گزارش روز گذشته مرکز آمار ایران نشان می‌دهد در فاصله یک سال گذشته یک و نیم میلیون شغل خالص از بین رفته است. با اینکه نزدیک ۸۰۰ هزار نفر به جمعیت در سن کار اضافه شده، اما حدود ۲ میلیون نفر از چرخه فعالیت اقتصادی خارج شده و به جمعیت غیرفعال اضافه شده‌اند.
نتایج طرح آمارگیری نیروی کار بهار ۱۳۹۹، اولین گزارش اشتغال پس از همه‌گیری کرونا است. گزارشی که نشان می‌دهد هم‌زمانی بزرگ‌ترین بحران اقتصادی تاریخ ایران با بزرگ‌ترین بحران اقتصادی تاریخ معاصر جهان، چه بر سر جامعه ایرانی آورده است.
پارسال همین موقع، جمعیت شاغل بالای ۱۵ سال در ایران بیش از ۲۴ میلیون نفر بود، اما بهار امسال درحالی‌که جمعیت ایران به حدود ۸۴ میلیون نفر رسیده، تعداد کل افراد شاغل کمتر از ۲۳ میلیون نفر است که از این میان کمتر از ۱۳ میلیون نفر شغل تمام‌وقت دارند. حدود یک‌میلیون و ۷۰۰ هزار نفر موقت از محل کار خود غایب‌اند، ۶ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر شغل پاره‌وقت دارند و بیش از یک‌میلیون و ۸۰۰ هزار نفر هم از سر اجبار و به دلیل پیدا نشدن کار تمام‌وقت به کار موقت و فصلی بسنده می‌کنند.
زنان یا مردان؛ وضعیت کدام بحرانی‌تر است؟
در این میان وضعیت اشتغال زنان به‌شدت شکننده‌تر از مردان است. با اینکه تعداد شغل ازدست‌رفته در میان مردان بیشتر است، اما به نسبت وضعیت زنان بحرانی‌تر است. بهار امسال از جمعیتی تقریبا ۲۰ میلیونی مردان شاغل چیزی حدود ۸۰۰ هزار شغل کم شده، اما با اینکه آمار اشتغال زنان یک‌پنجم مردان است، میزان شغل خالص ازدست‌رفته در میان زنان به ۷۰۰ هزار شغل می‌رسد؛ یعنی به حساب ریاضی ۱۵ درصد مشاغل زنان و ۴ درصد مشاغل مردان طی یک سال گذشته از بین رفته است.
خدمات؛ صنعت؛ کشاورزی؛ کدام بخش بیشتر آسیب دیده‌اند؟
گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد بیش از نیمی از مشاغل ازدست‌رفته در بخش خدمات بوده‌اند. در این بخش حدود ۷۵۰ هزار شغل از دست رفته است. پس از بخش خدمات بخش صنعت با رکود منفی ۴۰۰ هزار شغل خالص آسیب‌پذیرترین بخش اقتصاد ایران بوده است. وضعیت اشتغال در بخش کشاورزی هم ناامیدکننده است. تعداد شغل خالص ازدست‌رفته در یک سال گذشته در بخش کشاورزی به بیش از ۳۶۵ هزار شغل می‌رسد. این در حالی است که تصور می‌شد بخش کشاورزی به نسبت خدمات و صنعت در برابر بحران -چه بحران کرونا و چه بحران اقتصادی ناشی از تحریم‌ها- تاب‌آوری بیشتری داشته باشد؛ اما آمار نشان می‌دهد که این‌طور نبوده است.
اگر تعداد مشاغل ازدست‌رفته در بخش‌های مختلف را به نسبت تعداد شاغلان در سال گذشته در نظر بگیریم، به ترتیب بخش‌های کشاورزی با منفی ۸ درصد، بخش خدمات با منفی ۶ درصد و بخش صنعت با منفی ۵ درصد کاهش اشتغال خالص، رکورددار بحران اشتغال در یک سال گذشته بوده‌اند.
شهر و روستا؛ مرکز بحران اشتغال در ایران کجا است؟
مقایسه وضعیت اشتغال در شهر و روستا هم نشان می‌دهد وضعیت در روستاها به‌مراتب بحرانی‌تر از مناطق شهری است. جمعیت شاغل در مناطق شهری امسال به نسبت سال گذشته حدود ۹۰۰ هزار نفر کم شده است. تعداد شغل ازدست‌رفته در روستاها بیش از ۶۰۰ هزار نفر است.
اگر شرایط بحرانی است، پس چرا نرخ بیکاری کم شده است؟
در شرایط عادی نرخ بیکاری مهم‌ترین شاخص گزارش‌های اشتغال است اما در شرایط کنونی، نرخ بیکاری نه‌تنها تصویری درست و کامل از وضعیت اشتغال ارائه نمی‌کند، بلکه به‌شدت گمراه‌کننده است.
آمارها نشان می‌دهد نرخ بیکاری در بهار امسال به زیر ۱۰ درصد رسیده و به نسبت بهار پارسال بیش از یک واحد درصد کمتر شده است. حتی جمعیت بیکاران هم حدود ۵۰۰ هزار نفر کاهش داشته است؟ اما دلیل این اتفاق چیست؟
دلیل این اتفاق کاهش نرخ مشارکت اقتصادی و جمعیت فعال است.
از حدود ۶۲ میلیون ایرانی که بهار امسال در سن کار قرار داشته‌اند، حدود ۳۹ میلیون نفر شغل و فعالیت اقتصادی (براساس تعریف رسمی) ندارند؛ اما همه این افراد بیکار محسوب نمی‌شود. گروهی از این افراد مشغول تحصیل‌اند، بخشی زنان خانه‌دارند، بخشی هم بدون داشتن شغل درآمد دارند؛ مثلا بازنشسته‌اند، یا با نرخ سود بانکی و خریدوفروش سهام، یا طلا و ارز و ملک یا حتی از طریق اجاره املاکشان اموراتشان را می‌گذرانند. جمعیت همه این افراد روی هم به نزدیک ۳۷ میلیون نفر می‌رسد.
«بیکار» اما در آمار اشتغال به کسانی گفته می‌شود که دنبال کار می‌گردند اما موفق به پیدا کردن شغل نمی‌شوند. جمعیت این افراد در بهار امسال بالغ‌بر ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر بوده که حدود نیم میلیون کمتر از پارسال است. دلیل کاهش جمعیت بیکار البته نه پیدا شدن شغل است. اگر شغل پیدا می‌شد، آمار اشتغال یک و نیم میلیون نفر کم نمی‌شد. درواقع دلیل اصلی این وضعیت کاهش جمعیت فعال و آماده‌به‌کار است. خروج نیروی کار از گردونه فعالیت اقتصادی طبیعت شرایط بحرانی است. وقتی اقتصاد ایران به دلیل تحریم‌ها، تداوم بحران و علاوه بر آن همه‌گیری کرونا کوچک‌تر از سال‌های گذشته می‌شود، ظرفیت اشتغال هم پایین می‌آید. بسیاری از افراد به همین دلیل به‌کل از چرخه فعالیت رسمی خارج شده‌اند و عطای شغل و فعالیت رسمی را در کسادی اقتصاد ایران به لقایش بخشیده‌اند.
گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد طی یک سال گذشته ۲ میلیون نفر از بازار کار خارج شده‌اند و نرخ مشارکت اقتصادی را در ایران تا حدود ۴۱ درصد پایین کشیده‌اند.
مطالب مرتبط:
نود درصد زنان ایرانی در سن کار، خانه نشین می شوند
زنگ هشدار: ۱۷/۸میلیون زن باسواد از نظر اقتصادی غیرفعال هستند
آمار اشتغال تابستان ۹۸؛ آیا بیکاری در ایران کاهش یافته است؟
راستی‌آزمایی سخنان محمد خاتمی؛ آیا بیشترین اشتغال در مشاغل کوچک و بنگاه‌های خرد است؟
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر