«امیل فیلتنبورگ» و «استفان وایکرت»، دو روزنامه‌نگار مستقل ساکن اوکراین در یک سلسله گزارش جدید برای «ایران‌وایر»، به تشریح چشم‌اندازی از «کمپین ضداطلاعات» (اطلاعات دروغ و جعلی) در روسیه و برخی از اطلاعات نادرستی که پس از شیوع ویروس کرونا از این کشور نشات گرفته است، می‌پردازند.
***
جنگ ضد اطلاعات (گمراه‌سازی یا انتشار اخبار دروغ و ساختگی) در امریکای لاتین در ماه‌های اخیر به اوج خود رسیده است. روسیه تلاش دارد با استفاده از فرصت همه‌گیری ویروس کرونا، امریکا را هم‌زمان مسوول شیوع این ویروس و فاقد توانایی برای کنترل انتشار آن نشان دهد.
مخاطبان در امریکای لاتین هم‌زمان از دو طریق در معرض این روایت‌ها هستند؛ کانال‌های خبری روسیه در منطقه و نشریات محلی که اخبار روسیه را بازنشر می‌کنند. بعضی از این روایت‌ها بر پایه حقایق و بعضی دیگر دروغ‌های ساختگی محض هستند. در میان این داستان‌ها، قصه‌هایی هم وجود دارند که در دیگر کشورها نیز شنیده شده‌اند و «ایران‌وایر» به آن‌ها پرداخته است؛ مثل ادعاهای روسیه در مورد این‌که سربازان امریکایی ویروس کرونا را به «ووهان» در چین برده بودند، پس امریکا مسوول این همه‌گیری است.
بنابر گفته‌های «برین فونسکا»، مدیر «موسسه جک‌دی. گوردن برای سیاست‌گذاری عمومی» در «دانشگاه بین‌المللی فلوریدا» (FIU) که سال‌ها به طور جامع بر روی ضداطلاعات روسیه در امریکای لاتین تحقیق کرده است، این داستان‌ها بخشی از نبرد شدید بین روسیه، چین و ایالت متحده امریکا بر سر فضای اطلاعاتی و خبری در امریکای لاتین هستند.
فونسکا می‌گوید: «در طی دوران شیوع بیماری کووید-۱۹، روسیه از این فرصت برای تخریب چهره ایالت متحده در امریکای لاتین استفاده کرد. آن‌ها امریکا را چون یک مصیبت و بدبختی نشان دادند و سعی کردند تصور از امریکا به عنوان یک مدل سیاسی قوی را تضعیف کنند. ضد اطلاعات روسیه در دوران کووید-۱۹ ادامه روندی بود که ما از ۱۰ سال پیش تاکنون در امریکای لاتین شاهد آن بوده‌ایم.»
در سال‌های اخیر، ضداطلاعات روسیه در امریکای لاتین توجه زیادی را به خود جلب کرده است؛ به ویژه پس از آغاز ناآرامی‌های مدنی در ونزوئلا که در سال ۲۰۱۴ (۱۳۹۲) آغاز شد و تاکنون ادامه داشته است و افزایش تعداد معترضان و ناخرسندان از قدرت سیاسی حاکم که منجر به انجام تجزیه و تحلیل‌های متعدد از سوی وزارت امور خارجه امریکا شد. در این میان، نمونه‌هایی از ضداطلاعات روسیه به قصد گسترش اغتشاش در امریکای لاتین به طور تصادفی به دست آمده است.
فونسکا می‌گوید کمپین‌های ضداطلاعات روسیه در این منطقه (امریکای لاتین) چیز جدیدی نیستند. این کمپین‌ها امروز منسجم‌تر و هماهنگ‌شده‌تر هستند و پیام‌هایی که انتقال می‌دهند، تاثیرگذاری بیشتری پیدا کرده‌اند.
او معتقد است این همه‌گیری، فرصتی است برای روسیه تا غرب را هدف بگیرد.
می‌گوید: «روس‌ها قبلا به سادگی تنها اطلاعات را منتشر می‌کردند؛ بدون هماهنگی آشکار و پیام روشن. اما اکنون کارزارشان پیچیده‌تر شده است. روسیه این‌طور تصویر می‌کند که امریکا نمی‌تواند از عهده تنش‌های نژادی در خاک خود بربیاید و حالا در ماه‌های اخیر، از کووید-۱۹ در جهت محبوبیت‌زدایی از امریکا استفاده می‌کند.»
شبیه به اتحاد جماهیر شوروی
در تحلیل اهداف سیاسی روسیه در امریکای لاتین، پژوهش‌گران تشابهات جنگ سرد و بلوک غرب و آن چه اکنون در حال وقوع است را تشریح کرده‌اند. در طول دهه‌های ۶۰ و ۸۰ میلادی، کرملین فهمید که نمی‌تواند به لحاظ نظامی با امریکا در امریکای لاتین وارد نزاع شود اما می‌تواند روش‌های نرم‌تری برای اثرگذاری در منطقه به کار گیرد. در میان این روش‌ها، از کمپین‌های ضد اطلاعات (انتشار و گسترش اخبار جعلی و دروغ) استفاده کرد.
فونسکا می‌گوید: «تغییرات در اصل از گذشته تا کنون (اتحادیه جماهیر شوروی تا روسیه) حداقلی بوده‌اند. ما دیدیم که آن‌ها چه‌گونه با استفاده از تصورات مردم، مسبب بروز بعضی حرکت‌ها و تنش‌ها شدند. ما همان شیوه‌ای را که در زمان اتحادیه جماهیر شوروی شاهد بودیم، امروز در امریکای لاتین شاهدیم.»
فونسکا به این اشاره می‌کند که چه‌گونه در زمان جنگ سرد، کرملین به دروغ گزارش داد که امریکا در طول جنگ داخلی، از «ناپالم» (بمب آتش‌زا) در السالوادور استفاده کرده بود. پس از استفاده ناپالم توسط امریکا در ویتنام، این یک دروغ قابل باور بود. تصاویر قویِ به جا مانده در ذهن مردم از به‌کارگیری ناپالم توسط امریکا در ویتنام باعث شدند که دروغ روسیه در مورد به‌کارگیری ناپالم در السالوادور نیز پذیرفته شود و این موضوع کمک کرد تا مردم در سراسر امریکای جنوبی علیه ایالت متحده امریکا بسیج شوند.
فونسکا اضافه می‌کند: «در طول جنگ سرد، ما هم‌چنین شاهد بودیم که روسیه، امریکا را بابت "اچ‌آی‌وی" مقصر جلوه داد. این یک حربه و تصویر قدرتمند بود و ما امروز شاهد به کارگیری همان روش در مورد کووید-۱۹هستیم. این‌بار روسیه روایت چین در مورد منشا ویروس بودن امریکا را پخش می‌کند.»
فونسکا هم‌چنین می‌گوید که روسیه در استفاده از مهاجران روسی در امریکای لاتین، با جمعیت چند صد هزار نفری، بسیار موفق بوده است.
بنابه گفته وی، وزارت امور خارجه روسیه نه تنها توانسته است با این افراد ارتباط بگیرد، بلکه موفق شده است در جهت منافع خود از آن‌ها استفاده کند. چند سال پیش، آرژانتین تصمیم گرفت کانال روسی «آر‌تی» (RT) را ممنوع کند. این تصمیم دولت آرژانتین باعث شد وزارت امور خارجه روسیه از روس‌ها در خارج از کشور بخواهد علیه دولت آرژانتین تظاهرات کنند و اعتراض خود را به گوش مقامات این کشور برسانند. این اعتراضات تاثیرگذار بودند.
فونسکا می‌گوید به نظر می‌رسد که روسیه تلاش خواهد کرد تا از جمعیت مهاجر خارج‌نشین خود در طول این همه‌گیری به شکل مشابهی استفاده کند.
قضاوت در مورد اثرگذاری کمپین‌های ضداطلاعات سخت است
بنابر یافته‌های یک «اتاق فکر» امریکایی به نام «مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی»، روسیه تنها منافع اقتصادی خود در امریکای لاتین، شامل برخی منافع در فروش منابع طبیعی و معاملات اسلحه را محدود کرده است. در ورای آن، جاه‌طلبی‌های سیاسی روسیه وجود دارد.
به نظر فونسکا، قضاوت این‌که تاکنون کمپین‌های ضداطلاعات روسیه در امریکای لاتین چه‌قدر موفق بوده‌اند و یا چه‌قدر می‌توان انتظار موفقیت از این کمپین‌ها در طول همه‌گیری داشت، سخت است.
او می‌گوید: «ما سازوکاری نداریم تا میزان اثرگذاری این کمپین‌های ضداطلاعات را تشخیص دهیم. اگرچه به نظر نمی‌رسد که در ۱۰، ۱۵ سال گذشته تاثیری چندانی داشته‌اند. روسیه هم‌چنان میراثی از گذشته خود در اذهان عمومی دارد که باید بر آن فائق آید. این پست‌های ضداطلاعات روسیه در شبکه‌های اجتماعی خیلی محبوب نیستند.»
فونسکا می‌گوید پیش‌گویی در مورد احتمال موفقیت‌آمیز بودن روایت‌های روسیه در طول همه‌گیری که در آن کرملین سعی دارد غرب را مقصر جلوه دهد نیز به همین میزان دشوار است.
مطالب مرتبط:
صادرات اخبار و اطلاعات دروغ و جعلی؛ از کرملین تا سوریه و اوکراین
ماموریت‌های سفارت‌های چین در سراسر دنیا برای مقابله با خشم جهانیان از دولت پکن
سخن‌گوی وزارت خارجه ایران توهین سفیر چین به ایرانیان را تسهیل کرد
هواپیمایی ماهان و سازمان هواپیمایی کشور؛ متهمان ردیف اول ورود کرونا به ایران
اقتصاد و کرونا؛ چرا وضعیت ایران شکننده‌تر از بقیه دنیا است؟
مسوولیت پرواز هواپیمایی ماهان به چین با چه کسی بود؟
روایت‌سازی، داستان‌پردازی و اخبار کذب درباره کووید-۱۹چگونه به جسم و روان ما ضربه می‌زند؟
از دروغ‌پراکنی تا استفاده از دیپلماسی گرگ جنگجو؛ روش‌های چین برای مقابله با انتقادات
آمار مشکوک؛ تلفات بیماری کووید-۱۹ در روسیه بیش از حد معمول پایین است
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر