«کبری خزعلی»، عضو شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده «شورای عالی انقلاب فرهنگی» روز سوم خرداد ۱۳۹۹ در میزگرد خبرگزاری مهر با موضوع «بررسی وضعیت جمعیتی کشور» مدعی شد در سه ماه گذشته، ۹۲ هزار سقط غیر درمانی و غیراستاندارد در کشور رخ داده است.
او گفت همان‌طور که مردم و مسوولان نسبت به فوت هفت هزار نفر بر اثر ویروس کرونا طی سه ماه گذشته اظهار نگرانی کرده‌اند، باید به مرگ نزدیک به ۹۲ هزار جنین طی سه ماه گذشته توجه کنند.
خزعلی با بیان این که سقط درمانی و در محدوده علم و شرع هیچ مانعی ندارد، بیان کرد: «اما متاسفانه روزانه در حال از دست دادن شماری از جنین‌های سالمی هستیم که می‌توانند آینده کشور را بسازند.»
چند زن طی سه ماه گذشته سقط جنین کرده‌اند؟ آمار چه می‌گوید؟ «ایران‌وایر» در این گزارش می‌کوشد به این پرسش پاسخ دهد.
سقط درمانی چیست، سقط غیر درمانی کدام است؟
پیش از بررسی آمار سقط در کشور، خوب است بدانیم سقط درمانی چیست و سقط غیردرمانی کدام است. روز ۲۵ خرداد ۱۳۸۴، نمایندگان وقت مجلس شورای اسلامی قانونی تحت عنوان«سقط درمانی» به تصویب رساندند که مجوز سقط را صادر می‌کرد. در این ماده واحده که به قانون تبدیل شد، آمده است: «سقط درمانی با تشخیص قطعی سه پزشک متخصص و تأیید پزشکی قانونی مبنی بر بیماری جنین که به علت عقب افتادگی یا ناقص‌الخلقه بودن موجب حرج مادر است و یا بیماری مادر که با تهدید جانی مادر توأم باشد، قبل از ولوج روح (چهار ماه)، با رضایت زن مجاز می‌باشد و مجازات و مسوولیتی متوجه پزشک مباشر نخواهد بود.»
پس سقط درمانی شامل سقط جنین قبل از چهار ماهگی به دلیل مشکلات جسمانی و ذهنی کودک که در نتیجه آزمایشات پزشکی به اثبات می‌رسد یا بیماری مادر که می‌تواند بارداری و وضع حمل جان او را تهدید کند، است. لذا هرگونه سقط دیگری که هدفی جز جلوگیری از خسران به مادر و تولد کودک ناقص‌الخلقه داشته باشد، سقط غیردرمانی است.
البته وقتی در سال ۱۳۸۱ طرح سقط درمانی توسط نمایندگان مجلس ششم به هیات رییسه تقدیم شد، مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی عنوان این طرح را صحیح ندانست و اعلام کرد: «در این طرح برای سقط جنين در صورت نقص آن، به قاعده نفی حرج استناد شده است؛ همان‌طور كـه در فتاوی فقها آمده است. لكن اين طرح می‌توانست موارد ديگر تحقق حرج را نيز بيان دارد و جـواز سقط جنين را در صورت تحقق حرج و قبل از دميده شدن روح اعلام دارد. اين كار موجب می‌شد تا سقط‌هايی كه به صورت غيرقانونی و در شرايط مخفيانه و گاه غيربهداشـتی صـورت می‌گیرند و مجوز شرعی هم برای آن‌ها وجود دارد، صورت قانونی پيـدا كننـد. بـه عبـارت ديگـر، تحقـق حـرج منحصر به بيماری و نقص جنين نيست و همان‌طور كه ديديم، امور ديگری را نيز در برمی گيـرد كـه در طرح ارایه شده ذكری از آن‌ها به ميان نيامده است.»
پس آن گونه که در این گزارش آمده است، قانون سقط درمانی را تنها در مورد جلوگیری از تولد کودک بیمار یا ناقص‌الخلقه و پیش‌گیری از مرگ مادر به رسمیت می‌شناسد. حال آن که به نظر کارشناسان مرکز پژوهش‌های مجلس، موارد دیگری از جمله افسردگی شدید و ایجاد مشکلات روحی و روانی برای مادر نیز می‌تواند از دیگر مصادیق سقط درمانی باشد.
تفاوت دیگر سقط درمانی و غیردرمانی در مجرمانه بودن این عمل است. همان‌گونه که در قانون آمده است، سقط درمانی فاقد عنصر مجرمانه و با مجوز انجام می‌شود ولی سقط غیردرمانی، مجرمانه است و معمولا مخفیانه و دور از نظارت و کنترل نهادهای رسمی و قانونی انجام می‌شود.
آمار سقط جنین در کشور؛ کسی واقعیت را نمی‌گوید
آمار و ارقام سقط جنین در کشور که از دستگاه‌های مختلف ارایه می‌شوند، متفاوت هستند و به نظر می‌رسد کسی حقیقت را نمی‌گوید.
«علی لاریجانی»، رییس سابق مجلس شورای اسلامی روز ۲۳ تیر ۱۳۹۳ در سمینار «روز جهانی جمعیت» در بیان آمار سقط جنین در کشور گفت: «در طول سال ۲۲۰ هزار سقط جنین در کشور رخ می‌دهد که ۱۲۰ هزار مورد آن غیرقانونی است.»
در واقع، علی لاریجانی مجموع آمار سقط درمانی و سقط غیردرمانی را ۲۲۰ هزار مورد در سال عنوان کرد. این آمار را وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز به طور رسمی اعلام کرده بود.
پنج سال بعد، «باقر لاریجانی»، معاون وزیر بهداشت و نایب رییس «شورای اخلاق پزشکی کشور» روز ۱۷ بهمن ۱۳۹۸ در آیین افتتاحیه «هفتمین کنگره اخلاق پزشکی ایران» از افزایش بیش از دو برابر آمار سقط جنین در کشور خبر داد و گفت: «سالانه حدود ۴۵۰ هزار سقط جنین قانونی و غیرقانونی در سطح کشور انجام می‌شود.»
درست در روزی که دکتر باقر لاریجانی در ساری آمار سقط جنین قانونی و غیرقانونی را ۴۵۰ هزار مورد در سال اعلام کرد، دکتر «عباس مسجدی آرانی»، رییس سازمان نظام پزشکی قانونی آمار غیررسمی وزارت بهداشت از سقط جنین غیرقانونی را ۱۲۵ هزار نفر در سال عنوان کرد.
او به عنوان رییس سازمانی که قانونا تنها سازمان صاحب صلاحیت در صدور مجوز سقط درمانی در کشور است، گفت: «در سال ۹۷، ۱۲هزار پرونده (به پزشکی قانونی) ارجاع شده که ۹ هزار و ۷۰۰ مورد منجر به دستور سقط شده است.»
اگر این آمار را معتبر بدانیم، معنایش این است که آمار سقط درمانی (بخوانید سقط قانونی) کمتر از ۱۰ درصد از آمار سقط غیردرمانی (بخوانید سقط غیرقانونی) است.
اما «محمدمهدی آخوندی»، رییس «انجمن جنین‌شناسی ایران» آمار سقط قانونی را یک درصد آمار سقط غیرقانونی می‌داند و می‌گوید: «هر روز یک هزار جنین در ایران کشته می‌شوند که تنها حدود ۱۰ مورد قانونی است.»
آخوندی مرداد ۱۳۹۸ با اشاره به آمار سال ۱۳۹۲ وزارت بهداشت که آمار سقط جنین را ۲۵۰ هزار جنین در سال اعلام کرده بود، گفت: «یعنی هر روز حدود ۷۰۰ موجود زنده کشته می‌شوند.»
او افزود: «آمار موثقی در مورد حدود ۷۰۰ هزار سقط در سال را هم دیده‌ام که حتما تاکنون این میزان بیشتر هم شده است.»
محمدمهدی آخوندی روز پنجم بهمن ۱۳۹۸ نیز به خبرگزاری «برنا» گفت: «سال‌ها قبل گفته می‌شد سالانه ۸۰ هزار سقط جنین در ایران انجام می‌شود و حالا حتی آمار ۶۰۰ هزاری هم به گوش می‌رسد. اما هیچ‌کدام از این آمارها نه تایید و نه حتی رد می‌شوند.»
آخرین آمار رسمی سقط جنین؛ شاید دو ماه دیگر!
دکتر «حامد برکاتی»، مدیرکل «دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس» وزارت بهداشت روز ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۹ در نشست خبری که در «استودیو سلامت» این وزارت‌خانه و به صورت ویدیو کنفرانس برگزار شد، در خصوص آمار سقط جنین در کشور گفت طبق بررسی سال ۱۳۹۲ که پیش از این هم اعلام شده، آمار سقط جنین حدود ۲۲۰ هزار سقط برآورد شده بود.
او وعده داد که آمار دقیق یکی دو ماه دیگر منتشر شود: «یک بررسی ملی انجام دادیم و نتایج تقریبا آماده است و طی یکی و دو ماه آینده اطلاع‌رسانی رسمی خواهد شد.»
یعنی فعلا همین آمار سالانه ۲۲۰ هزار مورد تایید شده است.
آمار بین‌المللی چه می‌گوید؟
براساس آخرین آمار منتشره توسط سازمان ملل متحد در خصوص نرخ سقط جنین در دنیا که در سال ۲۰۲۰ منتشر شده، از هزار زن بین ۱۵ تا ۴۴ سال در کشور روسیه که بالاترین نرخ سقط جنین را دارا است، ۵۳.۷ زن سقط جنین کرده‌اند. بعد از روسیه، ویتنام با ۳۵.۲، قزاقستان با ۳۵، استونی با ۳۳.۳، بلاروس با ۳۱.۷ و رومانی با ۲۷.۸ بیشترین نرخ سقط جنین را دارا هستند.
در این گزارش اشاره‌ای به نرخ سقط جنین در ایران نشده است. اما با بررسی جمعیت زنان بین ۱۵ تا ۴۴ سال می‌شود نسبت آمار منتشره با آمار بین‌المللی را به دست آورد.
براساس آخرین سرشماری سال ۱۳۹۵ که توسط مرکز آمار ایران انجام شده، جمعیت زنان ایرانی معادل ۳۹ میلیون و ۴۲۷ هزار و ۸۲۸ نفر است. جمعیت زنان ایرانی بین ۱۵ تا ۴۴ سال نیز معادل ۲۰ میلیون و ۳۱۶ هزار و ۹۷۸ نفر و به این شرح است:
اگر آمار اعلامی توسط معاون وزیر بهداشت مبنی بر ۴۵۰ هزار سقط جنین در سال که با آمار اعلامی توسط کبری خزعلی مبنی بر ۹۲ هزار سقط جنین در سه ماه گذشته هم‌خوانی دارد را صحیح فرض کنیم، یعنی از هر هزار زن بین ۱۵ تا ۴۴ ساله ایرانی، ۲۲.۱۴ مورد سقط در سال اتفاق می‌افتد. این رقم با آمار کشور بلاروس و امریکا شباهت دارد و به نظر غیرمنطقی و غیرعادی نمی‌آید.
براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، بین سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۴ سالانه ۵۶ میلیون سقط جنین در دنیا اتفاق افتاده است. به طور میانگین به ازای هر هزار زن در دنیا در این سال‌ها، ۳۵ سقط جنین اتفاق افتاده که نسبت به سال‌های ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۴، میانگین سقط جنین پنج مورد کاهش داشته است.
این گزارش معتقد است کاهش سقط جنین در کشورهای توسعه یافته روی داده است نه کشورهای در حال توسعه.
مقایسه آمار سازمان بهداشت جهانی با آمار سقط جنین در ایران نیز نشان می‌دهد که آمار ۲۲.۴ در ایران اگر صحیح باشد، غیرعادی نیست بلکه از متوسط جهانی بسیار پایین‌تر است.
جمع‌بندی
کبری خزعلی، عضو شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده مدعی شد: «در سه ماه گذشته ۹۲ هزار سقط غیر درمانی و غیراستاندارد در کشور رخ‌داده است.»
«ایران‌وایر» این ادعا را بررسی کرد ولی آمار معتبر و قابل استنادی برای اثبات و رد این ادعا وجود ندارد. برخلاف آمار ولادت و وفات که روزانه توسط سازمان ثبت احوال کشور به روز می‌شود، هیچ مرکزی آمار سقط را منتشر نمی‌کند؛ به ویژه سقط‌های غیرقانونی که برآورد آن کمی پیچیده به نظر می‌رسد.
باقر لاریجانی، معاون وزیر بهداشت پیش از این آمار سقط را سالانه ۴۵۰ هزار و وزارت بهداشت به طور رسمی در سال ۱۳۹۲ این آمار را ۲۲۰ هزار مورد اعلام کرده است. منابع غیررسمی آمار سالانه سقط جنین را ۶۰۰ تا۷۰۰ هزار مورد می‌دانند.
مرکز پزشکی قانونی ایران به عنوان تنها مرجع قانونی صدور مجوز سقط جنین، آمار مجوزهای صادره در سال ۱۳۹۷ را ۹ هزار و ۷۰۰ مورد اعلام کرده است که در مقایسه با آمار وزارت بهداشت، نشان می‌دهد اختلاف میان آمار سقط درمانی و آمار سقط غیردرمانی فاحش بوده و اکثر سقط جنینی که انجام می‌شود، غیرقانونی است.
برای «ایران‌وایر» ممکن نبود که ادعای کبری خزعلی را اثبات یا رد کند ولی نظر به شواهد موجود، اعلام آمار مسوولان وزارت بهداشت و آمار جهانی سقط جنین، ادعای کبری خزعلی مبنی بر وقوع ۹۲ هزار سقط جنین در سه ماه گذشته می‌تواند به واقعیت نزدیک باشد و با آماری که پیش از این توسط معاون وزیر بهداشت اعلام شده است(۴۵۰ هزار مورد در سال)، تطابق دارد. با این حال، «ایران‌وایر» به این ادعا از آن جهت که سند معتبری در دست ندارد، نشان «غیرقابل رد یا اثبات» می‌دهد.
غیرقابل رد یا اثبات: در بعضی موارد ممکن است ما به این نتیجه برسیم که امکان تعیین صحت یا کذب بودن ادعایی را نداریم. این موارد ممکن است ادعایی درباره مناسبات داخلی حکومت ایران باشد که ما از آن بی‌خبر هستیم یا اظهار نظری به شدت شخصی باشد. حتی ممکن است ادعا درباره نیاتی باشد که قابل رد یا اثبات نیستند.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره روش‌شناسی راستی‌آزمایی در ایران‌وایر اینجا کلیک کنید.
مطالب مرتبط:
مجلس کلیات طرح مقابله با اقدامات خصمانه اسراییل را تصویب کرد
بند ممنوعیت مبارزه با ورزشکاران اسراییل از طرح دوفوریتی حذف شد
تصویب دوفوریتی ممنوعیت مبارزه با اسراییل؛ تعلیق قطعی می‌شود؟
بوکسور پناهنده ایرانی: گفتند با اسرائیل بازی نکن، گفتم می‌کنم
سایه دوباره اسرائیل روی سر فوتبال ایران
سعید مولایی و پناهندگی در آلمان؛ ورزش ایران تعلیق می‌شود؟
مولایی تابعیت مغولستان را پذیرفت؛ خروج از زیر پرچم تیم پناهنده‌ها
آیا ورزشکاران ایرانی مقابل اسرائیل آتش به اختیار هستند؟
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر