکور و مانیتور و جلیش و ... انجام می‌ده و درآمد خوبی دارد: «من در روزهای عادی سال درآمدم بد نیست و تقریبا روزی ۵۰۰ هزار تومان کار می‌کنم که خرید مواد و سهم سالن را از آن کم کنیم، ماهی ۷-۸ میلیون تومان درآمد دارم.»

او درباره تاثیر کرونا بر وضعیت کاری‌اش می‌گوید: «امید ما به شب عید است که درآمدم ۴ تا ۵ برابر می‌شود هم مشتری بیشتری داریم و هم کلی عیدی می‌گیریم امسال هم من مثل هر سال اول بهمن‌ماه حدود ۱۵ میلیون تومان مواد ناخن و لاک خریدم و سه تا چک دادم یکی برای ۱۵ اسفند یکی برای آخر فروردین و یکی هم برای آخر اردیبهشت که با این کرونا خرج رفت‌وآمدم هم در نیامده است.»

نفس عمیقی می‌کشد و می‌گوید: «فروشنده مواد هم تقریبا هرروز زنگ میزند و می‌گوید چکم را برگشت می‌زند. می‌گویم مواد را پس بگیر! می‌گوید: جنس فروخته‌شده پس گرفته نمی‌شود. اینم وضعیت شب عید من است. بقیه بچه‌ها هم وضعیت بهتری از من ندارند. همه به حساب هر سال دخل شب عیدشان را پیش پیش خرج کرده‌‌اند و الان با کلی بدهکاری به استقبال سال جدید می‌رویم.» دوباره مکث می‌کند و می‌گوید: «وقت‌های من همه از آذرماه پر شده بود. اگر همه‌چیز عادی بود. الان وقت سر خاراندن هم نداشتیم.» اما آرایشگاه ما خیلی زود تعطیل شد. به گفته او البته برخی آرایشگاه‌ها فقط ساعت کاری‌شان را کم کرده‌اند: «بعضی‌ آرایشگاه‌ها می‌گویند یک روز در میان خدمات می‌دهند و می‌گویند ما بعد از ارائه خدمات همه‌جا را ضدعفونی می‌کنیم اما آرایشگاه ما تعطیل کرد. چون برند است و اگر خدایی نکرده اتفاقی بیفتد بیشتر ضرر می‌کند.»

«ساغر» برای بیست و هفتم اسفندماه وقت اصلاح صورت و ترمیم ناخن دارد. هفته گذشته آرایشگاه با او تماس گرفته و پرسیده می‌آید یا نه؟ آرایشگر وقتی متوجه تردید او شده، گفته: «ما واقعا خیلی توجه می‌کنیم. مطمئن باشید همه‌چیز را ضدعفونی می‌کنیم و با فاصله زیاد به مشتری‌ها وقت داده‌ایم که بتوانیم بعد از رفتن هرکدام کلیه وسایل را استریل کنیم. همه از ماسک استفاده می‌کنیم و سعی می‌کنیم مسائل بهداشتی را رعایت کنیم.» ساغر بااین‌حال نپذیرفته به آرایشگاه برود اما می‌گوید: «آرایشگر مستاصل بود، تلاش می‌کرد من را راضی کند تا نوبتم از دست نرود. مشخص است که آن‌ها مشکلات مادی دارند. کلی کرایه باید بدهند. آرایشگر من یک زن سرپرست خانوار است که هزینه زندگی خودش و فرزندش را می‌پردازد. در همین دو هفته اخیر سه تا عروس داشته و بیعانه گرفته بوده. عروسی‌ها به‌هم‌خورده و مجبور شده پول‌ها را برگرداند.»

«امیررضا» ۳۹ سال دارد و پیتزاپز است و در یکی از معروف‌ترین پیتزافروشی‌های پایتخت کار می‌کند. او در مورد کاسبی این روزهایشان می‌گوید: «افتضاح است. افتضاح، ما همیشه با دستکش کار می‌کنیم و مواد پیتزا در حضور مشتری آماده می‌شود از طرفی می‌گویند ویروس کرونا در گرما از بین می‌رود ولی فروشمان به نسبت روزهای عادی سال یک هفتم شده است. آخر مشتری حضوری هم نمی‌توانیم داشته باشیم فقط سفارش اینترنتی و مشتری بیرون‌بر. مدیر رستوران دارد دق می‌کند ماهی ۱۷ میلیون تومان اجاره می‌دهد و حدود ۱۵ میلیون تومان هم حقوق کارگران رستوران می‌شود دیروز می‌گفت این ماه کلا ۷ میلیون تومان سود داشته است.» امیررضا ادامه می‌دهد «ما حتی در یک حرکت ابتکاری پیتزای نیمه آماده تولید کردیم و به همه مشتری‌ها اس‌‌ام‌اس زدیم که پیتزای نیمه آماده را خودتان در مایکروفر بپزید. ویروس کرونا در دمای مایکروفر از بین می‌رود اما خیلی تاثیری نداشت.»

«رزیتا» به همراه خواهرش یک مغازه کوچک فروش لوازم‌آرایشی در غرب تهران اجاره کرده‌‌اند او در مورد شرایط کاری این روزهایشان می‌گوید: «ما سه‌ساله که اینجا هستیم و خدا رو شکر همیشه هم راضی بودیم دو ماه پیش که قراردادمان تمام شد، خواهرم گفت: بیا تمدید نکنیم. یک مدتی استراحت کنیم و بعد با انرژی بیشتر یک جایی را بگیریم و شروع کنیم. من گفتم: نه ما اینجا جا افتاده‌‌ایم و الان هر روز به خودم می‌گویم عجب اشتباهی کردم پارسال شب عید دخل ما روزی حدود ۴ میلیون تومان بود و امسال ۲۰۰ هزار تومان هم کار نمی‌کنیم با ماهی پنج میلیون تومان اجاره واقعا نمی‌دانیم باید چکار کنیم؟»

آقای «رستگاری»، صاحب یکی از خشکبارفروشی‌های غرب تهران است او می‌گوید: «هرسال شب عید تا ۱۰ متر جلوی مغازه ما صف درست می‌شد اما امسال اصلا قابل‌مقایسه با روزهای معمولی سال هم نیست خدا رو شکر ما صاحب مغازه هستیم و اجاره نداریم بالاخره حقوق و عیدی این بچه‌ها را هم هر جور باشد می‌دهیم البته رییس اتحادیه معتقد است که فروش صنف ما مثل هر سال بوده است و دیگران هم خوب کار کرده‌‌اند اما بندگان خدایی که ماهی خداتومان پول اجاره باید بدهند، واقعا چکار می‌کنند. کاشکی دولت یه لایحه کلی تو مجلس تصویب می‌کرد که موجرین کلیه واحدهای مسکونی و تجاری در سراسر ایران در ماه‌های اسفند و فروردین و اردیبهشت حق دریافت اجاره از مستاجرشان را ندارند. آخر با این وضعیت بنده خدا مستاجر نمی‌تواند کمر صاف کند خدا کند من اشتباه کنم ولی من فکر می‌کنم با این وضعیت اگر کرونا را هم شکست بدهیم در اول تابستان سال آینده کلی شغل در آستانه ورشکستگی قرار گرفته‌‌اند.»

«مصطفی احمدی»، رییس اتحادیه فروشندگان خشکبار و آجیل ۱۴ اسفند در گفتگو با اتاق اصناف تهران گفت: «با توجه به توصیه پزشکان و متخصصان مبنی بر اینکه استفاده از گرمیجات و مواد مغذی باعث تقویت بدن و جلوگیری از ابتلا به ویروس کرونا می‌شود مردم به سمت خرید آجیل و خشکبار روی آورده‌‌اند.» احمدی ادامه داد: «فرآیند تولید آجیل و خشکبار در دمای بالای ۳۰۰ درجه انجام می‌شود و همین امر باعث می‌شود هیچ‌گونه آلودگی وجود نداشته باشد.»

«سهیل» به همراه خواهرش در یک پاساژ در شمال تهران روسری‌فروشی دارد او در مورد فروش این روزهایش می‌گوید: «ما دو تا خانواده‌‌ایم که از این مغازه امرارمعاش می‌کنیم و همه امیدمان به فروش شب عیدمان است. امسال اندازه کرایه مغازه هم کار نکردیم بعد وزیر بهداشت دایم از مردم گله می‌کند که به‌جز موارد ضروری از منزل خارج نشوید. ضرورت یعنی چه؟! ضرورت چیزی به غیر از تامین مخارج اولیه دو تا خانواده است. سرکار نیایم، مغازه را باز نکنم از کجا پول خرج خانه و خوردوخوراک را بیاوریم؟ در همان چین وقتی میگویند قرنطینه است یا فقط در موارد ضروری از خانه خارج شوید، نیاز‌های اولیه مردم آن شهر در تمام آن مدت تامین می‌شود نه مثل ما که نه‌تنها دولت هیچ حمایتی نمی‌کند، صاحب مغازه هم کوچک‌ترین ارفاق یا تخفیفی در مورد پرداخت اجاره ندارد. بخشش پیشکش.»

او می‌گوید: «باور کنید اگر اجاره نداشتیم. اگر مایحتاج اولیه را می‌توانستیم تامین کنیم به خاطر فروش یکی دو تا روسری در روز نمی‌آمدیم مغازه و بیشتر مواظب خودمان بودیم؛ اما چاره‌ای نیست.» او نفس عمیقی می‌کشد و می‌گوید: «هر سال این موقع وقت سر خاراندن نداشتیم، اما امسال واقعا عید نداریم.»

مطالب مرتبط:

کارگران، شهروندان بی دفاع در مقابل ویروس کرونا

کرونا چه بر سر اقتصاد ایران می‌آورد؟

کرونا با زندگی مردم ایران چه کرده؟

کرونا و تعطیلی جمعه بازار پروانه؛ امیدی به بازگشایی مجدد نیست