close button
آیا می‌خواهید به نسخه سبک ایران‌وایر بروید؟
به نظر می‌رسد برای بارگذاری محتوای این صفحه مشکل دارید. برای رفع آن به نسخه سبک ایران‌وایر بروید.
گزارش

پناه‌جویی در ترکیه؛ چطور از خطر استرداد جلوگیری کنیم؟

۲۴ تیر ۱۳۹۹
فرامرز داور
خواندن در ۷ دقیقه
دولت ترکیه به دلیل تعهدات بین المللی موظف است از اخراج یا استرداد پناهجویی که جان او در خطر است یا در معرض شکنجه قرار خواهد گرفت، خودداری کند.
دولت ترکیه به دلیل تعهدات بین المللی موظف است از اخراج یا استرداد پناهجویی که جان او در خطر است یا در معرض شکنجه قرار خواهد گرفت، خودداری کند.
پناهجویانی که از ترکیه اخراج می‌شوند یا دستور ترک خاک دریافت می کنند، افرادی هستند که به طور غیرقانونی از مرزهای این کشور به سوی کشور ثالثی حرکت می کنند.
پناهجویانی که از ترکیه اخراج می‌شوند یا دستور ترک خاک دریافت می کنند، افرادی هستند که به طور غیرقانونی از مرزهای این کشور به سوی کشور ثالثی حرکت می کنند.

ترکیه در همسایگی ایران به دلیل سهولت دسترسی و توافقی که در لغو مقررات ویزا دارد، یکی از بزرگترین مقاصد پناهجویان ایرانی است. پناهجویان با عبور از مرز زمینی یا هوایی ایران و ورود به خاک ترکیه،  فرصت کوتاهی برای اقدامات قانونی دارند. پیش از پایان این مهلت یا در بدو ورود، درخواست پناهندگی خود را باید به اداره مهاجرت ترکیه ارائه کنند.

دسترسی به وکیل و حق داشتن مترجم به زبان مادری از حقوق اساسی پناهجویان است. دولت ترکیه وظیفه دارد مترجم برای پناهجو فراهم کند اما تعهدی برای استخدام وکیل ندارد.  در صورتی که مترجم در کنار پناهجو حضور ندارد، باید تا زمان فراهم شدن امکان ترجمه از امضای هر برگه و صورت وضعیتی که می تواند در آینده تعهدی را متوجه او  کند، خودداری کرد. در صورتی که پناهجو متقاضی دسترسی به وکیل خود باشد، دولت ترکیه موظف است امکان مشورت پناهجو با وکلیش را فراهم کند.

 پناهجویان حق دارند تا زمان بررسی پرونده پناهندگی و اعزام احتمالی شان به یکی از کشورهای پناهنده پذیر، در ترکیه اقامت کنند. خروج از شهر تعیین شده مستلزم دریافت اجازه از پلیس است. در مواردی مقام های ترکیه از پناهجو می خواهند طی روزهای مشخص شده با امضای دفاتر معین دولتی، حضور خود در شهر محل اسکان را تایید کنند.

در برخی از موارد با طولانی شدن زمان بررسی پرونده، پناهجویان سرگردان بدون مجوز پلیس محل اقامت خود را ترک می کنند، از امضا به موقع دفتر اعلام حضور خودداری می کنند یا شهر محل اقامت را تغییر می دهند و در موارد متعددی اقدام به خروج غیرقانونی از ترکیه می کنند. در مورد آخر هدف پناهجویان ورود به داخل مرزهای اتحادیه اروپا عمدتا از طریق نزدیک ترین کشور همسایه ترکیه یعنی یونان و برخی در بلغارستان است.

پلیس ترکیه متخلفان را دستگیر و در مواردی بر اساس قوانین داخلی آن کشور اگر تخلفات سنگین تری مثل خرید و فروش مواد مخدر یا سایر کالاهای قاچاق صورت گرفته باشد، دستور به ترک خاک کشور می دهد. در صورتی که موضوع استرداد پناهجو باشد، استرداد باید با رای دادگاه صورت بگیرد. پناهجوی محکوم شده به استرداد در صورتی به کشور مبدا برگردانده می شود که موضوع به مرجع بالاتری از دادگاه ارجاع داده نشده باشد. رای استرداد در صورت اعتراض فرد محکوم شده در نهایت به دیوان عالی کشور می رود و در صورتی که نقض نشود، قابلیت دارد تا از آن به دادگاه اروپایی حقوق بشر شکایت کرد.

 گروه دیگر پناهجویانی که از ترکیه اخراج می‌شوند یا دستور ترک خاک دریافت می کنند، افرادی هستند که به طور غیرقانونی از مرزهای این کشور به سوی کشور ثالثی حرکت می کنند. عمده این خروج‌های غیرقانونی از طریق قایق‌های قاچاقچیان انسان است که برای سفرهای دریایی طولانی نامناسب است و تهدیدی برای ایمنی و حیات افراد محسوب می شود.

دستگیری این افراد توسط پلیس ترکیه هم، زمینه اخراج نهایی شان به سوی ایران را فراهم می کند. امکان دارد که پلیس پناهجویی را به علت تخلف از قوانین داخلی ترکیه دستگیر و با دادن برگه اخراج دستور به ترک خاک ترکیه بدهد. در صورتی که این فرد خاک ترکیه را ترک نکند به کمپ یا قرارگاه های استرداد منتقل می شود. توصیه می شود پناهجویانی که از پلیس دستور ترک خاک ترکیه دریافت می کنند، موضوع را سریعا به وکیل، افراد خانواده و نزدیکانی که با آنها پیوسته در تماس است و از همه ضروری تر، کمیساریای عالی امور پناهندگان  در میان بگذارد.

دولت ترکیه به دلیل تعهدات بین المللی موظف است از اخراج یا استرداد پناهجویی که جان او در خطر است یا در معرض شکنجه قرار خواهد گرفت، خودداری کند.

در صورتی که مقام های دولتی ترکیه در این قرارگاه های استرداد متوجه پناهجو بودن فرد در معرض اخراج نشوند، راهی برای جلوگیری از این کار وجود ندارد مگر این که فرد توان مکالمه به زبان ترکی داشته باشد یا برگه ای که به این زبان وضعیت او شرح داده باشد. درخواست تماس با وکیل، کمیساریای عالی پناهندگان و البته حق دسترسی به مترجم برای پناهجویان در همه حال محفوظ و جزو تعهدات دولت ترکیه است.

در صورت بازگشت پناهجویان به ایران، چند وضعیت در انتظار آنهاست. در مواردی برخی  پناهجویان با خطر شکنجه یا محکومیت هایی نظیر اعدام در قوانین ایران رو به رو هستند. برخی از مرز به صورت غیرقانونی خارج شده اند که جریمه مالی و بازداشت های کوتاه مدت در انتظار آنهاست. در خفیف ترین وضعیت افراد به صورت قانونی ایران را ترک کرده اند اما به دلایل سیاسی و اجتماعی در ترکیه درخواست پناهندگی داده اند که به معنی آن است که زندگی در جمهوری اسلامی ایران را غیرقابل تحمل می دانسته اند.

مهمترین توصیه در این زمینه به پناهجویان این است که به محض رسیدن به ترکیه و طرح درخواست پناهندگی، مقررات کشور میزبان را به دقت رعایت کنند. از عبور و مرور غیرمجاز خودداری و از خروج غیرقانونی از ترکیه با هدف ورود به مرزهای اتحادیه اروپا که غیر از خطر تعقیب قضایی، مخاطرات حیاتی دارد، پرهیز کنند.

هر پناهجویی که مقررات کشور ترکیه را رعایت کند، از حقوق و مزایایی که کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان به او می دهد و تا زمان تعیین تکلیف نهایی، برخوردار خواهد بود. دولت ترکیه مطابق تعهداتش، موظف به رعایت حقوق پناهجویانی است که زیر نظر کمیساریا قرار دارند.

ترکیه بابت حفاظت و تامین نیازهای اولیه معیشتی پناهجویان از سازمان ملل متحد بودجه دریافت می کند و در برابر نحوه هزینه کردن آن پاسخگو است.

هرچند در حال حاضر اداره مهاجرت ترکیه مستقیما به امور پناهجویان رسیدگی می کند اما تمام عملکرد آن باید مطابق با مقررات سازمان ملل و تعهدات بین المللی دولت ترکیه در برابر پناهجویان باشد. هرگونه نقض حقوق پناهجویان از سوی مقام های دولتی، قابل پیگیری از سوی کمیساریای عالی است. به عبارت دیگر سازمان ملل متحد ضامن حفاظت از حقوق پناهندگان است.

مشارکت در اعمال خلافکارانه همچون خرید و فروش مواد مخدر و ارتکاب جرایم کیفری که در قوانین ترکیه آمده، می‌توانند حقوق پناهجویان را در معرض خطر قرار دهد.

در صورتی که پناهجویان قوانین ترکیه و موارد گفته شده در بالا را رعایت کرده باشند، دولت ترکیه تا زمان بررسی پرونده افراد، مطابق تعهدات بین المللی که دارد، اجازه اخراج آنها یا استرداد  به  کشور دیگری را نخواهد داشت.

حتی در صورتی که درخواست پناهجویی رد شده باشد و وی خواستار پناهندگی در ترکیه باشد، به شرط این که جان او در خطر باشد یا استرداد به کشور ایران موجب شکنجه احتمالی مثلا حکم شلاق شود، مطابق تعهداتی که ترکیه در منشور اروپایی حقوق بشر دارد، موضوع قابل ارجاع به دادگاه حقوق بشر اروپا است.

منشور اروپایی حقوق بشر حق حیات، ممنوعیت شکنجه، حق آزادی‌های فردی و دسترسی به دادرسی‌های عادلانه، احترام به زندگی خانوادگی و خصوصی افراد و آزادی عقیده و فکر و مذهب و ممنوعیت هرگونه تبعیض را به رسمیت می‌شناسد و در صورتی که حقوق پناهجو در صورت اخراج یا استرداد در هر یک از موارد گفته شده در خطر نقض قرار داشته باشد، دادگاه حقوق بشر اروپا رای به ممنوعیت اخراج و استرداد او می دهد.

اگر پناهجویی به صورت خودسرانه از سوی دولت ترکیه در معرض اخراج از خاک آن کشور یا استرداد قرار بگیرد، با یک عمل غیر قانونی مواجه است و باید با مراجعه به نزدیک ترین دفتر کمیساریایی عالی پناهندگان در ترکیه یا در صورت در دسترس نبودن به  نمایندگی های سازمان ملل مراجعه کند.

 به فرض اینکه چنین امکانی هم فراهم نباشد اطلاع رسانی به سفارت یا نمایندگی یکی از کشورهای اروپایی در ترکیه یا نهادهایی بین المللی نظیر سازمان عفو بین الملل و درخواست کمک حقوقی برای طرح شکایت از ترکیه به دادگاه حقوق بشر اروپا باید انجام شود.

در صورتی که پناهجویی که در معرض خطر شکنجه یا سلب حیات قرار دارد به طور غیرقانونی به مقام های دولتی ایران تحویل داده و به داخل خاک ایران برده شود، تحت قوانین جمهوری اسلامی ایران قرار می گیرد و دیگر اقدامی عملی از نهادهای بین المللی قابل تصور نیست.

صرفا افرادی از خانواده فرد مسترد شده که خارج از ایران زندگی می کنند یا افرادی به نمایندگی از آنها می تواند از ترکیه به نهادهای بین المللی همانند کمیساریای عالی پناهندگان، شورای حقوق بشر ملل متحد و دیوان اروپایی حقوق بشر شکایت کند تا مانع تکرار رفتار غیرقانونی ترکیه در آینده شود.

 

شما هم می‌توانید خاطرات، مشاهدات و تجربیات خود از قاچاق انسان، پناهندگی و مهاجرت به اشتراک بگذارید. اگر از مسئولان دولتی یا افراد حقیقی و حقوقی که حق شما را ضایع کرده‌اند و یا مرتکب خلاف شده‌اند شکایت دارید، لطفاً شکایت‌های خود را با بخش حقوقی ایران وایر با این ایمیل به اشتراک بگذارید: [email protected]

مطالب مرتبط:

پلیس‌های نقاب‌دار؛ ده‌‌ها پناه‌جو، از جمله ایرانی‌ها به ترکیه دیپورت شدند

خطر دیپورت عبدالله بزرگ‌زاده سربازی، فعال بلوچ؛ سال‌ها آزار و تهدید خانواده سربازی

علیرضا جاپلقی، پارکور کار ایرانی در کمپ استرداد کوروباش ترکیه است

خطر دیپورت پناهجویان «کاروان امید»

 --

ثبت نظر

آن سوی خبر

اعدام به اتهام شرب خمر؛ راهی برای شکایت وجود دارد؟

۲۴ تیر ۱۳۹۹
میلاد پورعیسی
خواندن در ۴ دقیقه
اعدام به اتهام شرب خمر؛ راهی برای شکایت وجود دارد؟