ویروس کرونا در ایران هم‌چنان قربانی می‌گیرد و دعوا بر سر معرفی مقصر اصلی شمار بالای قربانیان این ویروس ادامه دارد. گروهی سیاستهای دولت، بعضی ناتوانی سیستم بهداشتی و تعدادی نیز بی‌اعتنایی مردم را عامل اصلی این بحران در ایران می‌دانند.
دسته اول می‌گویند اگر دولت از همان ابتدا سیاستهای سفت و سخت اجتماعی اعمال می‌کرد، حالا وضعیت به گونه‌ای دیگر بود، آدم‌های کمتری جان باخته بودند و جمعیت کمتری مبتلا به این ویروس می‌شدند.
ضعف، کمبود امکانات و کم‌تجربه لودن سیستم بهداشتی ایران در مواجه با چنین بحرانی، یکی دیگر از شاخص‌های بحث برانگیز است.
در این میان، برخی از مسوولان، بی‌اعتنایی مردم به دستورالعملهای بهداشتی را عامل اصلی تشدید این بحران می‌دانند. آن‌ها می‌گویند اگر مردم ماسک بزنند، در تجمعات شرکت نکنند، کمتر بیرون بروند و اصول بهداشتی را رعایت کنند، این بحران را بهتر می‌شود مدیریت و کنترل کرد.
این مورد آخر از جمله بحث‌های مهمی است که طی ماه‌های اخیر بارها از سوی مقام‌های مسوول مطرح شده است. آن‌ها از مردم به خاطر بی‌اعتنایی و همراهی نکردن با دستورالعملهای مربوط به جلوگیری از انتشار ویروس کرونا انتقاد کرده‌اند.
در این میان، موافقت «حسن روحانی»، رییس‌جمهوری ایران با برگزاری مراسم ماه محرم و برگزاری کنکور سراسری، به دامنه دعوا‌ها و جنجال‌ها افزوده است.
او و مسوولان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بارها اعلام کرده‌اند که بی توجهی مردم به دستورالعملهای بهداشتی و برگزاری تجمعات مثل مراسم عزا و عروسی در برخی شهرها، به افزایش بیماران و قربانیان بیماری کووید- ۱۹ منجر شده است.
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی گزارشی تحقیقی از «وضعیت سواد سلامت در جامعه ایران» منتشر کرده است. در این گزارش که در تیرماه ۱۳۹۹ منتشر شده، آمده است: «سواد سلامت، عاملی مهم در ارتقای دانش و نگرش افراد نسبت به موضوع سلامتی است و از این رو نقش مؤثری در خودمراقبتی افراد، بهبود شاخص‌های سلامت و کاهش هزینه‌های بهداشتی درمانی خانوارها و نظام سلامت ایفا می‌کند.»
این مرکز تلاش کرده است در گزارش خود، تصویری واضح از سطح اهمیت مردم ایران نسبت به سلامتی خود ارایه کند؛ تصویری که در شرایط شیوع ویروس کرونا اهمیت بیشتری می‌یابد.
مرکز پژوهش‌های مجلس در مقدمه این گزارش، نگاهی به مهم‌ترین علل و عوامل مرگ در ایران طی سال‌های اخیر داشته و نوشته است از میان بیماریهای غیرواگیر، واگیر و حوادث در ایران، بیماریهای غیرواگیر (مثل بیماریهای قلبی، سرطان، دیابت و ریوی) مسبب ۷۳ درصد مرگ و میر، حوادث باعث ۱۴ درصد و بیماریهای واگیر، مرگ و میر حول تولد، بیماریهای مرتبط با بارداری و زایمان و كمبودهای تغذیه‌ای در مجموع باعث ۱۳ درصد علل مرگ بوده‌اند.
در بخش دیگری از این گزارش به وضعیت عوامل خطر بیماریهای مزمن و غیرواگیر در ایران پرداخته شده است: «نزدیک به ۸۰ درصد جمعیت كشور فعالیت فیزیكی كم دارند، حدود ۱۴ درصد دخانیات مصرف می‌كنند و حدود ۳۲ درصد در معرض مواجهه با دود دست دوم (دود ناشی از مصرف دخانیات توسط اطرافیان) هستند. ۱۳ درصد جمعیت هم عادت غذایی نامناسب مصرف فست‌فود دارند.»
این گزارش هم‌چنین می‌افزاید حدود ۶۰ درصد کل جمعیت ایران دچار اضافه وزن و چاقی، حدود یك‌سوم به فشار خون بالا و ۱۲ درصد به دیابت مبتلا هستند.
به نوشته این مرکز، بیماریهای زمینه‌ای مثل دیابت و فشارخون و هم چنین فعالیت فیزیکی کم، مصرف دخانیات و تغذیه نامناسب می‌توانند باعث ابتلا به بیماریهای غیرواگیر شوند كه امروزه بیشترین بار بیماری‌ها را در ایران و در اغلب کشورهای دنیا به خود اختصاص دادهاند.
از زمان شیوع کرونا در دنیا، متخصصان هشدار دادهاند که افراد دارای بیماریهای زمینه‌ای در خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری کووید- ۱۹ قرار دارند.
مرکز پژوهش‌های مجلس پس از ارایه نمایی کلی از وضعیت سلامت و بیماری در جامعه ایران، به موضوع سطح سواد سلامت در این جامعه پرداخته است. این مرکز نوشته ارزیابی هزینه‌های اقتصادی ناشی از پایین بودن سطح سواد سلامت به‌خاطر كمبود داده‌ها در ایران «مشكل» است.
گزارش این مرکز می‌گوید سطح پایین سواد سلامت، عدم درک صحیح اطلاعات بهداشتی را به دنبال دارد و به استفاده نادرست از داروها منجر می‌شود. سواد سلامت پایین، استفاده غیر ضروری از مراقبت‌های سلامت را هم در پی دارد.
افراد دارای سواد سلامت ناكافی به طور معمول با تأخیر برای دریافت مراقبت‌های سلامت اقدام می‌كنند كه این خود می‌تواند منجر به پیچیده‌تر شدن وضعیت سلامت آن‌ها شود. موارد ذكر شده از عواملی هستند كه باعث افزایش هزینه‌های سلامت در سطح افراد و هم‌چنین نظام‌های سلامت می‌شوند.
مرکز پژوهش‌های مجلس در ادامه گزارش خود به جمع‌بندی داده‌ها و نتایج ۶۴ مقاله منتشر شده درباره وضعیت سواد سلامت در سال‌های اخیر در ایران پرداخته و نوشته است: «درصد سواد سلامت محدود در بین زنان و مردان به ترتیب ۴۲ و ۴۶ درصد است.»
طبق نتایج مطالعه مذكور، سطح سواد سلامت پایین بیشتر در بین گروه‌های افراد بی‌کار، افراد سنین بالای ۵۵ سال، افراد با سال‌های تحصیل كم (پنج سال و كمتر) و هم‌چنین زنان خانه‌دار مشاهده شده است.
هم‌چنین طبق آن‌چه در این گزارش آمده است، از بین منابع مختلف، به ترتیب رادیو و تلویزیون، پرسیدن از پزشك و كاركنان بهداشتی و درمانی و اینترنت، سه منبع اصلی كسب اطلاعات سلامت در ایران گزارش شده‌اند و منابعی نظیر پرسیدن از دوستان و آشنایان و روزنامه‌ها، نشریات، مجلات و تلفن گویا در مراحل بعدی قرار دارند.
مرکز پژوهش‌های مجلس در بخش دیگری از گزارش خود به بررسی سیاستهای کلان نظام سلامت در ایران پرداخته و نهاد‌های مسوول و وظایف آن‌ها در بالا بردن سطح سواد عمومی سلامت در ایران را مورد بحث و بررسی قرار داده است.
این مرکز نوشته است: «علی‌رغم وجود همه پتانسیل‌های موجود، نتیجه پژوهش‌های انجام شده وضعیت سواد سلامت را در سطح مطلوبی ارزیابی نكرده‌اند.»
آن‌طور که این مرکز گزارش کرده، «ضعف در رهبری درون‌بخشی و حکم‌رانی بین‌بخشی توسط وزارت بهداشت»، «بروز موازی‌كاری بین واحدهای اجرایی مختلف»، «تامین نشدن منابع مالی و انسانی کافی» و «ناکارآمدی در دست‌یابی به اهداف تعیین شده در قوانین» از مهم‌ترین دلایل نامطلوب بودن سیاستهای مرتبط با سلامت در ایران است.
این مرکز نتیجه گرفته است که اقدامات دولت‌ها در اتخاذ سیاستهای هم‌ر‌ا‌ستا با قوانین و اسناد بالادستی در حوزه سواد سلامت مطلوب نبوده‌اند و بازنگری سیاست‌ها و مداخلات طراحی شده در راستای تقویت اثربخشی اقدامات و برنامه‌ها ضرورت دارد.
مرکز پژوهش‌های مجلس نوع رفتار‌های خودمراقبتی در میان کم‌سوادان جامعه ایران را چالشی برای نظام سلامت ارزیابی کرده و نوشته است: «بار بیماری‌ها در كشور به سمت بیماریهای مزمن تغییر یافته كه هزینه‌های بسیاری را بر خانواده و نظام‌های سلامت تحمیل کرده است.»
مطالب مرتبط:
توبه و توسل برای زندانی، ماسک و دستکش برای دادستان؛ کرونا در زندان وکیل‌آباد مشهد
زنان یک روستا در گیلان: ماسک و لباس می‌دوزیم، همدلی می‌تواند نجاتمان دهد
ماسک و ژل ضدعفونی نداریم، سوال نکنید لطفا!
کرونا و نگرانی کارگران؛ در محل کار مایع دست‌شویی نداریم، ماسک لازم داریم اما نیست
از بخش پاسخگویی دیدن کنید
در این بخش ایران وایر می‌توانید با مسوولان تماس بگیرید و کارزار خود را برای مشکلات مختلف راه‌اندازی کنید
با ایران‌وایر همکاری کنید
ویدیوها و مطالب خود را برای ما بفرستید
ثبت نظر