close button
آیا می‌خواهید به نسخه سبک ایران‌وایر بروید؟
به نظر می‌رسد برای بارگذاری محتوای این صفحه مشکل دارید. برای رفع آن به نسخه سبک ایران‌وایر بروید.
گزارش

خانواده‌های قربانیان هواپیمای اوکراینی: تضمینی وجود دارد ایران به هواپیمای دیگری شلیک نکند؟

۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۹
شیما شهرابی
خواندن در ۱۰ دقیقه
مراسم بزرگداشت قربانیان هواپیمای اوکراین ۷۵۲
مراسم بزرگداشت قربانیان هواپیمای اوکراین ۷۵۲
قربانیان اوکراینی حادثه سقوط هواپیما
قربانیان اوکراینی حادثه سقوط هواپیما
حامد اسماعیلیون همراه با دخترش ریرا و همسرش پریسا، نوروز ۹۸
حامد اسماعیلیون همراه با دخترش ریرا و همسرش پریسا، نوروز ۹۸
خانواده‌های قربانیان با آندره شفشنکو (پایین سمت راست)، سفیر اوکراین در کانادا جلسه مجازی داشتند.
خانواده‌های قربانیان با آندره شفشنکو (پایین سمت راست)، سفیر اوکراین در کانادا جلسه مجازی داشتند.

«آیا شما پرواز «پی‌اس ۷۵۲» را که مسافرانش هرگز به مقصد نرسیدند، فراموش کرده‌اید؟ فقط چهار ماه از زمانی گذشته که سپاه پاسداران روی ۱۷۶ مسافر بی‌دفاع این پرواز آتش گشود و درحالی‌که فقط سه دقیقه از پرواز این هواپیمای اوکراینی می‌گذشت، آن را ساقط کرد.» این جملات بخشی از دومین نامه دادخواهی جمعی از خانواده‌های کشته‌شدگان هواپیمایی پی‌اس ۷۵۲ اوکراین است. این هواپیما روز هجدهم دی‌ماه ساعت شش و نوزده دقیقه صبح اندکی پس از برخاستن از فرودگاه بین‌المللی امام خمینی تهران هدف دو موشک سپاه پاسداران قرار گرفت، ساقط شد و تمامی ۱۷۶ سرنشین و خدمه آن کشته شدند.

نامه جدید خانواده قربانیان پرواز هواپیمایی اوکراینی، مسئولان خطوط هوایی اروپایی، اعضای اتحادیه اروپا و فعالان صنعت هوانوردی را خطاب قرار داده است: «وقتی به پرونده هواپیمایی پی‌اس ۷۵۲ رسیدگی نشده چطور می‌توانید اطمینان کنید که ایران به هواپیمای دیگری شلیک نمی‌کند. چطور می‌توانید جان مسافران دیگری را در خطر قرار دهید.»

پس از فاجعه شلیک سپاه به هواپیمای تهران – کی‌اف، ایرلاین‌های اروپایی پروازهای خود به ایران و نیز استفاده از فضای هوایی ایران برای رفتن به دیگر کشورها را به حالت تعلیق درآوردند اما در دو روز گذشته خبرهایی مبنی بر ازسرگیری پروازهای شرکت‌های هواپیمایی اروپا به ایران منتشر شده است. روز نوزدهم اردیبهشت «محمدسعید شرفی»، مدیرکل نظارت بر عملیات هوانوردی سازمان هواپیمایی ایران از برگزاری جلسات متعدد در راستای اعتمادسازی به‌منظور ازسرگیری پروازهای اروپایی به ایران خبر داد.

شرفی به ایسنا گفته روز ۱۶ اردیبهشت جلسه‌ای با حضور مدیران شرکت لوفت‌هانزا در ایران و مدیران ایمنی و امنیتی شرکت‌های هواپیمایی اروپایی برگزار شد و اقدامات اصلاحی و اطمینان‌ساز در راستای ازسرگیری پروازها پس از رفع شرایط متاثر از ویروس کرونا مورد تاکید قرار گرفت.

حالا انجمن خانواده‌های قربانیان هواپیمای پی‌اس ۷۵۲ کارزاری برای یادآوری این فاجعه و جلب‌توجه خطوط هواپیمایی اروپایی که تصمیم به ازسرگیری پرواز و استفاده از فضای هوایی ایران دارند، راه انداخته‌اند. آن‌ها می‌گویند اعضای اتحادیه‌ی اروپا تا زمانی که حکومت ایران با نهادهای بین‌المللی در انجام تحقیقاتی دقیق و منصفانه همکاری کند و آمران و عاملان این فاجعه را معرفی نکند نباید با پرواز ایرلاین‌های خود بر فراز خاک ایران موافقت کنند. آن‌ها از همراهانشان می‌خواهند با امضای این نامه دادخواهی فاجعه شلیک سپاه به هواپیمای مسافربری پی‌اس ۷۵۲ را بار دیگر به دنیا یادآوری کنند.

«حامد اسماعیلیون»، سخنگوی انجمن خانواده قربانیان پرواز پی‌اس ۷۵۲ درباره این کارزار جدید به «ایران‌وایر» می‌گوید: «می‌خواهیم توجه ایرلاین‌ها، مسافران و دولت‌ها را به این موضوع جلب کنیم که در غیاب یک برخورد جدی که البته ممکن است در راه باشد اما فعلا خبری از آن نیست، ایران نهایت استفاده را می‌برد.»

حامد اسماعیلیون که همسرش «پریسا اقبالیان» و دختر ده‌ساله‌اش «ری‌را» در این پرواز ازدست‌داده است، می‌گوید: «بعد از اجرای این کارزار قطعا توجه مقام‌های سیاسی را به موضوع جلب می‌کنیم اما نمی‌دانیم تا چه حد این کمپین موفق خواهد شد جلوی پرواز ایرلاین‌های اروپایی را به ایران بگیرد.»

اسفندماه سال گذشته و زمانی که تنها ۴۵ روز از ساقط شدن هواپیما گذشته بود، اولین کارزار انجمن خانواده‌های جان‌باختگان پرواز پی‌اس ۷۵۲ راه افتاد و به امضای هزاران نفر رسید. آن‌ها در این نامه دادخواهی از دولت‌های دخیل در پرونده که مسافران و خدمه پرواز در آنجا زندگی می‌کردند (اوکراین، کانادا، افغانستان، انگلیس، آلمان و سوئد)، سازمان بین‌المللی هوانوردی، دیوان بین‌المللی دادگستری و سران سایر کشورها تقاضا کرده بودند با اتخاذ سیاست‌های مناسب حکومت جمهوری اسلامی را موظف به تن دادن به همکاری در تحقیقات، تحویل جعبه سیاه و همکاری جهت پیشبرد و بررسی این جنایت کنند.

حامد اسماعیلیون می‌گوید: «اولین کمپین در رساندن صدای ما به بیرون تاثیر به سزایی داشت و شروع کار بود.»

چند ساعت پیش از شلیک موشک به هواپیمای مسافربری اوکراینی توسط سپاه، ایران، پایگاه «عین‌الاسد» یکی از پایگاه‎‌های نیروهای ائتلاف در عراق به رهبری آمریکا را به‌تلافی کشته شدن «قاسم سلیمانی»، فرمانده سابق نیروی قدس سپاه پاسداران، توسط آمریکا، موردحمله موشکی قرار داده بود و با اینکه احتمال حمله هوایی وجود داشت آسمان ایران به روی هواپیماهای مسافربری بسته نشد. مسئولان جمهوری اسلامی سه روز تمام شلیک موشک سپاه پاسداران به این هواپیما را کتمان کرد و سقوط هواپیما را به نقص فنی ارتباط دادند. پس از سه روز شلیک پدافند سپاه به هواپیما را ناشی از خطای انسانی و تشخیص اشتباه هواپیما از موشک کروز عنوان کردند. جمهوری اسلامی تاکنون از تحویل جعبه سیاه هواپیما خودداری کرده و درباره عدم ممنوعیت پرواز در زمانی که گمان حمله وجود داشته و سه روز پنهان‌کاری و دروغ درباره دلیل ساقط شدن هواپیما توضیحی نداده است.

بیشتر مسافران این پرواز ناتمام ساکنان و شهروندان کانادا بودند. دولت کانادا پس از این واقعه ضمن ابراز همدردی با خانواده قربانیان خواستار پاسخگویی جمهوری اسلامی و پیگیر تحویل جعبه سیاه به اوکراین شد اما شیوع ویروس کرونا در جهان باعث توقف این پیگیری‌ها شد. اسماعیلیون می‌گوید: «متاسفانه در سه هفته اخیر ارتباط چندانی بین ما و مسئولان کانادایی نبوده اما امیدوارم در هفته آینده بتوانیم دیدار دیگری داشته باشیم. هنوز چیزی قطعی نیست.» از سوی دیگر، روز ۲۷ فروردین‌ «رادیو فردا» در یک خبر اختصاصی اعلام کرد ایران به اوکراین تفاهم‌نامه‌ای فرستاده که در صورت امضا دست از پیگیری قضایی و جنایی این فاجعه می‌کشد. در بخشی از این خبر آمده بود: «منابع آگاه از جزییات پیشنهاد ایران، در گفت‌وگو با رادیو فردا تایید کرده‌اند که ایران به دنبال دستیابی به‌نوعی تفاهم با اوکراین است که بر مبنای آن اوکراین از پیگیری حقوقی و جنایی این سانحه دست بردارد. این منابع می‌گویند یادداشت تفاهم پیشنهادی به‌گونه‌ای تدوین شده که به ایران اجازه می‌دهد از بار مسئولیت در این زمینه شانه خالی کند.»

حامد اسماعیلیون می‌گوید پس از انتشار این خبر جمعی از خانواده قربانیان پرواز پی‌اس ۷۵۲ با سفیر اوکراین در کانادا دیدار کرده‌اند: «ما دو هفته پیش با سفیر اوکراین دیدار کردیم. او به ما اطمینان خاطر داد که هر پیشنهادی از طرف ایران قطعا با طرف کانادایی مورد مشورت قرار می‌گیرد. ما دقیقا نمی‌دانیم متنی که برای اوکراین ارسال شده چه بوده اما اوکراین جواب قاطعی داده که درواقع موافقتی با آن ندارد. ضمن این‌که سفیر اوکراین رسما به ما گفت هدف ایران ایجاد اختلاف بین کشورهای درگیر در این پرونده است. از طرف دیگر وزیر خارجه دولت کانادا و مشاور ویژه دولت کانادا در این پرونده و وزیر حمل‌ونقل هرکدام به‌طور جداگانه بیانیه دادند که چنین چیزی فقط اخبار ناقض و تحریف‌شده‌ای است که ایران منتشر می‌کند.»

 حامد اسماعیلیون در ادامه می‌گوید: «پرونده هواپیما دچار مرور زمان نخواهد شد. اگر جمهوری اسلامی فکر می‌کند با این حرکاتش دارد زمان می‌خرد بهتراست این فکر را از سرش بیرون کند و با نهادهای بین‌المللی همکاری کند.»

پیشنهاد‌های جمهوری اسلامی برای عدم پیگیری این پرونده تنها مختص دولت اوکراین نبوده است. جمهوری اسلامی حتی به‌طور تلویحی پیشنهاداتی هم به خانواده قربانیان داده تا با پروژه شهیدسازی و مصادره پیکر قربانیان از خود سلب مسئولیت کند و از پاسخگویی طفره برود.

هفته گذشته و در آخرین اقدام «تقی مهری»، رییس سازمان وظیفه عمومی نیروی انتظامی از معافیت سربازی برای خانواده جان‌باختگان سانحه سقوط هواپیمای اوکراینی خبر داد و گفت: «ازآنجاکه جان‌باختگان سانحه سقوط هواپیمای اوکراینی با تابعیت ایرانی در حکم شهید محسوب شده‌اند لذا برابر ابلاغیه ستاد کل نیروهای مسلح، خانواده‌های این عزیزان می‌توانند از تمام امتیازاتی که برای شهدا در قانون خدمت وظیفه عمومی در نظر گرفته شده، بهره‌مند شوند...»

حامد اسماعیلیون می‌گوید: «خانواده‌هایی که من با آن‌ها در ارتباطم و خانواده‌های کمی هم نیستند بسیار از این تصمیم خشمگین هستند. آن‌ها خواستار یک پاسخ شفاف درباره پرونده هستند اما در مراجعه به دستگاه قضایی هم پاسخ روشنی نمی‌گیرند.»

پیش‌ازاین نیز این حکومت راه‌هایی دیگری را برای عدم پاسخگویی در پیش گرفته بود. برخورد با معترضانی که خواستار پاسخ شفاف چرایی شلیک به هواپیمای مسافربری بودند، مصادره اجساد قربانیان و برگزاری مراسم تشییع‌جنازه امنیتی برای آنان، تهدید و ارعاب خانواده کشته‌شدگان برای عدم مصاحبه با رسانه‌ها و آخرین مورد محکومیت بازداشت‌شدگان اعتراضات به شلیک هواپیما به زندان‌های طویل‌المدت است. حامد اسماعیلیون می‌گوید: «انجمن خانواده‌های قربانیان پرواز ۵۷۲ در تمام شبکه‌های مجازی با دوستانی که به‌ناحق محکوم شدند، همدردی کرد. ضمن این‌که ما تمام برخوردهای ایران را به اطلاع دولت‌هایی که در این مساله دخیل هستند می‌رسانیم. ما که خودمان نمی‌توانیم قوه قضاییه ایران را به اجرای عدالت مجبور کنیم. خودشان هر کاری می‌خواهند می‌کنند و ما فقط می‌توانیم اعتراض کنیم و به نهادهای بین‌المللی اطلاع دهیم.»

به گفته اسماعیلیون جمهوری اسلامی به‌جای پاسخگویی در حضور جامعه بین‌المللی، خودش یک پرونده برای این موضوع در قوه قضاییه باز کرده است و مسئول رسیدگی به آن شده است: «ستاد حقوق‌بشر قوه قضاییه یک وکیل استخدام کرده و این وکیل با خانواده‌ها تماس می‌گیرد و می‌گوید من وکیل شما هستم، بیایید قرارداد را باهم امضا کنیم. بسیاری از خانواده‌ها اصلا جواب این آدم را نداده‌اند چون به عدالت در سیستم قضایی ایران اعتقادی ندارند و قوه قضاییه هم مرتب تماس می‌گیرد و می‌گوید چرا پیشنهاد وکیل را رد کردید؟ این بازی ایران است یعنی برای خودش پرونده تشکیل داده، برای خودش هم تحقیقات کرده و فکر می‌کند مساله تمام شده است. گفته‌اند که مقاماتت نظامی هم مورد سوال قرار گرفتند اما مشخص نیست در چه سطحی اما وقتی ما مقاماتی مثل حاجی‌زاده را که به‌طور اخص چهره اصلی این جنایت است در تلویزیون می‌بینیم که چهل دقیقه صحبت می‌کند به نظر نمی‌رسد تنبیهی صورت گرفته باشد و احتمالا تشویق شده‌اند.»

اشاره حامد اسماعیلیون به صحبت‌های «امیرعلی حاجی‌زاده» در تلویزیون ایران است او در روز ۴ اردیبهشت یعنی حدود ۴ ماه پس از شلیک سپاه به هواپیمای مسافربری در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری توضیحاتی درباره حمله موشکی جمهوری اسلامی به پایگاه عین‌الاسد داد که ساعاتی پیش از شلیک به هواپیما صورت گرفته بود، اما درباره شلیک موشک‌های سپاه به هواپیمای پی‌اس ۷۵۲ اوکراین حرفی نزد: «پس از کشته شدن قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه آمریکایی‌ها یک اطمینان کاذبی پیدا کرده بودند که ایران پاسخ نمی‌دهد و به این مساله مطمئن بودند اما پس از شعارهای انتقام مردم ایران تا حدی احساس خطر و به همین دلیل اعلام کردند که اگر ایران اقدامی کند، ۵۲ نقطه را می‌زنیم. آن‌ها فکر می‌کردند ایران باید عقب بنشیند و کاری انجام ندهد. آمریکایی‌ها گفته بودند نقاط مختلف فرهنگی ایران را می‌زنند و می‌خواستند بیت رهبری را بزنند برآورد. برآورد سپاه این بوده که آمریکا به‌سرعت واکنش نشان می‌دهد و به اهدافی در ایران حمله می‌کند، سپاه با در نظر گرفتن "۴۰۰ هدف" آماده واکنش متقابل بود.»

توضیحات حاجی‌زاده گمانه استفاده از سپر انسانی برای جلوگیری از حمله امریکا را تقویت کرد گمانه‌ای که به عقیده تحلیل‌گران از روزهای اول آن را دلیل خودداری حکومت از بستن آسمان و ممنوعیت پرواز هواپیماهای مسافربری بود. حالا بازماندگان قربانیان پرواز ۷۵۲ خطاب به خطوط هواپیمایی اروپایی می‌گویند: «آیا تضمینی وجود دارد که ایران به هواپیمای دیگری شلیک نکند؟»

متن کامل نامه خانواده قربانیان پرواز پی‌اس ۷۵۲ به اعضای اتحادیه اروپا، ایرلاین‌های اروپایی و فعالین صنعت هوانوردی به شرح زیر است

در اخباری که جمهوری اسلامی ایران منتشر می‌کند آمده بود که درصدد بازگشت به کریدور هوایی ایران هستید. جمهوری اسلامی ایران ادعا می‌کند که با گروهی از ایرلاین‌ها با مدیریت شرکت لوفت‌هانزا در مذاکرات متعددی شرکت کرده است.

سوال ما از شما این است. چگونه پرواز پی‌اس ۷۵۲ و مسافرانی را که هیچ‌گاه به مقصد نرسیدند فراموش کرده‌اید؟

تنها چهار ماه گذشته است و همه طبق اعتراف جمهوری اسلامی می‌دانند که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به انسان‌های بی‌دفاع حمله‌ی موشکی کرده است. چه کسی می‌تواند تضمین کند ایران دوباره به چنین کاری دست نخواهد زد وقتی خبری از همکاری در تحقیقات نیست و ایران از عوامل جنایت تقدیر می‌کند؟ چه تضمینی وجود دارد؟

اعضای اتحادیه‌ اروپا تا زمانی که حکومت ایران با نهادهای بین‌المللی در انجام تحقیقاتی دقیق و منصفانه همکاری کند و آمران و عاملان این فاجعه را معرفی نکند نباید با پرواز ایرلاین‌های خود بر فراز خاک ایران موافقت کنند.

 

مطالب مرتبط:

حامد اسماعیلیون: با اظهارات نماینده مجلس یکبار دیگر هواپیما سقوط کرد

حامد اسماعیلیون: جمهوری اسلامی از دهه ۶۰ در کار شکنجه‌ و جنایات است

دروغ های حکومتیِ پایان ۹۸ (بخش چهارم):ادعای «سقوط هواپیمای اوکراینی، مصوبه جلسه کاخ سفید بود»

نماینده مجلس کانادا درباره قربانیان هواپیمای اوکراینی: کانادا به هیچ چیز غیر از اجرای عدالت رضایت نمی‌دهد

واکنش نهادهای مدنی به موشک‌باران هواپیمای اوکراینی

عواقب «دروغ» دولت روحانی در مورد سانحه هواپیمای اوکراینی چیست؟

یک میلیارد دلار غرامت درخواستی جان‌باختگان هواپیمای اوکراینی

ثبت نظر

گزارش

کرونا و سقوط بی‌سابقه اقتصاد جهان؛ چرا شرایط ایران شکننده‌تر است؟

۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۹
علی رنجی‌پور
خواندن در ۵ دقیقه
کرونا و سقوط بی‌سابقه اقتصاد جهان؛ چرا شرایط ایران شکننده‌تر است؟