گاف بزرگ؛ عددسازی وزارت بهداشت در آمارهای مرتبط با کرونا لو رفت

وبسایت «۳۱» که به تحلیل، بررسی و ارایه داده‎‌های آماری در نمودارها و پلتفورم‌های مختلف می‌پردازد، اعلام کرده است به دلیل عددسازی در ارایه آمار مربوط به مبتلایان و قربانیان بیماری «کووید-۱۹» از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران، دیگر آمار رسمی را به روز نمی‌کند.
این وبسایت از روز بیستم اسفند ۱۳۹۸ تا روز هفتم اردیبهشت ۱۳۹۹، آمار مبتلایان و قربانیان ویروس کرونا را با توجه به آمار رسمی وزارت بهداشت، در نمودارهای مختلف به روز می‌کرد. اما از روز هفتم اردییهشت از به روز رسانی این آمار دست کشید.
دست اندرکاران این وب سایت در گزارشی دلیل عدم به روز رسانی را به دست آوردن شواهدی مبنی بر عددسازی وزارت بهداشت در این آمار اعلام کردند.
از نخستین روزهای اسفند ۱۳۹۸ که وزارت بهداشت شیوع بیماری کرونا را در ایران به شکل رسمی اعلام کرد، ارایه آمار روزانه و رسمی این وزارت‌خانه از تعداد مبتلایان و قربانیان ویروس کرونا مورد تردید جدی متخصصان قرار داشت. بسیاری از آن‌ها اکتفای وزارت بهداشت به جواب مثبت تست کرونا را خطای سیستماتیک و دلیلی بر نادرستی آمار ارایه شده از سوی این وزارت‌خانه می‌دانستند.
دست‌اندرکاران وب سایت ۳۱ نیز به این موضوع اشاره کرده‌اند: «از ابتدا تصور ما این بود – و هم‌چنان هست – که از آغازِ انتشارِ خبرهای مرتبط با کرونا، خطای وزارت بهداشت در ارایه آمار واقعی، مبتنی بر یک خطای سیستماتیک است؛ به این معنی که بر اساس دستورالعمل‌ها و فرمول‌های مشخص درون‌سازمانی، محاسبهِ آمار مبتلایان بر اساس روند مشخصی -هرچند اشتباه- صورت می‌گیرد و این امر در کل کشور به صورت یکسان انجام می‌شود.»
آن‌ها دلیل انتشار این گزارش‌ها را با توجه به دانستن خطای سیستماتیک، دست یافتن به الگوی رفتاری و شدت نفوذ ویروس در استان‌های مختلف عنوان کرده‌اند و معتقدند فرمول مشخص محاسبه حتی اگر اشتباه باشد و اعداد مبتلایان را نمایان نکند، در مواردی مانند مقایسه استان‌ها و تحلیل وضعیت آن‌ها نسبت به یک‌دیگر و هم‌چنین محاسبه تغییرات استانی در روزهای متفاوت، می‌تواند اطلاعات مفیدی از هر استان بدهد: «به این معنی که شاید رقم واقعی تعداد مبتلایان درست نباشد اما الگوی رفتاری استان‌ها در مواردی مانند شدت یا نفوذ ویروس در استان، لزوما نادرست نیست.»
از روز چهارم فروردین ۱۳۹۹، وزارت بهداشت اعلام کرد آمار مبتلایان دیگر به تفکیک استان‌ها اعلام نمی‌شود و تنها گزارش کلی ارایه می‌شود. «کیانوش جهانپور»، مدیر روابط عمومی وزارت بهداشت برای علت عدم تفکیک آمار، دلایل مختلفی ارایه کرد اما یکی از دلایل، جلوگیری از سفر مردم به استان‌هایی با تعداد مبتلایان کمتر بود.
وب سایت ۳۱ نیز از روز چهارم فروردین آمار اعلام شده توسط دانشگاه‌های علوم پزشکی شهرهای مختلف را به صورت روزانه وشبیه به آن چه تا پیش از این توسط وزارت بهداشت اعلام می‌شد، ارایه می‌کرد.
دانشگاه‌های علوم پزشکی ۱۵ تا ۲۰ استان روزانه به تفکیک آمار مبتلایان و قربانیان بیماری کووید-۱۹ را اعلام می‌کردند و وبسایت ۳۱ آمار ارایه شده را به صورت تفکیکی و تجمیعی منتشر می‌کرد. طبیعی است که باقی مانده تعداد مبتلایان و قربانیان کل کشور به استان‌هایی مربوط می‌شدند که آمار مبتلایان و قربانیان آن‌ها توسط دانشگاه‌های علوم پزشکی اعلام نمی‌شد.
کارشناسان وبسایت ۳۱ روز چهارم اردییهشت اولین سیگنال از عددسازی وزارت بهداشت را دریافت کردند: «مطابق یافته‌های ما، آمار مبتلایان بر اساس گزارش رسمی وزارت بهداشت در کل کشور (تجمعی، همه استان‌ها) با آماری که از گزارش‌های روزانه مبتلایان توسط دانشگاه‌های علوم پزشکی منتشر می‌شد، هم‌خوانی نداشت؛ به این معنی که وزارت بهداشت در این روز، تعداد مبتلا شدگان در کل کشور را هزار و ۳۰ نفر اعلام کرد، درحالی که آمار مبتلا شدگان در ۱۸ استان کشور بر اساس گزارش روزانه دانشگاه‌های علوم پزشکی، هزار و ۱۷ نفر بود. به عبارت بهتر، از لحاظ تئوریک، برای ۱۳ استان کشور منطقا تنها وجود ۱۳ مبتلا در روز چهارم اردیبهشت امکان‌پذیر می‌شد. از جمله این ۱۳استان می‌توان به آذربایجان شرقی، اردبیل، گیلان، البرز، خراسان رضوی، قم، لرستان، یزد و همدان اشاره کرد که وضعیت کرونا در آن‌ها قرمز و آمار مبتلایان بالا است؛ به عنوان مثال، در آذربایجان شرقی، یک روز پیش‌تر در سوم اردیبهشت، حدود ۱۴۰ مورد مبتلای جدید گزارش شده بود.»
دست اندرکاران ضمن انتشار این تناقض در شبکه‌های اجتماعی مرتبط با این وبسایت، ابتدا فرض را بر این گذاشتند که ممکن است این تناقض به دلیل تفاوتِ زمانِ ارایه گزارش توسط وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم پزشکی در طول یک روز باشد و منتظر شدند این تفاوت عددی در روزهای بعد در سطح کشور نمایان شود. اما نه تنها این اتفاق نیفتاد بلکه آن‌ها در روز هشتم اردیبهشت به تناقض عجیب‌تری دست یافتند: «در روز هشتم اردیبهشت تعداد آمار روزانه مبتلایان در ۲۰ استان کشور که توسط دانشگاه‌های علوم پزشکی منتشر شده (هزار و ۱۱ مبتلا)، از آمار کل کشور که توسط سخن‌گوی وزارت بهداشت اعلام شده (۹۹۱)است، به اندازه ۲۰ مبتلا بیشتر است؛ یعنی در ۱۱ استان، شامل آذربایجان شرقی، اردبیل، البرز، خراسان رضوی و شمالی، قزوین، گلستان، گیلان، لرستان، همدان و یزد نه تنها تعداد کل مبتلایان افزایش نداشته است بلکه احتمالا باید از تعداد مبتلایان روزانه این استان‌ها ۲۰ واحد کم کنیم تا به عدد وزارت بهداشت برسیم؛ امری که بدیهی است امکان‌پذیر نیست و از لحاظ آماری هم ترکیب‌بندی استانیِ آن قابل دفاع نخواهد بود.»

تماشا در یوتیوب

مطالب مرتبط:

مقابله با ویروس کرونا در ایران؛ یک مشت دروغ

گاه‌شمارکرونا در ایران؛ از انکار تا گورهای آهکی و شروع سیاست قرنطینه​

راستی آزمایی ادعای وزیر سابق بهداشت؛ روزه‌داری باعث ارتقای سیستم ایمنی بدن می‌شود؟

آیا دستگاه ویروس‌یاب سپاه آن طور که سردار سلامی گفته، پدیده‌ای نوظهور و اختراع بسیجیان است؟

کرونا در گیلان؛ آمار فوتی‌ها کم شده اما فصل نشاء است و مردم نگران‌اند

زندگی سالمندان در سایه کرونا؛ از رفتارهای وسواسی تا نگرانی‌های افراطی