نوسان ارزش لیر سوریه در مقابل دلار آمریکا ادامه دارد تا جایی که شاهد سقوط بی‌سابقه آن طی دو هفته گذشته بودیم؛ هرچند در چند روز پیش وضعیت کمی بهبود یافت. این امر باعث افزایش نرخ خدمات و کالاهای اساسی شده است. دشواری در تامین نیازهای زندگی ویژگی مشترک مردم کشوری خسته از جنگ است.
نزدیک شدن زمان اجرای قانون «قیصر» موجب افزایش یاس و وحشت شهروندان در سه منطقه تحت کنترل رژیم، «نیروهای دموکراتیک سوریه» (قسد) در شرق فرات، گروه‌های اپوزیسیون و «هیئت تحریرالشام» در شمال غرب این کشور شده است، چون احتمال می‌رود که به سقوط بیشتر اقتصاد و ارزش پول رسمی سوریه منجر شود؛ این یعنی فشار بیشتر بر مردمی در حال نابودی!
براساس گزارش سالانه سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۹، سوریه در صدر فقیرترین کشور جهان قرار دارد، چون ۸۳% مردم آن زیر خط فقر زندگی می‌کنند. اغلب سوری‌ها در این مناطق سه‌گانه با مشکلاتی مانند تامین قوت روزانه، کاهش فرصت‌های شغلی و دستمزدها و شیوع ویروس کرونا که باعث رکود اقتصاد جهانی شده است، دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
عوامل سقوط ارزش لیر سوریه
روند نزولی ارزش لیر سوریه از زمان آغاز انقلاب این کشور در مارس ۲۰۱۱ متوقف نشده است، اما سقوط آن در نوامبر ۲۰۱۹ با جهش‌های سریع و پس از آن تاریخ با نوسان حول نرخ معینی همراه بود. به‌عنوان‌مثال، لیر سوریه در هشتم ژوئن جاری به پایین‌ترین سطح خود در طول تاریخ این کشور یعنی ۳۱۷۵ واحد در مقابل یک دلار رسید، اما امروز یک دلار حول ۲۲۷۵ لیر در نوسان است.
دلیل این امر نیز، افزایش حدس و گمان درباره لیر سوریه و پس‌انداز ارز خارجی توسط تجار و مردم این کشور است. علاوه بر این، عوامل دیگری از قبیل دولت ناکام، فساد ریشه‌دوانده در نهادهای رژیم، سیطره حامیان روسی و ایرانی اسد بر منابع ارزی، تحریم‌های بین‌المللی که باعث کاهش این منابع شده و غیره، نقش اساسی در سقوط ارزش لیر سوریه دارند.
از سوی دیگر، «حازم قرفول» رییس بانک مرکزی سوریه گفته است: «افزایش ارزش دلار ناشی از نقشه دقیق دیگران برای تضعیف لیر و اقتصاد و کاهش اعتماد مردم به بانک مرکزی و تشویق شهروندان به کنار گذاشتن پول ملی است.» وی در مارس ۲۰۱۹ طی گفتگوی تلفنی با شبکه «الإخبارية» سوريه تاکید کرد که افزایش ارزش دلار توهم و بدون توجیه اقتصادی است و به‌هیچ‌وجه دلیل واقعی ندارد. این توجیه او، با اعتراض اعضای مجلس و حامیان رژیم سوریه مواجه و توسط آن‌ها «دور از واقعیت» تعبیر شد.
این در حالی است که دكتر «عبدالحكيم المصری»، وزير اقتصاد دولت موقت سوريه (اپوزیسیون) در گفتگو با «ایران‌وایر» اظهار داشت: «سقوط ارزش لیر سوریه و بازتاب آن بر ثبات منطقه ضعف قدرت خرید شهروندان را تشدید می‌کند، چون آن‌ها دستمزد خود را با همین پول می‌گیرند. کاهش ارزش لیر به مغازه‌داران نیز آسیب می‌زند. دولت موقت می‌کوشد حداقل حقوق پایه برای کارگران بخش عمومی و خصوصی تعیین و آن را با لیر ترکیه پرداخت کند. ما همچنین مانع سواستفاده کارفرمایان از کارگران به دلیل افزایش بیکاری شده‌ایم.»
اسد: مشکل اساسی ما تجار هستند
«بشار اسد» ماه مه گذشته در نشست «گروه ویژه مبارزه با ویروس کرونا و پیامدهای آن» راجع به این بحران و تورم در سوریه سخن گفت اما اشاره‌ای به پرونده «رامی محلوف» پسردایی خود و تاثیر منفی اقدامات او و نقش بارزش در سقوط ارزش لیر از طریق ایجاد شایعه نکرد. اسد در این نشست همچنین اظهار داشت که از دوره مدرسه راهنمایی تاکنون شکایت مردم از گرانی را شنیده است و عرضه را نمی‌توان با کنترل مخالفان انجام داد و مشکل اصلی ما تجار و دستگاه‌های نظارتی هستند. وی افزود که برای توقف بازی‌کنندگان با قیمت‌ها و تسلط بازرگانان به «موسسه تجاری سوریه» اختیارات و امتیازات بیشتری خواهد داد.
مشکلات مشترک
او در نخستین گام از اجرای برنامه اقتصادی خود پس از نشست یادشده دو دستورالعمل اساسی را صادر و به‌موجب آن «عاطف النداف»، وزیر «بازرگانی داخلی و حمایت از مصرف‌کننده» را برکنار و «طلال الرازی» را به جای او منصوب کرد، اما وضعیت بدتر شد و افزایش قیمت‌ها دیوانه‌وار ادامه یافت.
«ابوابراهیم»، ۳۵ ساله که همراه با خانواده ۴ نفره خود به سمت شهرستان اعزاز در شمال حلب که تحت کنترل اپوزیسیون سوریه قرار دارد گریخته است، در مصاحبه با «ایران‌وایر» با اشاره به اینکه دیگر تنها برای تامین مایحتاج ضروری می‌کوشد و کاملا بی‌خیال ایده آل‌ها شده است، گفت: «پسرم چند روز پیش یک ساندویچ شاورما که قیمت آن ۲ هزار لیر سوریه است از من خواست. خود را به نشنیدن زده و می‌کوشم طوری سرگرمش کنم که فراموش کند.» او کارگر معماری است و در بهترین حالت روزانه ۲ الی ۵ هزار لیر سوریه (۰٫۸۶ تا ۲٫۱۵ دلار با دلار ۲۲۷۵ لیر) درآمد دارد.
شرایط «ابوسلیم» ۴۵ ساله که در شهرستان نوی از توابع استان درعا که در ژوئیه ۲۰۱۸ پس از امضای توافق‌نامه سازش تحت سیطره رژیم بازگشت نیز از وضعیت ابوابراهیم بهتر نیست. ابوسلیم می‌کوشد از طریق تغییر نوع معیشت با این وضعیت اقتصادی غیرعادی کنار بیاید. او نیز به «ایران‌وایر» گفت: «تلاش می‌کنیم تنها به محصولات زراعی خود مانند سبزیجات و حبوبات نخود، عدس و لوبیا متکی باشیم و آن‌ها را برای سال آینده ذخیره سازیم، چون خرید میوه و گوشت بسیار مشکل است.»
اوضاع در دمشق نیز چنین است. «سمر آدم» ۳۵ ساله می‌کوشد در هزینه خانواده ۵ نفره خود صرفه‌جویی کند. وی نیز در گفتگو با خبرنگار «ایران‌وایر» تصریح کرد: «ناچار شدم قید بسیاری از کالاها مانند میوه، گوشت، مرغ و لباس نو را بزنم و از نوع کهنه بخرم. بر اثر گرانی، حتی چای و قهوه نیز تبدیل به کالاهایی شده است که باید در خرید آن صرفه‌جویی کرد.»
این وضعیت موجب گسترش پدیده گدایی در سوریه شده است. همچنین برخی خانواده‌هایی که نان‌آور خود را ازدست‌داده‌اند به دنبال غذا در سطل آشغال هستند.
در زمینه درمانی نیز به گفته «رامی محمد» خبرنگار ایران‌وایر، افزایش هزینه معاینه بیمار در بیمارستان‌ها و درمانگاه‌های خصوصی باعث مراجعه بسیاری به مراکز درمانی مورد حمایت سازمان‌های پزشکی و همچنین دولت موقت در شمال غرب سوریه شده است.
«عبدالکریم»، ۲۷ ساله از اهالی اعزاز در شمال حلب نیز ضمن تایید نکته فوق اظهار داشت: «معیشت مردم بر اثر کاهش ارزش لیر در مقابل دلار و در نتیجه افزایش نرخ مواد غذایی و آزمایش پزشکی فوق‌العاده بد شده است. قبلا معاینه ۱۵۰۰ لیر و پذیرش رایگان بود، اما اکنون ۲۰ لیر ترکیه یعنی ۱۰ هزار لیر سوریه است. هر ۵ لیر ترکیه معادل ۲۵۰۰ لیر سوریه است. کارگری مثل بنده با دستمزد روزانه ۳ هزار لیر سوریه برای مراجعه به پزشک، باید ۴ روز کار کنم.»
اوضاع معیشتی در استان السويدا هم مانند دیگر مناطق سوریه بسیار وخیم است. ازاین‌رو، مردم این استان هفته گذشته برای اعتراض به اوضاع معیشتی و اقتصادی خود به خیابان‌ها آمده و علیه رژیم سوریه شعارهای تندی سر دادند. شهر السویدا مرکز این استان نیز شاهد یک هفته کامل اعتصاب تجار و بازاریان بود.
خرید سوخت موتورسیکلت با لیر ترکیه در ادلب سوریه
قیمت‌ها و کاهش ارزش لیر سوریه
دولت موقت سوریه نرخ یک بسته ۶۰۰ گرمی نان در نانوایی‌های مورد حمایت خود را یک لیر ترکیه معادل ۵۰۰ لیر سوریه تعیین کرده، اما در نانوایی‌های خصوصی، یک کیلوگرم نان بین ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ لیر سوریه است. «عبدالحكيم المصری»، وزیر اقتصاد دولت موقت سوریه دراین‌باره نیز گفت: «هر تن گندم را ۲۲۰ دلار از کشاورزان می‌خریم. آرد با قیمت ارزان‌تر به نانوایی‌های خصوصی می‌دهیم و آن را به‌رایگان در اختیار نانوایی‌های حکومتی می‌گذاریم.»
رژیم در مناطق تحت کنترل خود برای مقابله با بحران نان این کالا را به‌شرط داشتن کارت هوشمند توزیع می‌کند. بااین‌وجود، برای خرید یک قرص نان صف‌های طولانی مقابل نانوایی‌ها ایجاد می‌شود. در همین راستا، شهر لاذقیه در آوریل گذشته شاهد تظاهرات مردم جهت اعتراض به اوضاع وخیم اقتصادی، کمبود نان و توزیع نامناسب و خلاف کرامت انسانی این کالا بود.
درست است که رژیم نرخ یک بسته نان را ۵۰ لیر سوریه تعیین کرده است، اما این غذا به همه نمی‌رسد تا جایی اهالی ناچارند آن را به ۳۰۰ لیر بخرند. گاهی اوقات نیز مردم چاره‌ای ندارند جز اینکه نان مرغوب توریستی به قیمت ۱۰۰۰ لیر خریداری کنند. درحالی‌که وزارت «بازرگانی و حمایت از مصرف‌کننده» رژیم در پایان سال ۲۰۱۸ نرخ نان را ۳۵۰ لیر سوریه تعیین کرده بود.
جایگزینی برای پول سوریه
اکثر کاسب‌کاران مناطق تحت کنترل اپوزیسیون در شمال غرب سوریه برای جلوگیری از زیان بیشتر، کالاهای خود را با ارز خارجی مانند لیر ترکیه یا دلار آمریکا می‌فروشند. «ابواحمد» از بازاریان شهر اعزاز در این زمینه به ایران‌وایر گفت: «ناچار شدم کالاها را با ارز خارجی قیمت‌گذاری کنم، چون لیر سوریه دیگر ارزشی ندارد. یک کیلوگرم شکر را ۱۵۰۰ لیر سوریه خریدم، اما بلافاصله ۳۰% قیمت آن بالا رفت؛ بنابراین قیمت یک کیلو را ۴ لیر ترکیه یا معادل آن به لیر سوریه براساس میل مشتری تعیین کردم.»
اقدامی که ابواحمد و اکثر مغازه‌ها در شمال غرب سوریه انجام می‌دهند در مناطق تحت کنترل رژیم ممکن نیست، چون تنها با لیر سوریه اجازه معامله داده می‌شود. به گفته ابوسلیم از اهالی شهر نوی در استان درعا قیمت کالا در یک روز با نرخ‌های متفاوتی فروخته می‌شود. وی افزود: «هفته گذشته نیم کیلو شکر را به ۴۵۰ لیر خریدم، اما غروب همان روز نیم کیلوی دیگر در همان مغازه را ۵۵۰ لیر خریداری کردم. بقالی دلیل این امر را افزایش قیمت دلار دانست.»
این امر، شورای محلی اپوزیسیون در شمال حلب را واداشته است که اعلام کنند ازاین‌پس مبادلات تجاری به‌جای لیر سوریه، با لیر ترکیه انجام و دستمزد کارگران نیز با این پول پرداخت می‌شود. وزیر اقتصاد دولت موقت سوریه در این زمینه هم گفت: «تصمیم برای جایگزینی پول موقتی و تا زمان سقوط رژیم است. هدف از این اقدام جلوگیری از تاثیر بحران‌های رژیم اسد بر مناطق خارج از کنترل اوست.»
وی افزود: «به تمام نهادها ابلاغ شده که حقوق کارمندان و کارگران را به لیر ترکیه بپردازند تا توان خرید آن‌ها در حد کلانی از دست نرود. لیر ترکیه در مراکز پستی این کشور (PTT) در شمال سوریه ارائه می‌شود. برای جلوگیری از قاچاق دلار به مناطق تحت کنترل نظام امکان تبدیل لیر ترکیه به دلار را نیز فراهم کرده‌ایم.»
ردوبدل ارز و تبادل تجاری با لیر ترکیه وضعیت معیشت شهروندان را بهبود یا لااقل به آن ثبات می‌بخشد و مانع تاثیر منفی سقوط ارزش لیر سوریه می‌شود که ناشی از بحران‌های رژیم بر مناطق تحت کنترل اپوزیسیون در شمال غرب این کشور است.
بااین‌وجود، شرایط کافی برای تبدیل لیر سوریه به ترکیه هنوز فراهم نیست، چون توافق بین‌المللی یا حتی بین طرفین برای تزریق پول ترکیه، به‌ویژه اسکناس‌ها و سکه‌های کوچک، نظام صرافی و بانکی ترکیه و بانک‌های این کشور برای نظارت بر عملیات مالی در مناطق تحت کنترل اپوزیسیون سوریه وجود ندارد. مشکل دیگر، قاچاق ارز خارجی به مناطق تحت تسلط رژیم است که اپوزیسیون توان ممانعت کامل از آن را ندارد.
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر