نقشه زیر آخرین پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول از اقتصاد کرونازده جهان در سال ۲۰۲۰ است. نقشه‌ای که دست‌کم بعد از ۱۹۸۰ بی‌سابقه است. بیش از نیمی از جهان به رنگ قرمز و نارنجی درآمده‌اند، به این معنی که رشد اقتصادی‌شان منفی شده و رکود را از سر می‌گذرانند. در تاریخ معاصر هرگز وضعیت مانند این نبوده است.
رنگ قرمز رکود بیشتر از ۳ درصد و نارنجی رکود صفر تا ۳ درصد است. در این میان به‌جز چین، هند و چند کشور نه‌چندان پیشرفته آسیایی و آفریقایی، رشد اقتصادی در بقیه دنیا به میزان قابل‌توجهی منفی است.
این نقشه که معتبرترین برآورد اقتصادی جهان است، چند هفته پیش توسط کارشناسان صندوق بین‌المللی پول به‌روز شده است. طبق این برآورد رشد اقتصادی کل جهان در سال ۲۰۲۰ تحت‌تاثیر فراگیر شدن کرونا به منفی ۳ درصد سقوط می‌کند. رشد اقتصادی اتحادیه اروپا منفی ۷ درصد، ایالات‌متحده و کانادا منفی ۶ درصد، استرالیا منفی ۷ درصد، روسیه منفی ۶ درصد، عربستان منفی ۲درصد، اسرایيل منفی ۶ درصد، ترکیه منفی ۵ درصد و رشد اقتصادی ایران منفی ۶ درصد برآورد و محاسبه شده است.
چین، هند و اندونزی شاید تنها اقتصادهای بزرگی‌اند که امسال هم رشد اقتصادی‌شان مثبت است. چین یک درصد، هند ۲ درصد و اندونزی نیم درصد؛ که البته این میزان رشد به نسبت آن چیزی که قرار بود باشد، خود به‌اندازه یک رکود بزرگ اقتصادی است.
کافی است با استفاده از ابزار کناری این نقشه سال را عوض کنید و ببینید معنی بحران اقتصادی کرونا تا چه اندازه متفاوت از بحران‌هایی است که در دهه ۱۹۸۰، ۱۹۹۰ و ۲۰۰۹ در برهه‌هایی اقتصاد جهان را به دردسر انداخت.
نقشه بالا مربوط به آخرین بحران بزرگ اقتصادی پیش‌ازاین در سال ۲۰۰۹ است. در آن زمان رشد اقتصادی جهان حدود صفر و رشد اقتصادی کشورهای پیشرفته حدود منفی ۳ درصد بود؛ اما چنانکه پیدا است نه حجم بحران ۱۱ سال پیش به‌اندازه بحران اخیر ناشی از کرونا است و نه سطح فراگیری آن.
بحران قبلی بیشتر اقتصاد کشورهای غربی را تحت‌تاثیر قرار داده بود، اما بحران کرونا هم شدیدتر است و همه وسعت آن به‌مراتب بیشتر از بحران قبلی است.
همه توی یک کشتی
این بار تمام دنیا شبیه یک کشتی بزرگ به نظر می‌رسد که همه، فقیر و غنی و دوست و دشمن در آن نشسته‌اند؛ اما وضعیت سرنشینان کشتی یکسان نیست. تاب‌آوری بعضی بالاتر و تاب‌آوری برخی به‌مراتب پایین‌تر است. آن‌هایی که در سال‌های گذشته شرایط پایداری داشته‌اند قاعدتا راحت‌تر می‌توانند خود را به سال آینده برسانند، اما کشورهایی مانند ایران کار بسیار سختی پیش‌رو دارند. صحبت فقط سقوط منفی ۶ درصدی در یک سال نیست، بلکه طی کردن سومین رکود سنگین پیاپی است که از سه سال پیش و بعد از خروج ایالات‌متحده از برجام گریبان اقتصاد ایران را گرفته است.
اوضاع شکننده ایران
نرخ رشد اقتصادی منفی ۶ درصد تقریبا برای همه کشورهای دنیا یک فاجعه کم‌سابقه، بلکه بی‌سابقه است. اما برای ایران تازگی ندارد. در آرشیو دادههای صندوق بین‌المللی پول، بعد از ۱۹۸۰ دست‌کم ۹ بار رکود اقتصادی ایران ۶ درصد یا بیشتر بوده است.
پنج سقوط بزرگ مربوط به سال‌های اول پس از انقلاب و سال‌های میانی جنگ است و چهار رکود مربوط به سال‌های اخیر است. یکی سقوط ۸ درصدی در سال ۲۰۱۲ در اواخر دولت احمدی‌نژاد و سه رکود دیگر در ۳ سال اخیر است. نرخ رشد اقتصادی ایران در سال ۲۰۱۸ منفی ۶ و در سال ۲۰۱۹ منفی ۸ درصد بوده و طبق پیش‌بینی انجام‌شده امسال هم منفی ۶ درصد خواهد بود.
با این حساب اقتصاد ایران نرخ رشد اقتصادی سه سال اخیر به منفی ۱۸ درصد می‌رسد. یعنی حجم اقتصاد ایران امسال حدود یک‌پنجم از سال ۲۰۱۸ کوچک‌تر است.
پیش‌ازاین، گمان می‌رفت امسال نرخ رشد اقتصادی ایران حدود صفر باشد، اما کرونا این پیش‌بینی را که در پاییز پارسال انجام شده بود ۶درصد پایین کشیده است. این رقم در ظاهر به نسبت تجربه‌های ناگوار ۴۰ سال اخیر چیزی به‌حساب نمی‌آید، اما درواقع بار بزرگی روی دوش مردم ایران است.
سقوط ۶ درصدی اقتصاد در یک سال بحران بزرگی برای همه کشورها، حتی اقتصادهای پیشرفته و پایدار است، این رکود تقریبا برای اکثر کشورها یک تجربه مقطعی است، اما در ایران یک حجم قابل‌ملاحظه از سقوط انباشته است که شرایط را شکننده‌تر از دیگر کشورها می‌کند.
ایران و ۴۰ سال بحران انباشته
دادههای صندوق بین‌المللی پول نشان می‌دهد طی سال‌های ۱۹۸۰ تا ۲۰۲۰ متوسط رشد اقتصادی ایران گذشته ۱.۶ (یک و شش‌دهم) درصد بوده است. درحالی‌که متوسط رشد اقتصادی تمام دنیا در این مدت دو برابر این بیش از ۳ درصد بوده است. حتی در میان همسایگان نیز متوسط رشد اقتصادی کشورهای خاورمیانه نیز سالانه کمی بیش از ۳ درصد بوده است.
اگر همه اعداد رشد اقتصادی را در تمام این سال‌ها در هم ضرب کنیم به این نتیجه می‌رسیم که کل رشد اقتصادی ایران در ۴۰ سال گذشته نزدیک به ۷۰ درصد است، یعنی حجم اقتصاد ایران ۱.۷ (یک و هفت‌دهم) برابر رشد داشته، درحالی‌که جمعیت ایران در این مدت از حدود ۳۶ میلیون به بیش از ۸۳ میلیون رسیده، یعنی بیش از ۲ برابر زیادتر شده است. این نشان می‌دهد قدرت اقتصادی مردم ایران به نسبت ۴۰ سال پیش تحلیل رفته است.
در همین مدت جمعیت دنیا کمتر از ۲ برابر زیاد شده، اما حجم اقتصاد جهان نزدیک ۴ برابر بیشتر شده است؛ یعنی به‌طور متوسط بنیه اقتصادی مردم جهان حدود ۲ برابر بیشتر از ۴۰ سال پیش شده است.
این مقایسه نشان می‌دهد حجم عقب‌افتادگی اقتصاد ایران در مقام مقایسه با سایر کشورها و همسایگان در ۴۰ سال گذشته چقدر بوده است. قاعدتا این بار انباشته آستانه تحمل ایران را برای رویارویی با یک بحران همه‌گیر جهانی پایین می‌آورد و توانایی عمومی اقتصاد و جامعه ایرانی را برای بازسازی آینده دشوار می‌کند.
مطالب مرتبط:
اقتصاد و کرونا؛ چرا وضعیت ایران شکننده‌تر از بقیه دنیا است؟
کرونا چه بر سر اقتصاد ایران می‌آورد؟
دولت دستور بازشدن مدارس را هم بدهد، نمی‌گذاریم فرزندان‌مان به مدرسه بروند
کرونا در گیلان؛ کمبود امکانات، تهدید پرستاران و شبهه در آمارهای رسمی
نرجس خانعلی‌زاده؛ پرستار جوانی که با علائم کرونا درگذشت
کرونا با زندگی مردم ایران چه کرده؟
آزمایش مدیریت بحران، این بار ویروس کرونا
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر