شلیک پلیس ایران به خودروی حامل مهاجران افغانستانی در شهر یزد، آتش گرفتن خودرو، سوختن و کشته شدن سه نفر از آن مهاجران با واکنش‌های گسترده‌ای در سطح سیاسی و اجتماعی در بر داشته است. «رحمت‌الله نبیل» کاندیدای ریاست‌جمهوری ۱۳۹۸ افغانستان در توییتر واکنش نشان داد، چندین نماینده مجلس سخنرانی کردند و گروهی از مردم افغانستان در تجمعی مقابل سفارت ایران در کابل، به دیوارهای این سفارت‌خانه رنگ قرمز پاشیدند.
در پی این واقعه، بحث‌های بسیاری میان کاربران شبکه‌های اجتماعی نیز در گرفت. رسانهها به میان آمدند. سفیر افغانستان در ایران به یزد و ملاقات آسیب‌دیده‌ها رفت و مقامات سیاسی، اظهارنظر کردند و این مساله به رسانه‌های غیرفارسی هم راه پیدا کرد. درعین‌حال، در ویدیویی که از این واقعه منتشر شد، جمله یکی از آسیب‌دیده‌ها در شبکه‌های اجتماعی، درحالی‌که پوست تنش سوخته بود فریاد می‌زد: «کمی آب بیار که سوختم» به هشتگ اعتراضی تبدیل شد و حتی برخی از شعرای افغانستانی در همین خصوص شعر سرودند.
«مهدی راسخ» نماینده مردم استان «میدان وردک» مجلس افغانستان در گفت‌وگویی که با «ایران‌وایر» داشت اقدام پلیس ایران مبنی بر شلیک به خودروی مهاجران افغانستانی را «خلاف قانون و معاهدات بین‌المللی» دانست و تاکید کرد که ایران در حال «نهادینه کردن خشونت علیه مهاجران افغانستانی» است. او همچنین به مورد خشونت قرار گرفتن مهاجران افغانستانی در مرزهای بین دو کشور، در تپه‌ها و کوه‌ها اشاره کرد و یادآور شد که این موارد که به‌کرات اتفاق میفتد بازتابی ندارد و حکومت افغانستان هم این مسایل را پیگیری نمی‌کند.
این نماینده مجلس افغانستان معتقد است که اقدامات «خشونت‌آمیز» علیه مهاجران افغانستانی طی ماه‌های اخیر بیشتر و خشونت‌ها نیز «بی‌رحمانه‌تر» شده است: «شدت خشونت در حوادث اخیر به این دلیل است که از سوی مقام رسمی زیر نظر پلیس ایران و به‌عمد صورت می‌گیرد؛ شما ببینید وقتی هموطنان ما را بعد از دستگیری، به دریا می‌اندازند. متاسفانه موارد بسیاری هم بوده که غیرعمد به جان افغانستانی‌ها خشونت وارد کرده است؛ اما در دو حادثه اخیر، هموطنان ما رسما مورد خشونت قرار گرفته‌اند.»
پس از دیدار سفیر افغانستان در تهران با مجروحان این واقعه، تصاویری منتشر شد که نشان می‌دهد مجروحان با وجود سوختگی و آسیب‌دیدگی و بستری بودن، بدنشان به تخت بسته شده است. این تصاویر واکنش‌های گسترده‌ای به همراه داشت.
راسخ نیز این اقدام را «غیرانسانی» توصیف می‌کند: «به موتر [خودرو] مهاجران افغانستانی شلیک کردند و بعد از آتش گرفتن آن، مجروحان را به بیمارستان بردند. اما رفتارهای غیرانسانی و غیرمدنی‌شان همچنان ادامه داشت. در هیچ قالبی نمی‌گنجد که انسانی را با بدن سوخته، زخمی و بیمار به بستر زنجیر کنند.»
این نماینده مجلس افغانستان با یادآوری حضور سفیر افغانستان بر بستر آسیب‌دیده‌ها تاکید کرد که زنجیر کردن مجروحان «اهانت بر انسان، اهانت به شهروندان، اهانت به حکومت و دولت افغانستان» است. او همچنین در راستای لزوم پیگیری‌های جدی‌تر تصریح کرد که بایستی هیاتی از سوی دولت افغانستان برای بررسی این واقعه به ایران سفر کند. البته او منتقد به نتیجه نرسیدن تحقیقات هیات دوجانبه در خصوص غرق کردن مهاجران افغانستانی در رودخانه «هریرود» است.
برخی دیگر از نمایندگان مجلس افغانستان نیز در پی خبری شدن واقعه شلیک به خودروی حامل مهاجران افغانستانی انتقادات خود را ابراز کرده‌اند. «مریم سما» و «عارف رحمانی» نیز خواستار پیگیری جدی‌تر این مساله از سوی تهران و کابل شده‌اند و تاکید دارند که عاملان این واقعه بایستی مورد مجازات قرار بگیرند و جمهوری اسلامی رسما مسئولیت این اتفاق را برعهده بگیرد، عذرخواهی و ای خسارت را جبران کند.
«عبدالغفور لیوال»، سفیر افغانستان در سفر به یزد اعلام کرد که این واقعه را از نزدیک بررسی کرده است و ضمن دیدار با مجروحان خبر داد که سه مهاجر افغانستانی کشته، پنج نفر مجروح و سه شخص دیگر جان سالم به‌در برده‌اند. او در ویدیویی که پس از این ملاقات‌ها در اختیار رسانهها قرار داد، گفته است: «ما با استاندار یزد و مسئولین صحبت کردیم. قرار معلوم این موتر [خودرو] که قاچاق‌بران انسان یک تعداد از هموطنان ما را انتقال می‌دادند، در اینجا با مسئولین پلیس روبه‌رو می‌شوند. برایشان هدایت توقف [اعلام ایست] داده می‌شود ولی توقف نمی‌کنند. بعدا، این‌ها پذیرفتند که فیر [شلیک] صورت می‌گیرد. «تایر [لاستیک] ماشین آتش می‌گیرد. موتر [خودرو] با سرعت حرکت می‌کند و حدود چند کیلومتر در همین حالت، بعدا مواد دودزا آتش می‌گیرد. ما با مجروحین صحبت کردیم آنها گفتند ما هرچه بر راننده صدا کردیم که ایستاد شود [بایستد] که ماشین می‌سوزد، متاسفانه ایستاد نکرد [نایستاد] تا زمانی که آتش به حدی می‌رسد که ماشین به موانع کنار جاده تصادف می‌کند و حریق می‌شود. [آتش می‌گیرد]» او همچنین خواستار ادامه مداوای مجروحان شده است.
در پی ملاقات سفیر افغانستان با مجروحان و انتشار تصاویر آن «رحمت‌الله نبیل» رییس سابق امنیت ملی افغانستان و کاندیدای ریاست جمهوری ۱۳۹۸ این کشور برای توصیف ملاقات با مجروحی که به تخت بسته شده گفت: «سفير كبير افغانستان مقيم تهران در حال عيادت از حمزه بن‌لادن (بلاتشبیه)!» - «حمزه بن‌لادن» عضو گروه تروریستی القاعده و پسر رهبر آن یعنی اسامه بن‌لادن بود. -
او همچنین در حساب کاربری خود در توییتر خود نوشت: «ما هميشه همسايه‌هاى بد داشتيم، چون ما خود مالك خوب نبوديم و نشديم. هستند كسانى در مقام‌هاى بلند حكومت و دولت كه به مرگ قاسم سليمانى و جنرال حميدگل اشك مي‌ريختند، اما جرات پرسش مرگ هموطنان فقير، بيچاره و بی‌گناهمان را از اين همسايه‌هاى بد ندارند.»
این کاندیدای سابق ریاست‌جمهوری در توییتی دیگر به رفتار متناقض مقامات جمهوری اسلامی ازجمله «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران پرداخت که «برای مرگ جورج فلوید، سیاه‌پوست آمریکایی گویا دادخواهی می‌کند. اما این‌سوتر، ما برای هموطنان مظلوم سوخته در آتش خود در کشور همسایه با پسوند مشترک «اسلامی» دادخواهی نمی‌توانیم کرد. از مسئولین ما حتی بدرقه فریاد «کمی آب بیار که سوختم» توقع بی‌جاست. چون این‌ها خود مسئولان دهن آب پْرَک هستند.»
«فرهناز فروتن»، یکی از خبرنگاران افغانستانی هم با انتشار عکس یکی از مجروحان در توییتی نوشت: «از جنایت به آتش کشیده شدن موتر [ماشین] نجات یافته است. در بیمارستان است، پایش سوخته است، چرا دستش را دستبند زده‌اند؟ برخورد این کشور با یک انسان چگونه است؟ آقای سفیر آیا این دستبند را دیده است؟ تعریف انسان غیرایرانی در کشور دوست، همسایه و مسلمان ما چیست؟»
در همین راستا «سهراب سیرت» خبرنگار و شاعر شعری را که در راستای این واقعه سروده، با نوشتن توییتی که می‌گفت «دیشب به‌راحتی نتوانستم بخوابم، درد دلی نوشتم برای رویداد» در شبکه‌های اجتماعی منتشر کرد:
«یک قورت آب!...آب بیاور که سوختم!
از آبِ منجلاب بیاور! که سوختم
خونسرد ایستاده تماشا چه می‌کنی!
حداقل سراب بیاور که سوختم
بر تشنگی و شب‌زدگی من، آسمان!
باران و آفتاب بیاور که سوختم
سیلی به صورتم نزن ای گرگ همزبان
انسان مرا حساب بیاور که سوختم!
یک عضو دردمند بنی‌آدمم، تو نیز- سعدی!
به گور تاب بیاور که سوختم ا
ز «مرز پرگهر» که شده مرز پرخطر
یک تشت فاضلاب بیاور که سوختم
از واپسین دمِ پدرم، از میان رود
یک دو نفس حباب بیاور که سوختم
از قلب خواهر، از جگر مادرم، برو-
چیزی به‌جز کباب بیاور که سوختم
از سینهٔ برادرم، از بین شعله‌ها جز آهن
مذاب بیاور که سوختم
پای فرار سوخته، این دستبند چیست؟
یک بسته قرص خواب بیاور که سوختم...
آب آب آب آب کمی آب آب آب
یک قورت آب...
آب بیاور که سوختم...»
به نظر می‌رسد که این واقعه در پی آنچه در «هریرود» به وقوع پیوست، خشم شهروندان افغانستانی را در پی دارد؛ اما همچنان مشخص نیست که در عرصه سیاسی، چه تعاملات و توافقاتی صورت گیرد. این در حالی است که روزانه صدها شهروند افغانستانی در مرزهای میان دو کشور و همچنین داخل ایران، جابه‌جا می‌شوند و جان آنها در خطر قرار دارد.
مطالب مرتبط:
وجود دست‌کم یک کودک میان مهاجران افغانستانی غرق‌شده؛ سکوت هیات تحقیقات مشترک دو کشور
شاهدان عینی: ماموران مرزی ایران هم‌سفران افغانستانی‌مان را غرق کردند
سیاست‌های عبدالله عبدالله برای مهاجران افغانستانی، لشکر فاطمیون و مداخلات ایران چیست؟
مسدود شدن کارت‌های عابر بانک مهاجران افغانستانی در ایران
زندگی پر فراز و نشیب یک جنگ‌جوی لشکر فاطمیون
شاهدان عینی: ماموران مرزی ایران هم‌سفران افغانستانی‌مان را غرق کردند
فعالان مدنی هرات: عاملان قتل مهاجران افغانستانی محاکمه شوند
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر