«زمانی که شروع به بهره‌برداری از معدن طلای اندریان کردند، ما امیدوار بودیم با سرمایه‌گذاری روی این معدن مشکل بیکاری و فقر در منطقه ما حل شود. ابتدا با وعده اشتغال‌زایی برای مردم بومی، بسیاری از زمین‌های مردم روستا را برای ایجاد راه‌های دسترسی به معدن به قیمت ارزان خریداری کردند. اما امروز ما گروگان این معدن هستیم. آب روستا را آلوده کرده‌اند. مردم با خوردن این آب مسموم می‌شوند. باغ‌های ما خشک شده و گاو و گوسفندهای ما تلف می‌شوند. وقتی هم اعتراض کنیم بازداشت می‌شویم و برایمان پرونده درست می‌کنند.»
این بخشی از سخنان یکی از اهالی روستای اندریان در شهرستان ورزقان است. این شهرستان در استان آذربایجان شرقی و در ۷۸ کیلومتری شمال تبریز واقع شده است. ورزقان علی‌رغم دارا بودن معادن سرشار مس و طلا و قرار گرفتن در جوار جنگل‌ها و مراتع ارسباران (قره‌داغ) و پارک ملی کنتال، یکی از مناطق محروم و کمتر توسعه‌یافته ایران است.
معدن طلای اندریان (آستاراگان) نیز در روستایی به همین نام واقع شده است. فعالیت‌های اکتشافی در محدوده معدن طلای اندریان از سال ۱۳۷۲ آغازشده و گفته می‌شود در سال ۱۳۹۰ از سوی ایمدرو (سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران) به یک شرکت که در کشور گرجستان ثبت شده و سرمایه‌گذار آن شخصی اهل روسیه است واگذار شده است. بهره‌برداری از این معدن که دارای ۳۰ میلیون تن ذخیره قطعی کانسنگ طلا با عیار پنج درصد است در ۱۲۰ هکتار از محدوده روستای اندریان و روستاهای اطراف آغاز به کار کرده است.
بااین‌حال، علی‌رغم اینکه برخی رسانه‌ها از سرمایه‌گذاری بیست‌وپنج میلیون دلاری در این معدن خبر می‌دهند، نه‌تنها این معدن در توسعه اقتصادی منطقه ورزقان تاثیری نداشته که به یکی از پرحاشیه‌ترین معادن آذربایجان تبدیل شده است. در سال‌های اخیر آلودگی محیط زیستی حاصل از استفاده این معدن از سیانور در فرایند استخراج و فراوری کانسنگ طلا باعث بروز اعتراض‌های متعدد از سوی اهالی روستای اندریان و روستاهای اطراف این معدن شده است. در این اعتراض‌ها بارها برخی از اهالی روستا بازداشت شده و در فرودین ۱۳۹۷ دهیار و اعضای شورای اندریان جزو بازداشت‌شدگان بوده‌اند.
در یکم دی‌ماه سال گذشته نیز جمعی از فعالان و تشکل‌های زیست‌محیطی استان آذربایجان شرقی با انتشار نامه‌ای سرگشاده خطاب به رییس قوه قضاییه نسبت به بحرانی شدن آلودگی‌های زیست‌محیطی معدن طلای اندریان و انتشار این آلودگی‌ها در منطقه ارسباران واکنش نشان داده و تصریح کردند که ادامه این آلودگی‌ها منابع طبیعی و ذخایر زیرزمینی منطقه را به نابودی می‌کشاند. در این نامه، فعالیت غیراصولی و استفاده از ترکیبات سیانور در استحصال طلا، مهم‌ترین دلایل آلودگی منابع طبیعی و نفوذ ترکیبات خطرناک سیانور در آب‌های سطحی، زیرسطحی و خاک منطقه اعلام شده است.
یکی از اهالی روستای اندریان بابیان اینکه سیانور باعث از بین رفتن زمین‌های کشاورزی و خشک شدن باغ‌های گردو در این منطقه شده است در گفتگو با ایران‌وایر می‌گوید: «نه‌تنها آب کشاورزی و شرب روستاهای منطقه آلوده شده که انفجارهایی که در معدن انجام می‌شود بارها باعث ریزش کوه و بسته شدن راه‌ها و حتی سقوط تخته‌سنگ‌ها بر روی خانه‌های مسکونی اهالی روستا شده است.»
در فروردین سال جاری در پی تلف شدن تعدادی گوسفند در اطراف معدن طلای اندریان اداره کل حفاظت محیط‌زیست آذربایجان شرقی دستور توقف عملیات در این معدن را صادر کرد. بااین‌حال در کمتر از پنج روز با حکم مقام قضایی معدن افک پلمب شد.
علی‌رغم اعتراض‌های متعدد از سوی اهالی روستاهای محدوده معدن طلای اندریان و وجود شواهد آسیب گسترده به محیط‌زیست منطقه، مسئولین استانی از استاندار آذربایجان شرقی تا مسئولین حفاظت محیط‌زیست و رییس شورای عالی معادن استان وجود آلودگی در این معدن را انکار کرده‌اند.
ورود «احمدعلیرضا بیگی»، نماینده تبریز در مجلس شورای اسلامی به مسئله آلودگی محیط‌زیست معدن اندریان نیز نتوانسته است گره از مشکل مردم منطقه ورزقان باز کند. علیرضا بیگی در واکنش به انکار وجود آلایندگی در این معدن از سوی مسئولین استانی، سند مربوط به آزمایشگاه اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان شرقی را منتشر کرده است که در آن بر وجود آلایندگی شدید در روان آب‌های مجاور تاکید و میزان آلایندگی را ۳۰۰ درصد بیشتر از حد مجاز نشان می‌دهد. این نماینده مجلس همچنین با دعوت از مسئولان استان آذربایجان شرقی به مناظره تلویزیونی گفته است «مسئولانی را که وجود آلایندگی زیست‌محیطی در معدن طلای اندریان را تکذیب می‌کنند را به مناظره تلویزیونی دعوت می‌کنم تا مستندات خودمان که حالا مستنداتی به‌مراتب بیشتر و دقیق‌تر هستند را به سمع و نظر مردم برسانیم.»
یک منبع آگاه در اداره کل محیط‌زیست آذربایجان شرقی نیز در گفتگو با ایران‌وایر بابیان اینکه «تصمیم به ادامه فعالیت معدن اندریان علی‌رغم وجود مستندات فراوان از آلایندگی این معدن، تصمیمی سیاسی است» می‌گوید: «نه‌تنها شیوه واگذاری این معدن در سال ۱۳۹۰ به سرمایه‌گذار روس آن‌هم با ۷۰ درصد سهام معدن به دلیل ملاحظات سیاسی اتفاق افتاده است که حتی در سال ۱۳۹۶ نیز علی‌رغم وجود سه بار مخالفت اداره کل محیط‌زیست آذربایجان شرقی با فعالیت معدن، شرکت سرمایه‌گذار بدون اخذ موافقت محیط‌زیست شروع به فعالیت کرده است.» وی با تاکید بر اینکه ادامه فعالیت معدن اندریان با دخالت مستقیم استانداران آذربایجان شرقی اتفاق افتاده است می‌گوید: «تا پیش از انتصاب محمدرضا پورمحمدی به سمت استاندار آذربایجان شرقی سازمان محیط‌زیست برای صدور مجوز فعالیت معدن اندریان تحت‌فشار بوده است، اما پس آمدن پورمحمدی شرکت سرمایه‌گذار دیگر هیچ سازمانی را به‌حساب نمی‌آورد. حتی زمانی که برخی مسئولین استانی خبر از توقف فعالیت‌های این معدن می‌دادند این معدن طلا به کار خود ادامه داده است. باید اعتراف کنم زورمان به سرمایه‌گذار روس نمی‌رسد.»
این منبع آگاه در اداره کل محیط‌زیست آذربایجان شرقی با انتقاد از سیاست‌های دولت حسن روحانی می‌گوید: «برخی در وزارت خارجه و اتاق بارزگانی ایران و روسیه جان و مال مردم را فدای ملاحظات سیاسی و روابط ایران و روسیه می‌کنند. کار به‌جایی رسیده که رفتار برخی به‌اصطلاح سرمایه‌گذار خارجی با مردم و منابع این کشور مانند مستعمره شده است.»
فقر و بیکاری در شهرستان ورزقان باعث شده که برخی از مردم بومی منطقه به حفاری‌های غیرمجاز برای استحصال طلا از رگه‌های با عیار بالا در معدن اندریان دست بزنند. این حفاری‌ها به دلیل عدم رعایت اصول ایمنی، گاه با ریزش معدن و جان باختن جویندگان طلا در تونل‌های حفرشده مواجه می‌شود. افرادی هم که از این حفاری‌ها جان سالم به درببرند با برخورد شدید قضایی روبرو می‌شوند. سهم مردم ورزقان از منابع سرشار مدنی در این منطقه جز آلودگی آب، تلف شدن احشام، خشک شدن باغات و از بین رفتن پوشش گیاهی منطقه نبوده است. اعتراض مردم و فعالان محیط‌زیست منطقه نیز به بازداشت، تهدید و پرونده‌سازی از سوی نیروهای امنیتی و قضایی استان منجر شده است.
مطالب مرتبط:
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر