پس از پنج سال آرامش، لحن جمهوری اسلامی ایران یک بار دیگر برابر «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی» تهدیدآمیز شده است.
«عباس موسوی»، سخن‌گوی وزارت امور خارجه ایران هم‌زمان با گشایش نشست «شورای حکام» آژانس گفته است: «اگر آژانس تصمیم غیرسازنده‌ای در مورد ایران بگیرد، امکان دارد که ایران واکنش درخوری نشان دهد.»
او سپس ادامه داده است که خودشان، یعنی اعضای ۳۵ دولت عضو این شورا حدس خواهند زد که این تصمیم چه خواهد بود.
جلسه شورای حکام طی چهار روز، گزارش «رافائل گروسی»، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره ایران را بررسی می‌کند که از منفی‌ترین گزارش‌های او در دو دهه گذشته است.
گزارش مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به اعضا هشدار داده که ایران چهار ماه است به بازرسان اجازه دسترسی به دو سایت مشکوک به فعالیت اتمی را نمی‌دهد و بیشتر از یک سال است که وارد هیچ مذاکره مفیدی برای پاسخ به سوالات آژانس درباره اقدامات ۲۰ سال پیش خود که معلوم نیست تا چه وقت ادامه داشته است، نمی‌شود.
در این گزارش آمده است که ذخایر اورانیوم غنی شده ایران به بیش از پنج برابر حد مجاز در توافق «برجام»، یعنی هزار و ۵۷۲ کیلوگرم رسیده‌اند.
تا همین جا، محتوای گزارش مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای ارسال موضوع به «شورای امنیت» سازمان ملل متحد کفایت می‌کند. در صورتی که این پرونده به شورای امنیت برسد، راه برای بازگشت همه تحریم‌های این شورا که ایالات متحده به شدت در پی آن است، هموار می‌شود. اما مشکلات جمهوری اسلامی ایران در شورای امنیت محدود به این نیست.
اعضای شورای امنیت به تازگی گزارش دیگری درباره ایران، از «آنتونی گوترش»، دبیرکل سازمان ملل دریافت کرده‌اند که در آن گفته شده است سلاح‌های به کار رفته علیه تاسیسات نفتی و فرودگاهی عربستان سعودی، منشا ایرانی داشته‌اند و این می‌تواند به مثابه نقض قطعنامه ۲۲۳۱ باشد.
امریکا بیشتر از یک سال است که در پی تمدید تحریم تسلیحاتی ایران در شورا امنیت است. با این وضع، مقدمات و مستندات اقدامات تنبیهی علیه ایران در شورای امنیت آماده است و کافی است که موضوع در دستور کار قرار بگیرد.
در چنین وضعیتی، جمهوری اسلامی ایران همانند دوران اوج بحران هسته‌ای، یک بار دیگر زبان به تهدید آژانس باز کرده و گفته است در صورتی که تصمیم «غیرسازنده‌ای» در آژانس گرفته شود، احتمالا «پاسخ درخوری» از تهران دریافت خواهد کرد.
تهدید سازمان‌های بین‌المللی از سوی کشورهایی که به نوعی متهم به نقض مقررات آن می‌شوند یا از تصمیم‌های آن خرسندی ندارند، یک عمل خارج از نزاکت بین‌المللی محسوب می‌شود که از قضا جمهوری اسلامی ایران منتقد انجام آن از سوی دیگر دولت‌ها بوده است؛ به طور مثال، پس از تهدید «سازمان بهداشت جهانی» از سوی «دونالد ترامپ»، مقام‌های ایرانی این رفتار را مذموم خواندند و به محض این که رییس‌جمهوری امریکا تصمیم به خروج از این سازمان گرفت، از این اقدام انتقاد کردند و در مواردی آن را به سخره گرفتند.
خودداری ایالات متحده از همکاری با «دادگاه کیفری بین‌المللی» در تحقیق درباره احتمال ارتکاب جنايت جنگی توسط نظامیان امریکایی در افغانستان و سپس احتمال تحریم قضات و کارکنان دادگاه که در تحقیق درباره نقش احتمالی نظامیان ایالات متحده نقش دارند، از سوی تهران «تهدید» سازمان‌های بین‌المللی تعبیر و از آن انتقاد شد. اما حالا جمهوری اسلامی ایران به فاصله اندکی، خود دست به تهدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی زده است.
در صورتی که شورای حکام آژانس پرونده ایران را به شورای امنیت ارجاع دهد یا به احتمال قوی‌تر، با دادن ضرب‌الاجل یا بدون آن، از ایران بخواهد همکاری کاملی با آژانس داشته باشد، جمهوری اسلامی گزینه‌های محدودی برای پاسخ درخور دارد. این پاسخ، کاهش رسمی همکاری ایران با آژانس است. گرچه مدیرکل آژانس گفته که در یک سال اخیر ایران همانند قبل با آژانس همکاری نکرده است اما موضع رسمی جمهوری اسلامی، کاهش همکاری نبوده و خود را ملزم به رعایت کامل توافقاتش با آژانس می‌دانسته است.
تنزل همکاری با آژانس می‌تواند به معنی کاهش تعداد بازرسان در ایران یا توقف اجرای پروتکل الحاقی باشد که بر اساس آن، بازرسان می‌توانند به فوریت از مراکز اتمی ایران بازدید کنند یا در صورتی که مشکوک به فعالیت اتمی مخفی در یک مرکز غیرهسته‌ای باشند، درخواست نمونه‌برداری از آن‌جا را مطرح کنند. اجرای این توافق، قدرت‌های جهانی را از صلح‌آمیز باقی ماندن برنامه اتمی ایران مطمئن می‌کند.
در صورتی که جمهوری اسلامی ایران «پاسخ درخور» خود را عملی کند، این موضوع صرفا به تنش موجود میان دو طرف اضافه می‌کند و در نهایت فشار به ایران را افزایش می‌دهد.
به دلیل موقعیت دولت و نظام جمهوری اسلامی، ماهیت تهدیدی ایران با ماهیت تهدیدی سازمان‌های بین‌المللی از سوی امریکا به کلی متفاوت است. ایالات متحده به دلیل سهم بسیار بالایی که در پرداخت هزینه‌های عضویت در سازمان‌های بین‌المللی هم‌چون آژانس‌های مختلف سازمان ملل متحد دارد، با تهدید به کم کردن این حق عضویت‌ها و حتی قطع آن‌ها (مثل تصمیمی که ترامپ در برابر سازمان بهداشت جهانی گرفت)، قادر است بر سیاست و رفتار این سازمان‌ها اثر بگذارد.
هرچند که این رفتار از نظر دیپلماتیک مذموم و خارج از نزاکت است اما ابزار تهدید جمهوری اسلامی ایران صرفا کاهش همکاری با آن آژانس یا آزار و اذیت کارکنان مقیم ایران آن سازمان است که در نهایت همانند ۲۰ سال اخیر، به شکل فشار بیشتر به سمت خود ایران بر می‌گردد.
در واقع، ایران مثل امریکا، نهادهای بین‌المللی را تهدید می‌کند اما اثر تهدیدات دو کشور در عمل کاملا با یک‌دیگر متفاوت است.
مطالب مرتبط:
بازگشت گام به گام به قبل از برجام؛ ایران در انتظار تصمیم شورای حکام
پیامد‌های گزارش جدید دبیرکل سازمان ملل؛ از تمدید تحریم تسلیحاتی تا پاسخگویی به عربستان
پایان قریب الوقوع محدودیت قطعنامه ۲۲۳۱ درباره ایران؛ آمریکا چه می خواهد؟
ماهیت تهدید روحانی در نامه‌اش به رهبران ۵ کشور چیست؟
گزارش جدید رافائل گروسی از فعالیت‌های اتمی ایران؛ تخلف از پروتکل الحاقی، نقض برجام
ظریف این بار از احتمال بازگشت امریکا به برجام انتقاد کرد
گلابی‌هایی که روی درخت برجام ماندند و گندیدند؛ اثرات اقتصادی جواد ظریف
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر